yummak
Turkish
Etymology
From Ottoman Turkish یوممق (yummak, “to shut, close (the eye, the fist)”), from Proto-Turkic *yum- (“to close (eyes, mouth)”).
Compare Proto-Mongolic *ǯimüji- (“to close eyes; mouth”), (Buryat жэмыхэ (žemyxe, “to compress, squeeze, purse one's mouth”)) and Proto-Tungusic *ńim- (“to close eyes”) (Evenki нимӈи (ņimŋi, “to close, to shut eyes”)). (Can this(+) etymology be sourced?)
Cognate with Old Uyghur [script needed] (yum-, “to shut, close (eye)”), Karakhanid [script needed] (yümmēk, “to shut, close (eye)”), Azerbaijani yummaq (“to shut, close”), Bashkir йомоу (yomow, “to shut, clamp, compress”), Chagatai [script needed] (yummaq, “to shut”), Kazakh жұму (jūmu, “to close eyes”), Kipchak [Arabic needed] (yum-, “to shut the eyes or fingers”), Kyrgyz жумуу (jumuu, “to close eyes”), Southern Altai јумар (ǰumar, “to close eyes”), Tatar йомырга (yomırga, “to close, clamp”), Turkmen ýummak (“to close”), Uyghur يۇمماق (yummaq, “to close, shut”), Uzbek yummoq (“to close, shut”), Yakut сим (sim, “to blink”).
Verb
yummak (third-person singular simple present yumar)
Conjugation
Note: Actual conjugations can be more complex than tables below. Compound forms with the auxiliary olmak not shown. See also Appendix:Turkish suffixes#Verbs.
Positive declarative | ||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
infinitive | yummak | |||||||
impersonal participle | imperfective | yuman | ||||||
perfective | yummuş | |||||||
prospective | yumacak | |||||||
personal participle | non-prospective | yumduğum | yumduğun | yumduğu | yumduğumuz | yumduğunuz | yumdukları | |
prospective | yumacağım | yumacağın | yumacağı | yumacağımız | yumacağınız | yumacakları | ||
verbal noun | yumma | |||||||
way of doing | yumuş | |||||||
singular | plural | |||||||
1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | |||
ben | sen | o | biz | siz | onlar | |||
indicative | present | aorist | yumarım | yumarsın | yumar | yumarız | yumarsınız | yumarlar |
imperfective | yumuyorum | yumuyorsun | yumuyor | yumuyoruz | yumuyorsunuz | yumuyorlar | ||
past | perfective | yumdum | yumdun | yumdu | yumduk | yumdunuz | yumdular | |
imperfective | yumuyordum | yumuyordun | yumuyordu | yumuyorduk | yumuyordunuz | yumuyorlardı (or yumuyordular) | ||
future | yumacağım | yumacaksın | yumacak | yumacağız | yumacaksınız | yumacaklar | ||
inferential | perfective | yummışım | yummışsın | yummış | yummışız | yummışsınuz | yummışlar | |
aorist | yumarmışım | yumarmışsın | yumarmış | yumarmışız | yumarmışsınız | yumarlarmış (or yumarmışlar) | ||
imperfective | yumuyormuşum | yumuyormuşsun | yumuyormuş | yumuyormuşuz | yumuyormuşsunuz | yumuyorlarmış | ||
conditional | simple | yumsam | yumsan | yumsa | yumsak | yumsanız | yumsalar | |
perfective | yumsaydım | yumsaydın | yumsaydı | yumsaydık | yumsaydınız | yumsaydılar | ||
optative | yumayım | yumasın | yuma | yumalım | yumasınız | yumalar | ||
progressive | yummaktayım | yummaktasın | yummakta | yummaktayız | yummaktasınız | yummaktalar | ||
necessitative | yummalıyım | yummalısın | yummalı | yummalıyız | yummalısınız | yummalılar | ||
imperative | yum | yumsun | yumun | yumsunlar | ||||
Positive interrogative | ||||||||
singular | plural | |||||||
1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | |||
ben | sen | o | biz | siz | onlar | |||
indicative | present | aorist | yumar mıyım? | yumar mısın? | yumar mı? | yumar mıyız? | yumar mısınız? | yumarlar mı? |
imperfective | yumuyor muyum? | yumuyor musun? | yumuyor mu? | yumuyor muyuz? | yumuyor musunuz? | yumuyorlar mı? | ||
past | perfective | yumdum mu? | yumdun mu? | yumdu mu? | yumduk mu? | yumdunuz mu? | yumdular mı? | |
imperfective | yumuyor muydum? | yumuyor muydun? | yumuyor muydu? | yumuyor muyduk? | yumuyor muydunuz? | yumuyorlar mıydı? | ||
future | yumacak mıyım? | yumacak mısın? | yumacak mı? | yumacak mıyız? | yumacak mısınız? | yumacaklar mı? | ||
inferential | perfective | yummuş muyum? | yummuş musun? | yummuş mu? | yummuş muyuz? | yummuş musunuz? | yummuşlar mı? | |
aorist | yumar mıymuşım? | yumar mıymuşsın? | yumar mıymuş? | yumar mıymuşız? | yumar mıymuşsınız? | yumarlar mıymış? | ||
imperfective | yumuyor muymuşum? | yumuyor muymuşsun? | yumuyor muymuş? | yumuyor muymuşuz? | yumuyor muymuşsunuz? | yumuyorlar mıymış? | ||
conditional | simple | yumsam mı? | yumsan mı? | yumsa mı? | yumsak mı? | yumsanız mı? | yumsalar mı? | |
perfective | yumsa mıydım? | yumsa mıydın? | yumsa mıydı? | yumsa mıydık? | yumsa mıydınız? | yumsalar mıydı? | ||
progressive | yummakta mıyım? | yummakta mısın? | yummakta mı? | yummakta mıyız? | yummakta mısınız? | yummaktalar mı? | ||
necessitative | yummalı mıyım? | yummalı mısın? | yummalı mı? | yummalı mıyız? | yummalı mısınız? | yummalılar mı? | ||
Negative declarative | ||||||||
infinitive | yummamak | |||||||
impersonal participle | imperfective | yummayan | ||||||
perfective | yummamış | |||||||
prospective | yummayacak | |||||||
personal participle | non-prospective | yummadığım | yummadığın | yummadığı | yummadığımız | yummadığınız | yummadıkları | |
prospective | yummayacağım | yummayacağın | yummayacağı | yummayacağımız | yummayacağınız | yummayacakları | ||
verbal noun | yummama | |||||||
way of doing | yummayuş | |||||||
singular | plural | |||||||
1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | |||
ben | sen | o | biz | siz | onlar | |||
indicative | present | aorist | yummam | yummazsın | yummaz | yummayız | yummazsınız | yummazlar |
imperfective | yummuyorum | yummuyorsun | yummuyor | yummuyoruz | yummuyorsunuz | yummuyorlar | ||
past | perfective | yummadım | yummadın | yummadı | yummadık | yummadınız | yummadılar | |
imperfective | yummuyordum | yummuyordun | yummuyordu | yummuyorduk | yummuyordunuz | yummuyorlardı | ||
future | yummayacağım | yummayacaksın | yummayacak | yummayacağız | yummayacaksınız | yummayacaklar | ||
inferential | perfective | yummamışım | yummamışsın | yummamış | yummamışız | yummamışsınız | yummamışlar | |
aorist | yummazmışım | yummazmışsın | yummazmış | yummazmışız | yummazmışsınız | yummazlarmış | ||
imperfective | yummuyormuşum | yummuyormuşsun | yummuyormuş | yummuyormuşuz | yummuyormuşsunuz | yummuyorlarmış | ||
conditional | simple | yummasam | yummasan | yummasa | yummasak | yummasanız | yummasalar | |
perfective | yummasaydım | yummasaydın | yummasaydı | yummasaydık | yummasaydınız | yummasaydılar | ||
optative | yummayayım | yummayasın | yummaya | yummayalım | yummayasınız | yummayalar | ||
progressive | yummamaktayım | yummamaktasın | yummamakta | yummamaktayız | yummamaktasınız | yummamaktalar | ||
necessitative | yummamalıyım | yummamalısın | yummamalı | yummamalıyız | yummamalısınız | yummamalılar | ||
imperative | yumma | yummasın | yummayın | yummasınlar | ||||
Negative interrogative | ||||||||
singular | plural | |||||||
1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | |||
ben | sen | o | biz | siz | onlar | |||
indicative | present | aorist | yummaz mıyım? | yummaz mısın? | yummaz mı? | yummaz mıyız? | yummaz mısınız? | yummazlar mı? |
imperfective | yummuyor muyum? | yummuyor musun? | yummuyor mu? | yummuyor muyuz? | yummuyor musunuz? | yummuyorlar mı? | ||
past | perfective | yummadım mı? | yummadın mı? | yummadı mı? | yummadık mı? | yummadınız mı? | yummadılar mı? | |
imperfective | yummuyor muydum? | yummuyor muydun? | yummuyor muydu? | yummuyor muyduk? | yummuyor muydunuz? | yummuyorlar mıydı? | ||
future | yummayacak mıyım? | yummayacak mısın? | yummayacak mı? | yummayacak mıyız? | yummayacak mısınız? | yummayacaklar mı? | ||
inferential | perfective | yummamış mıyım? | yummamış mısın? | yummamış mı? | yummamış mıyız? | yummamış mısınız? | yummamışlar mı? | |
aorist | yummaz mıymışım? | yummaz mıymışsın? | yummaz mıymış? | yummaz mıymışız? | yummaz mıymışsınız? | yummazlar mıymış? | ||
imperfective | yummuyor muymuşum? | yummuyor muymuşsun? | yummuyor muymuş? | yummuyor muymuşuz? | yummuyor muymuşsunuz? | yummuyorlar mıymış? | ||
conditional | simple | yummasam mı? | yummasan mı? | yummasa mı? | yummasak mı? | yummasanız mı? | yummasalar mı? | |
perfective | yummasa mıydım? | yummasa mıydın? | yummasa mıydı? | yummasa mıydık? | yummasa mıydınız? | yummasalar mıydı? | ||
progressive | yummamakta mıyım? | yummamakta mısın? | yummamakta mı? | yummamakta mıyız? | yummamakta mısınız? | yummamaktalar mı? | ||
necessitative | yummamalı mıyım? | yummamalı mısın? | yummamalı mı? | yummamalı mıyız? | yummamalı mısınız? | yummamalılar mı? |
Synonyms
References
- Starostin, Sergei, Dybo, Anna, Mudrak, Oleg (2003) “*ńi̯ŭmi”, in Etymological dictionary of the Altaic languages (Handbuch der Orientalistik; VIII.8), Leiden, New York, Köln: E.J. Brill
- Clauson, Gerard (1972) “yum-”, in An Etymological Dictionary of pre-thirteenth-century Turkish, Oxford: Clarendon Press, page 934