1. ‘znajdujący się po stronie przeciwnej niż serce człowieka’; 2. ‘zewnętrzny,wierzchni (o tkaninie, skórze)’, np. przewrócić ubranie na prawą stronę; 3. ‘szlachetny,uczciwy’; 4. przestarzale ‘zgodny z prawem, legalny, prawowity’; stpol. też m.in.: 5. ‘prawdziwy, rzeczywisty’, 6. ‘należyty, właściwy’ oraz 7. niewinny, oczyszczony z zarzutów’.
Pochodzenie:
Od XIV w.; ogsłow. (por. czes. pravý, ros. právyj) < psłow. *pravъ ‘prosty; sprawny, właściwy, odpowiedni’ pochodzącego od pie. *prō-uo-; pierwotnie ‘idący na przedzie, do przodu’ > ‘prosty’ > ‘poprawny, odpowiedni, właściwy’ > ‘uczciwy, sprawiedliwy’; znaczenie ‘znajdujący się po stronie przeciwnej do serca’ powstało ze znaczenia ‘właściwy, sprawny, stosowny’ używanego w stosunku do ręki.
Źródło
Kto prawie miłuje (...).
Łukasz Górnicki (1527-1603)
Nie wstają niemiłościwi w sądzie ani grzesznicy w radzie prawych.
Psałterz floriański, XIV/XV w.
Kto z nas praw jest albo krzywy.
Jan Kochanowski (1530-1584)
poleca
b/d
prawda
1. ‘prawdziwość, szczerość, rzetelność’; stpol. też: 2. ‘rzeczywistość, stan faktyczny’ oraz 3. ‘wiedza głównie religijna’; od XIV w.; ogsłow.< psłow. *pravьda ‘słuszność, sprawiedliwość, szczerość, prawdziwość, rzeczywistość’ pochodzącego od psłow. przymiotnika *pravъ ‘prosty; sprawny, właściwy, odpowiedni’
poleca
b/d
prawić
1. ‘mówić, wypowiadać coś, przemawiać’; 2. stpol. też ‘domagać się, występować z roszczeniami’; od XIV w.; pochodzi od psłow. *praviti ‘czynić prostym, prostować; czynić sprawnym, właściwym, stosownym’ – czasownika odprzymiotnikowego od psłow. *pravъ ‘prosty; sprawny, właściwy, odpowiedni’
poleca
b/d
prawie
1. ‘nieomal, w przybliżeniu’ (od XVI w.); 2. stpol. (od XIV w.) ‘prawdziwie; słusznie, właściwie’
poleca
b/d
Podobne teksty: