Nie wystarczy wymienić kilka wyrazów, by powstało zdanie czy wypowiedzenie.
Kasia czytać bajka siostrze młodsza.
By powstało wypowiedzenie, czyli komunikat zawierający pewną treść, informację, należy wyrazy wchodzące w jego skład odpowiednio połączyć.
Kasia czyta bajkę młodszej siostrze.
Wypowiedzenia możemy podzielić na:
• zdania – czyli te wypowiedzenia, które zawierają orzeczenie (utworzone przez osobową formę czasownika);
Nauczyciel prowadzi lekcję.
Słucham.
Wczoraj bolała mnie głowa.
• równoważniki zdań – wypowiedzenia, które nie zawierają orzeczenia;
Jaki pan, taki kram.
Śmierć Achillesa z ręki Parysa.
Powitanie przybyłych gości.
• zdanie pojedyncze – czyli takie, które zawiera tylko jedno orzeczenie;
Mama posprzątała wczoraj cały dom.
Umyłam się tym nowym mydłem.
Z kolei zdanie pojedyncze posiada dwie odmiany:
– zdanie pojedyncze nierozwinięte – zawiera tylko podmiot i orzeczenie bez żadnych określeń, a nawet samo orzeczenie (bez podmiotu);
Śpiewam.
Zasnął.
Pies szczeka.
Orkiestra gra.
– zdanie pojedyncze rozwinięte – tu pojawią się oprócz podmiotu i orzeczenia wyrazy określające, utworzą one tzw. grupę podmiotu i orzeczenia;
Zdolny uczeń poświęcał wolny czas rozwijaniu zainteresowań.
Piękno naszego miasta przyciąga licznych turystów.
• zdanie złożone – to takie, które posiada dwa lub więcej orzeczeń;
Poszedłem do parku i spotkałem koleżankę z klasy.
Zapadł zmrok, a na niebie pojawiły się gwiazdy.
Jeżeli w zdaniu wystąpi więcej zdań składowych, to nazywamy to wypowiedzenie zdaniem wielokrotnie złożonym.
Byłem zmęczony, więc poszedłem do parku i spotkałem koleżankę z klasy.
Zapadł zmrok, a na niebie pojawiły się gwiazdy, które świeciły wyjątkowo pięknie.
Z pewnością zauważyłeś, że każde wypowiedzenie rozpoczyna się dużą literą i kończy kropką lub innym znakiem interpunkcyjnym np. pytajnikiem czy wykrzyknikiem. Długość wypowiedzi nie ma tu znaczenia.