Każde społeczeństwo organizuje się wokół systemu norm, dzięki którym można przewidzieć, jakiego rodzaju czyny będą w danej społeczności uznane za naganne. Zasady określające reguły postępowania nazywamy normami.
Istnieje wiele rodzajów norm, np. normy religijne, moralne, obyczajowe i prawne. Rozróżnienie norm wynika ze źródeł, do jakich się odwołują, określając zasady postępowania. Często pomiędzy normami występują konflikty, które trudno rozwiązać, czego świadectwa przekazuje nam od najdawniejszych czasów literatura (np. Antygona Sofoklesa).
Normy w dużym stopniu określają funkcje, jakie pełni prawo w państwie. Najważniejszą z nich jest regulowanie zasad życia społecznego. Z tej funkcji wynikają zadania, które powinny regulować stosunki międzyludzkie w taki sposób, aby zredukować liczbę konfliktów rozwiązywanych drogą przemocy i zapewnić wszystkim obywatelom bezpieczeństwo ich życia, wolności i własności.
Zadania sformułowane przez prawo obowiązują wszystkich, zaś na straży ich przestrzegania stoi system władzy wymierzający kary. Państwo również podlega zasadzie równości i nadrzędności prawa, dzięki czemu prawo chroni także każdego obywatela przed samowolą władzy. Najlepszą ochronę może stanowić wyraźne określenie zakresu władzy państwa w najwyższym akcie prawnym, jakim jest konstytucja. Ważna jest tutaj rola kodeksów, w których istnieją zapisy za co i w jaki sposób karać. Celem prawa jest uporządkowanie życia społeczności oraz określenie wzajemnych obowiązków między jej członkami.
Z funkcją i zadaniami prawa związany jest stosunek obywateli do norm, jakie prawo wprowadza. Na tym gruncie istnieją dwa poglądy. Pierwszy z nich zakłada pewność i stałość prawa stanowionego przez władzę ustawodawczą i głosi, że prawo pisane musi być zawsze przestrzegane, a jeżeli jest złe, należy zrobić wszystko, by je zmienić. Nie można jednak nawoływać do nieprzestrzegania czy naruszania przepisów prawnych i dopóki obowiązują, należy się do nich stosować.
Drugi pogląd zakłada, że źródłem uprawnień i obowiązków są nie tylko przepisy prawa, lecz także inne normy: moralne, religijne, światopoglądowe, ekonomiczne itp. W takim ujęciu ponad prawem mogą pozostawać ideologie odwołujące się do pozaprawnych norm. Rodzą się wówczas poglądy wzywające do obywatelskiego nieposłuszeństwa wobec prawa. Opisane sytuacje pojawiają się najczęściej w czasach rewolucyjnych przemian społecznych lub towarzyszą ideologiom totalitarnym (faszyzm, komunizm), które stawiają władzę ponad prawem, dając ideologiczne uzasadnienie takiego stanu rzeczy.
Prawo spełnia dobrze swoje funkcje, jeżeli jest tworzone w oparciu o zasady dobrego prawa. Najważniejsze z nich to:
- jasność i precyzyjność sformułowania przepisów,
- ogólność sformułowań,
- wewnętrzna spójność,
- możliwość spełnienia,
- jawność, czyli podanie do powszechnej wiadomości,
- stabilność.