1. ‘narząd mięśniowy, którego praca warunkuje krążenie krwi w układzie naczyniowym’; 2. ‘siedlisko wewnętrznych, duchowych przeżyć człowieka’; 3. ‘siedlisko uczuć i przeżyć miłosnych’; 4. ‘charakter i typ uczuciowości człowieka’; 5. ‘wielka siła moralna lub odwaga; ochota do czegoś’; 6. ‘najważniejszy lub środkowy punkt czegoś’; 7. ‘umieszczony wewnątrz dzwonu metalowy drążek, który w zderzeniu ze ściankami wydaje donośny dźwięk’.
Pochodzenie:
Od XIV w.; ogsłow. (por. czes. srdce, ros. sérdce) < psłow. *sŕdьce ‘serce’ utworzonego od wcześniejszej postaci *sŕdь ‘ts.’ mającej odpowiedniki np. w lit.širdis ‘ts.’, a dalej pokrewne ze stniem. herza (dziś niem. Herz), stang. heorte (dziś ang. heart) czy łac. cor, cordis ‘ts.’; podstawą dla nich wszystkich jest pie. *k'ē’ rd- ‘środek, wnętrze, serce’.
Pierwotna postać
W stpol. słowo to występowao również w postaciach sirce i sierce.
Obecna postać
Forma serce ustaliła się wtórnie ok. połowy XVI w. pod wpływem czes. wyrazu.
Źródło
Amazonki nie mniej były serdeczne jak mężczyzna.
Sebastian Petrycy (ok. 1554-1626)
Duszę wielbi, usta czyści, sierce wisieli.
Psałterz floriański, XIV/XV w.
Aż twe sirce ciężko wydyszy.
Rozmowa mistrza Polikarpa ze śmiercią, XV w.
Wziął wielkie serce na nieprzyjacioły.
Piotr Skarga (1536-1612)
Podobne teksty: