Orzeszkowa Eliza

Wybitna powieściopisarka, nowelistka i publicystka polskiego pozytywizmu. Zajmowała się działalnością społeczną na rzecz kobiet i ludu. Wzięła udział w powstaniu styczniowym, w swoim domu ukrywała ostatniego przywódcę powstania, Romualda Traugutta. Debiutowała opowiadaniem Obrazek z lat głodowych (1866) opublikowanym w „Tygodniku Ilustrowanym”. Prowadziła w Grodnie księgarnię i wypożyczalnię książek, nawiązywała kontakty z wieloma twórcami. Swoje poglądy na temat literatury, sytuacji kobiet czy asymilacji Żydów wyrażała w artykułach i pismach krytycznych, np. Kilka uwag nad powieścią (1866), Kilka słów o kobietach (1870), Patriotyzm i kosmopolityzm (1880), O Żydach i kwestii żydowskiej (1882). Jej pierwsze utwory miały charakter tendencyjny, propagowała w nich określone stanowisko wobec danego, zagadnienia. Do takich utworów należą np. Marta (1873), Rodzina Brochwiczów (1876). W powieściach, które powstały w dojrzałym okresie twórczości, np. Meir Ezofowicz (1878), Dziurdziowie (1885), Nad Niemnem (1888), Cham (1888), poruszał a aktualne problemy życia społecznego oraz narodowego. Jest także autorką licznych nowel, m.in. zbioru Z różnych sfer (1879-82). Dwukrotnie (1905, 1909) była nominowana do literackiej Nagrody Nobla.