1. ‘odczuwać, przeżywać ból fizyczny lub psychiczny’; 2. ‘boleć nad czymś,z powodu czegoś’; 3. ‘chorować’; 4. ‘znosić coś cierpliwie, wytrwale’; 5. również stpol. ‘ponosić karę’.
Pochodzenie:
Ogsłow. (por. czes. trpĕt, ros. terpeť ‘ts.’) < psłow. *tŕpĕti ‘odczuwać, przeżywać, znosić ból’ < pierwotnie ‘być twardym, sztywnym, zdrętwiałym’; podstawą jest pie. *(s)terp- wywodzące się z pie. pierwiastka *(s)ter- ‘być twardym, sztywnym’ .
Pierwotna postać
W stpol. od XIV w. występowały też formy cirpieć, cirzpieć (dziś pozostały w gwarach); stpol. wyrażenie cierpieć prawo ‘poddawać się sądowi’.
Źródło
Głód cirpieć będą.
Psałterz puławski, koniec XV w. lub początek XVI w.
Już tu chcę cirzpieć mękę.
Legenda o św. Aleksym, zapis tekstu z 1454 r.
poleca
b/d
cierpliwy
1. ‘znoszący ze spokojem przeciwności, trudności’; 2. ‘umiejący czekać’; 3. ‘wytrwały, opanowany’; od XV w.; wyraz utworzony od czasownika cierpieć przez dodanie przyrostka -liwy; w stpol. forma cirpliwy
poleca
b/d
cierpnąć
‘odczuwać mrowie, dreszcze, drętwieć, tracić czucie’; od XV w.; ogsłow. (por. np. czes. trnout, ros. terpnuť) < psłow. *tŕpnąti ‘drętwieć, cierpnąć’– czasownik utworzony od psłow. *tŕpĕti
poleca
b/d
nacierpieć (się)
czasownik przedrostkowy
poleca
b/d
ścierpieć
czasownik przedrostkowy
poleca
b/d
ucierpieć
czasownik przedrostkowy
poleca
b/d
wycierpieć
czasownik przedrostkowy
Materiał opracowany przez eksperta
Spis treści
- Cierpieć