O 1968 roku dosłownie

Dyskryminacja polskiej Żydówki Irmy Seidenman w czasie II wojny światowej i w powojennej Polsce jest tematem popularnej powieści Andrzeja Szczypiorskiego Początek. Losy żony słynnego lekarza Ignacego Seidenmana, która w czasie wojny ukrywała się pod nazwiskiem Gostomska, plotły się dość paradoksalnie (ironia losu!). W czasie II wojny światowej znalazła się na gestapo, ale została uratowana dzięki pomocy przyjaciół i życzliwych ludzi, w tym Niemców (!) i przetrwała straszliwy okres eksterminacji Żydów. Ponownie padła ofiarą nietolerancji w wolnej, jak jej się wydawało, Polsce, w 1968 roku, gdy wystąpienia antyżydowskie w kraju były bardzo silne. Paradoksalnie, nieszczęście spotkało Irmę dwukrotnie w tym samym budynku, bowiem siedziba gestapo i budynek ministerstwa edukacji narodowej, w którym pracowała po wojnie, znajdowały się w tym samym osławionym miejscu przy alei Szucha. Po upokarzającym potraktowaniu w pracy Irma postanowiła opuścić na zawsze przybraną ojczyznę, dzieląc los wielu swych rodaków, zmuszonych do emigracji w 1968 roku. Gdy dawny wielbiciel proponuje jej po latach powrót do wolnej Polski, nie zgadza się, jest zgorzkniałą starą kobietą. Wydarzenia 1968 roku, z subiektywnej perspektywy bohaterki, oceniane są nawet surowiej niż wydarzenia wojenne, co może budzić sprzeciw czytelnika. Powieść cieszyła się wielką popularnością także w Niemczech i Izraelu. Została też przygotowana świetna adaptacja książki dla teatru TV (w roli pani Seidenman-Gostomskiej Krystyna Janda).