profil

Rozterki Hamleta

poleca 30% 10 głosów

Wielkim źródłem inspiracji, zwłaszcza dla romantyków i twórców współczesnych, jest też postać Hamleta. Duński książę patronował wielu rozterkom bohaterów. Romantycy chętnie sięgali do świata Szekspira, ponieważ potwierdzał ich potrzebę odwoływania się do zjawisk irracjonalnych, nadprzyrodzonych, do świata duchów... Adam Mickiewicz – romantyk inspirowany światem wyobraźni ludowej, światem pełnym niezwykłych, niewytłumaczalnych zjawisk i tajemnic,uczynił mottem swej programowej ballady Romantyczność właśnie słowa z Hamleta: „Zdaje mi się, że widzę... gdzie?/– Przed oczyma duszy mojej”.
Również kreacje bohaterów romantycznych swymi rozterkami przypominają Hamleta. Np. Kordian wahający się w progu carskiej sypialni, czy dokonać zabójstwa cara, powtarza gest Hamleta, który zawahał się, czy zgładzić Klaudiusza w chwili modlitwy. Zresztą także rozterki bohatera Słowackiego co do istoty życia i śmierci (Kordian ma przecież za sobą próbę samobójczą) oraz sceptycyzm co do miłości kobiet mają wiele wspólnego z wątpliwościami Hamleta wypowiadającego słynne słowa: „Być albo nie być to wielkie pytanie”.
Pewne podobieństwo do Hamleta można też znaleźć w postaci Artura z Tanga Sławomira Mrożka – sprzeciwia się on konformistycznemu funkcjonowaniu w otaczającym go złym świecie, nie ma jednak wystarczająco dużo siły, by się zbuntować, podobnie jak Hamlet okazuje się nieskuteczny, ginie i to nie on będzie rządził rodziną (tak jak Hamlet nie będzie rządził państwem).
Historia duńskiego księcia stanie się też pretekstem do rozważań o bohaterach inteligentach i reinterpretacji faktów z dzieł Szekspira w poezji współczesnej. Zbigniew Herbert napisze przewrotny Tren Fortynbrasa, Wisława Szymborska przewrotną Rehabilitację. W wierszu Herberta to nie Hamlet, lecz człowiek, który obejmuje po nim władzę, jest w centrum zainteresowania. Jego życie nie nadaje się wprawdzie na temat tragedii, jest może mniej wykształcony od Hamleta, ale za to bardziej doświadczony, dynamiczny, rzutki, skuteczny. Ma on świadomość, dlaczego przegrał duński książę: był „rycerzem w miękkich pantoflach”, nie był „do życia”. Fortynbras wie, że trzeba być dobrym politykiem i strategiem, urządzić pogrzeb, oddać hołd zmarłemu księciu, a potem „wziąć miasto za gardło i potrząsnąć nim trochę”. Ponadto zajmie się sprawami praktycznymi, takimi jak kanalizacja czy dekret w sprawie żebraków. Hamlet jest uosobieniem idealizmu, Fortynbras praktycyzmu– są jak dwie dalekie wyspy... W rozrachunku ziemskim na pewno wygrywa Fortynbras.
Z kolei Szymborska nawiązuje do historii z , a konkretnie do postaci błazna Yoricka, którego czaszkę wykopują grabarze podczas rozkopywania grobu dla Ofelii, przy okazji snują refleksje o ludzkiej pamięci. Zmarli żyją dotąd, dokąd „pamięcią im się płaci”. Ironicznie w tym kontekście brzmią słowa: „Czas własną głowę w ręce brać/Mówiąc jej: biedny Yorick”. Niewiele możemy wziąć w swoje ręce, skoro po naszej głowie, po naszych pomysłach, po nas zostaje jedynie to, co po Yoricku – czaszka.
Nie tylko Hamlet i Yorick, także szalona Ofelia budzi spore zainteresowanie artystów. Anna Świrszczyńska nazwie w swym wierszu szaloną staruszkę „siwowłosą Ofelią”:

Udręczona żądzą i szaleństwem
chodzi po plantach stara Ofelia.
Rozpuściła siwe włosy,
kto zechce pokochać starą Ofelię.

(Anna Świrszczyńska, Siwowłosa Ofelia)

Z młodziutką i zapewne piękną Ofelią łączy staruszkę szaleństwo, samotność i to, że jest niekochana.

Podoba się? Tak Nie

Materiał opracowany przez eksperta

Czas czytania: 3 minuty