Istnieje wiele rodzajów przysłówków, ponieważ mogą one określać przeróżne właściwości:
• kolor żółto, niebiesko
• ciężar ciężko, lekko
• rozmiar szeroko, wąsko
• kształt kwadratowo, owalnie
• sposób ładnie, ciekawie
• smak gorzko, słono
• natężenie mocno, słabo
• zapach kwiatowo, świeżo
• tempo wolno, szybko
• nastrój ponuro, wesoło
Jeżeli chcemy wskazać na brak jakości, posługujemy się formantem nie lub bez np.:
nieładnie | bezbłędnie |
niedobrze | bezskutecznie |
nieodpowiedzialnie | bezużytecznie |
niedokładnie | bezboleśnie |
Zachowałeś się wobec Marka nietaktownie.
Dyrektor obszedł się z pracownikami bezlitośnie.
Przysłówek może także informować o kolejności czynności (lub stanów):
następnie, potem, później, nareszcie.
Najpierw zrobiłam porządek w kuchni.
Wreszcie ktoś dał temu gburowi nauczkę.
Przysłówki oznaczają miejsce:
daleko, blisko, wszędzie;
Bałabym się mieszkać tak wysoko.
Samolot leciał niebezpiecznie nisko.
albo czas czynności:
wczoraj, jutro, dziś, latem, później, zawsze, następnie, czasem;
Chwilami czuję się bardzo samotna.
Zimą wybierzemy się na narty do Zakopanego.
Istnieją także przysłówki miary, liczby, stopnia:
mało, dużo, lekko, trochę;
Proszę, dolej mi troszkę mleka.
Tym razem paparazzi nieco przesadzili.
Przysłówek, może wraz z przyimkiem, utworzyć wyrażenie przyimkowe:
z bliska, z lekka, po angielsku, po śląsku, po męsku, po cichu;
Nie mogłam po ciemku znaleźć kontaktu.
W nowej szkole możesz zacząć wszystko od nowa.
Przysłówki najczęściej tworzymy od przymiotników. Można je nazwać odprzymiotnikowymi:
przymiotniki | przysłówki | przykłady |
ładny | ładnie | Kasia ma ładny samochód. Kasia ładnie urządziła sobie mieszkanie. |
czysty | czysto | Weź z szafy czysty ręcznik. W kuchni musi być wyjątkowo czysto. |
groźny | groźnie | Do wybrzeży Kalifornii zbliżał się groźny huragan. Sytuacja naprawdę wyglądała groźnie. |
porządny | porządnie | Kup sobie wreszcie porządny sweter. Porządnie odkurz dywan. |
zielony | zielono | Do tych ścian pasuje tylko zielona kanapa. Po deszczu na dworze zrobiło się zielono. |
głupi | głupio | Ten film jest strasznie głupi. Zrobiło mi się głupio. |
Jednak nie wszystkie przysłówki pochodzą od przymiotników:
jutro, dziś, bardzo, potem, nieco, trochę, bokiem, ciągle itd.