profil

Struktura przestrzenna ekosystemu

poleca 89% 17 głosów

Każdy ekosystem zajmuje określony obszar i jest wydzielony przestrzennie. Wielkość tego obszaru uwarunkowana jest jednolitością i rozkładem warunków biotopowych w przestrzeni, stąd ekosystemem jest zarówno las lub morze, jaki źródło czy zagajnik. Granicę między ekosystemami stanowi przejściowy pas o różnej szerokości, zwany ekotonem, charakteryzujący się dużą różnorodnością gatunkową. Ekosystemy, będąc układami otwartymi, są ze sobą powiązane. Wyróżnia się ekosystemy lądowe i wodne. Ich struktura przestrzenna wynika ze zróżnicowania warunków środowiska abiotycznego powiązanego z biocenozą.

Zróżnicowanie przestrzenne ekosystemów dotyczy zarówno zróżnicowania w płaszczyźnie poziomej, jak i pionowej. Zróżnicowanie w płaszczyźnie poziomej wynika ze zróżnicowania podłoża oraz innych elementów środowiska i przejawia się mozaikowatością siedlisk. Stąd ekosystem składa się z tzw. płatów, które różnią się nieco składem gatunkowym.

Zróżnicowanie pionowe związane jest zwłaszcza z oświetleniem, do którego przystosowują się organizmy tworzące biocenozę w danym ekosystemie. Efektem jest warstwowość ekosystemu. W ekosystemach lądowych mówi się o warstwach (piętrach), w ekosystemach wodnych o strefach.

Spośród ekosystemów lądowych najbogatsza struktura warstwowa występuje w lesie, gdzie wyróżnia się cztery warstwy: korony drzew, podszyt, runo, warstwę przyziemną obejmującą ściółkę z glebą. Ekosystemy lądowe pozbawione gatunków drzewiastych wykazują zredukowaną strukturę pionową. Stąd na łące wyróżnia się tylko warstwę ziół i warstwę przyziemną, a struktura agrocenoz jest jednowarstwowa; odpowiada tylko warstwie ziół

Warstwowość ekosystemów lądowych zależy także, oprócz oświetlenia, od gleby i stosunków wodnych.

W ekosystemach wodnych występuje znacznie większe zróżnicowanie pionowe i poziome niż w ekosystemach lądowych, co związane jest ze zmniejszaniem się ilości światła, aż do całkowitego jego braku w głębinach wodnych. Ponadto występuje uwarstwienie termiczne, duże zróżnicowanie warunków tlenowych oraz różnice w zasoleniu wód morskich i śródlądowych. W morzach wyróżnia się trzy strefy.W jeziorach jest ich na ogół mniej, co związane jest ze znacznie mniejszą głębokością. Również rzeki wykazują strefowość uwarunkowaną prędkością prądu wody.

Zapamiętaj

Struktura przestrzenna określana jest przez rozmieszczenie osobników populacji na danym terenie. Uzależniona jest od oświetlenia, a w ekosystemach lądowych dodatkowo jeszcze od gleby, powstającej na podłożu, które stanowi skała macierzysta. Strukturę gleby kształtują też stosunki wodne oraz organizmy.

Podoba się? Tak Nie

Materiał opracowany przez eksperta

Czas czytania: 2 minuty