18 Batalion Celny
Historia
Państwo

 Polska

Sformowanie

1921

Rozformowanie

1922

Tradycje
Rodowód

5/VII batalion wartowniczy

Dowódcy
Pierwszy

por. Kazimierz Kasprzak

Organizacja
Dyslokacja

Odolanów[1]
Rawicz (od VII 1921)[1]

Formacja

Bataliony Celne

Podległość

Główna Komenda Batalionów Celnych
Ministerstwo Skarbu

Szkic rozmieszczenia 18 batalionu celnego „Rawicz”

18 Batalion Celny – jednostka organizacyjna formacji granicznych II Rzeczypospolitej.

Formowanie i zmiany organizacyjne

Na podstawie rozkazu Ministra Spraw Wojskowych nr 3046/Org z dnia 24 marca 1921 w miejsce batalionów wartowniczych i batalionów etapowych utworzone zostały bataliony celne. 18 batalion celny powstał w granicach DOG Poznań, a zorganizowano go na bazie 5/VII batalionu wartowniczego[2]. Etat batalionu wynosił 14 oficerów i 600 szeregowych[3]. Podlegał Komendzie Głównej Batalionów Celnych, a pod względem politycznym Ministrowi Spraw Wewnętrznych[4].

Mimo że batalion był w całym tego słowa znaczeniu oddziałem wojskowym, nie wchodził on w skład pokojowego etatu armii. Uniemożliwiało to uzupełnianie z normalnego poboru rekruta. Ministerstwo Spraw Wojskowych zarówno przy ich formowaniu, jak i uzupełnianiu przydzielało mu często żołnierzy podlegających zwolnieniu, oficerów rezerwy oraz szeregowców i oficerów zakwalifikowanych przez dowództwa okręgów generalnych jako nie nadających się do dalszej służby wojskowej[5]. Rozkazem tajnym nr 10 z 7 października 1921 Komendant Główny Batalionów Celnych nakazał likwidację batalionów nr 14., 17. i 18[6]. W myśl tego rozkazu 18 batalion celny miał przekazać swoją 1 kompanię do 19 batalionu celnego w Cieszynie, 2 kompanię do 7 batalionu celnego w Żywcu, 3 kompanię do 8 batalionu celnego w Nowym Sączu, a 4 kompanię do 6 batalionu celnego w Sanoku[7]. W dniu 28 października wszystkie kompanie rozformowywanych batalionów winny odejść do miejsc nowego przeznaczenia[8].

Na terenie Wielkopolski batalion pełnił służbę do jesieni 1921. Z dniem 23 października 1921 odcinek granicy ochraniany przez batalion został przekazany odpowiednim komórkom organizacyjnym Straży Celnej[9].

Służba celna

17 maja 1921 Główna Komenda Batalionów Celnych zarządziła zmiany dyslokacyjne batalionów. 3 batalion celny miał ochraniać odcinek granicy od Kłody do Bogdaja (droga do Bonikowa przez Bogdaj do Chajdan). Sztab batalionu rozlokowany miał być w Rawiczu[10].

Odcinek batalionowy podzielony był na cztery pododcinki, które obsadzały kompanie wystawiające posterunki i patrole. Posterunki wystawiano wzdłuż linii granicznej w taki sposób, by mogły się nawzajem widzieć w dzień[11]. W tym zakresie batalion współpracował z posterunkami i patrolami Policji Państwowej. Współpraca polegała na tym, że te pierwsze wystawiały wzdłuż linii granicznej stale posterunki i patrole, natomiast policja tworzyła je w głębi strefy, poza linią graniczną. W zakresie ochrony granicy batalion podlegał staroście[12].

Sąsiednie bataliony

17 batalion celny w Lesznie14 batalion celny w Laskach – VI 1921[13]

Kadra batalionu

Dowódcy batalionu
stopień imię i nazwisko okres pełnienia służby kolejne stanowisko
por. Kazimierz Kasprzak[1] VI – X 1921[14]

Struktura organizacyjna

OdeB 18 batalionu celnego w Odolanowie na dzień 1 czerwca 1921[14]
kompanie 1. Trębaczów 2. Chojnik 3. Sulmierzyce 4. Szkaradowo
dowódcy por. Chudziak por. Komorski por. Hęćka por. Kowalewski
placówki Słupia Konradów Zduny Dębno Polskie
Koza Wielka Cieszyn Borownica fw. Krystynki
Miechów Piła Polski Ujazd Wydawy
leśniczówka Kocina Sulmierzyce (strzelnica) Łąkta
Zbyczyna Pawłów Sulmierzyce (młyn) Zielony Jeleń
Drożki Kąty Śląskie Uciechów Biały Kał
Rychtal Niwki Smugi Zaorle
Witnia Bogdaj Katarzynowo
Rybin Możdżanów Ostoje
Frużów Jeziora
Pisarzowice Żbiki
Zaborowo
Żydowski Bród
Ruda
Rochy
Zduny
OdeB 18 batalionu celnego w Rawiczu na dzień 1 lipca 1921[14]
kompanie 1. Bojanowo 2. Odolanów 3. Jutrosin 4. Słupia
dowódcy por. Chudziak por. Meler por. Hęćka por. Kowalewski
placówki Jabłonna Zduny cukrownia Ostoje Dębno
Szlemzdrowo Zduny Jeziora Krystjanki
Trzebosz Borownica Żbiki Wydawy
Pakówka Ujazd-Polski Zaborowo Łąkta
Izbice Sulmierzyce-Błonie Żydowski Bród Zielony Jeleń
Żelice Sulmierzyce-Wiatrak Ruda Biały Kał
Masłów Uciechów Rochy Zaorle
Warszawianka Katarzynowo
Kruty
OdeB 18 bc w Rawiczu na dzień 1 października 1921[14]
kompanie 1. Bojanowo 2. Odolanów 3. Jutrosin 4. Pakosław
dowódcy por. Celmer por. Hęćka por. Chudziak ppor. Adamski
placówki Jabłonna Zduny cukrownia Ostoje Kąty
Szlemzdzowo Zduny miasto Stasin Dębno
Trzebosz Borownica Żbiki Krystjanki
Pakówka Ujazd-Polski Zaborów Wydawy
Izbice Sulmierzyce-Błonie Żydowskie Brody Łąkta
Żelice Sulmierzyce-Wiatrak Ruda Zielony Jeleń
Masłowo Uciechów Rochy Biały Kał
Warszawianka Smugi Zaorle
Bogdaj Zaorle Dwór

Przypisy

Bibliografia

  • Hubert Bereza, Kajetan Szczepański: Centralna Szkoła Podoficerska KOP. Grajewo: Towarzystwo Przyjaciół 9 PSK, 2014. ISBN 978-83-938921-7-4.
  • Henryk Dominiczak: Granica wschodnia Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1919–1939. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1992. ISBN 83-01-10202-0.
  • Henryk Dominiczak: Granica polsko–niemiecka 1919–1939. Z dziejów formacji granicznych. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1975.
  • Bogusław Polak: Polskie formacje graniczne. Dokumenty organizacyjne. Wybór źródeł. T.1. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, 1999. ISBN 83-87424-84-6.
  • Teresa Prengel-Boczkowska, Wstęp do inwentarza zespołu archiwalnego „Bataliony Celne”, Szczecin: Archiwum Straży Granicznej, 2009.
  • Ordre de Bataille batalionów celnych od numeru 1 do 19 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
  • Zarządzenia i wytyczne Ministerstwa Skarbu, Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Głównej Komendy Batalionów Celnych dotyczące organizacji, reorganizacji i luzowania Batalionów Celnych → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
  • Przejmowanie odcinków granicznych przez Straż Celną. Meldunki dowództwa 17 batalionu celnego → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
  • Materiały dotyczące dyslokacji 3 batalionu celnego. Wytyczne władz zwierzchnich. Wykazy rozlokowania jednostek. → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.