Monosacharydy to zazwyczaj ciała stałe o słodkim smaku. Rozpuszczają się w wodzie. Roztwory wodne mają odczyn obojętny. Monosacharydy posiadają właściwości redukujące. Zarówno aldozy jak i ketozy dają pozytywny wynik w próbie Trommera, Tollensa czy Fehlinga. Próba Fehlinga polega na utlenianiu cukru odczynnikiem Fehlinga, czyli kompleksem jonów Cu2+ z sodowo-potasową solą kwasu winowego. W warunkach określonych tymi próbami (środowisko zasadowe) ketozy ulegają enolizacji tworząc aldozy, które ulegają utlenieniu.
Glukoza w próbie Tollensa,Trommera i Fehlinga tworzy kwas glukonowy.
Reakcją odróżniającą aldozyod ketoz jest utlenianie aldoz wodą bromową w obecności wodorowęglanu sodu. W tych warunkach ketozy nie ulegają utlenieniu. Glukoza utleniona wodą bromową tworzy– podobnie jak w powyższych próbach – kwas glukonowy. Stosując do utleniania silny utleniacz, np. stężony kwas azotowy(V), glukoza tworzy kwas dikarboksylowy zwany glukarowym.
W tych warunkach utlenianiu ketoz – podobnie jak ketonów – towarzyszy rozerwanie łańcucha węglowego i tworzenie mieszaniny kwasów. Monosacharydy można zredukować do odpowiedniego alkoholu. Glukoza i fruktoza redukowane wodorem w obecności katalizatora, tworzą ten sam związek – alkohol sześciowodorotlenowy zwany zwyczajowo sorbitolem.
Monosacharydy w formie cyklicznej reagują z alkoholami tworząc glikozydy oraz np. z kwasem fosforowym(V).
Monosacharydy jako polihydroksyzwiązki tworzą lazurowo-niebieski kompleks z jonami Cu2+ w środowisku zasadowym.