udać

From u- +‎ dać. First attested in the fifteenth century. Compare Old Czech udati.

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /udat͡ɕ/
• IPA^(key): (15^th CE) /udat͡ɕ/

udać pf

1. to give

   Synonym: dać

   • 1930 [c. 1455], “Deut”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎, 28, 55:

     Czlowyek roskosnego ziwota myedzi wami y nyeczisti barzo zavidzecz bødze bratv swemv... a nye vda (ne det) myøsa synow swych, gest to sam ge

     [Człowiek rozkosznego żywota miedzy wami i nieczysty barzo zawidzieć będzie bratu swemu... a nie uda (ne det) mięsa synow swych, jeż to sam je]

2. (reflexive with się) to head (to go in a particular direction)
   • 1874-1891 [1466], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności, volume XXII, page 16:

     Motus voce canum cerws fugit, auia silue deserit, arua, gl. campos w pole, tenet, gl. arripit vda szą

     [Motus voce canum cerws fugit, auia silue deserit, arua, gl. campos w pole, tenet, gl. arripit uda się]

3. (reflexive with się) to fall into something, to be overcome, to be overwhelmed by something
   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎, page 91:

     *Vrzacz ony (sc. pogaństwo) svoye bogy tako barzo osromoczone, vyelyky strach, v wlyaknyenye wschysczy szye vdaly (in stuporem et timorem magnum sunt conversi)

     [Urziąc oni (sc. pogaństwo) swoje bogi tako barzo osromocone, w wieliki strach, w ulęknienie wszyscy sie udali (in stuporem et timorem magnum sunt conversi)]

4. (reflexive with się) to devote oneself (to engage with zeal)
   • 1885 [c. 1450], Jan Baudouina de Courtenay, Jan Karłowicz, Antoni Adam Kryńskiego, Malinowski Lucjan, editors, Prace Filologiczne‎, volume IV, page 569:

     Vdali sze, obvøszø sze intenti de laboribus

     [Udali sie, obwiążą sie intenti de laboribus]

• Polish: udać
• Silesian: udać

• B. Sieradzka-Baziur, editor (2011–2015), “udać”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

Inherited from Old Polish udać. By surface analysis, u- +‎ dać. Compare Czech udat, Kashubian ùdac, and Russian уда́ть／уда́ться (udátʹ).

• IPA^(key): /ˈu.dat͡ɕ/
• (Middle Polish) IPA^(key): /ˈu.dat͡ɕ/

• Audio 1, udać

  (file)

• Audio 2, udać się

  (file)

• Rhymes: -udat͡ɕ
• Syllabification: u‧dać

udać pf (imperfective udawać)

1. (transitive) to act, to feign (to create a false impression)
2. (transitive) to pretend to be (to intentionally act like a person whom one is not)
3. (transitive, obsolete) to denounce (to wrongly accuse)
4. (transitive, obsolete) to share (to give a portion of)
5. (transitive, obsolete) to get rid of, to do away with
6. (transitive, obsolete) to remove

   Synonyms: oddalić, usunąć, wydalić

7. (transitive, Middle Polish) to deceive, to cheat

   Synonym: oszukać

8. (reflexive with się) to work out, to succeed (to finish as intended or expected) [+dative = for whom]
9. (reflexive with się, literary) to repair, to head off, to go (to go to a particular place)
10. (reflexive with się, colloquial, of plants) to fruit (to have a large output; to mature well)
11. (reflexive with się, colloquial, of children) to turn out alright (to grow into a person who gains acceptance from those around him)
12. (reflexive with się, obsolete) to please (to be enjoyable for someone)
13. (reflexive with się, obsolete) to pretend to be [+ za (accusative) = whom]
14. (reflexive with się, obsolete) to come in handy (to be useful)

udać pf (imperfective udawać)

1. (reflexive with się, impersonal) to succeed, to manage [+dative = subject] [+infinitive = to do what] [+ w (locative) = at what]

According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), udać is one of the most used words in Polish, appearing 13 times in scientific texts, 53 times in news, 6 times in essays, 31 times in fiction, and 28 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 131 times, making it the 463rd most common word in a corpus of 500,000 words.[1]

• udać in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• udać in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “udać”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “udać się”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• “UDAĆ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 12.10.2018
• “UDAĆ%20SIĘ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 12.10.2018
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “udać”, in Słownik języka polskiego‎
• Aleksander Zdanowicz (1861) “udać”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861‎
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1919), “udać”, in Słownik języka polskiego‎ (in Polish), volume 7, Warsaw, page 229
• udać in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego