kazić
Old Polish
Etymology
Inherited from Proto-Slavic *kazìti. First attested in the end of the 14th century.
Verb
kazić impf
- (of physical things) to ruin, to break, to destroy
- 1930 [c. 1455], “II Par”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka), 24, 12:
- Naymaly... *rzemyoszlnyki kaszdego dzala, abi oprawyly domv bozego..., abi to, czso syø bylo poczølo kazicz (quod cadere coeperat), polepszilo
- [Najmali... rzemięślniki każdego działa, aby oprawili domu Bożego..., aby to, czso się było poczęło kazić (quod cadere coeperat), polepszyło]
- (of a country) to ravage, to plunder
- 1930 [c. 1455], “Jud”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka), 10, 9:
- Sinowye Amonowy, Iordan przechadzaiøcz, kazili (vastarent) Ivdø y Benyamyna, y Efrayma
- [Synowie Amonowi, Jordan przechadzając, kazili (vastarent) Judę i Benijamina, i Efraima]
- (transitive or reflexive with się, of living beings) to bring harm, to torment
- 1930 [c. 1455], “Ex”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka), 18, 18:
- Nyedobrø rzecz czynysz, szalonø robotøø kaszysz sze (stulto labore consumeris) y ty, y lud ten, ktory gest s tobøø
- [Niedobrą rzecz czynisz, szaloną robotą kazisz się (stulto labore consumeris) i ty, i lud ten, ktory jest z tobą]
- 1901 [1471], Materiały i Prace Komisji Językowej Akademii Umiejętności w Krakowie, volume V, page 42:
- Kazy cassatur (ut emam a te aream et aedificem altare domino, et cesset interfectio, quae grassatur in populo II Reg 24, 21)
- [Kazi cassatur (ut emam a te aream et aedificem altare Domino, et cesset interfectio, quae grassatur in populo II Reg 24, 21)]
- (of mental phenomena) to violate, to break, to exceed
- 1892 [1484], Hieronim Łopaciński, editor, Reguła trzeciego zakonu św. Franciszka i drobniejsze zabytki języka polskiego z końca w. XV i początku XVI, Krakow, page 724:
- Nye yesth sluszno zadnemv czlovyekovy thego naszego napyssanya, vstavyenya they reguly... zlamaczi, kaziczi (hanc paginam nostri statuti et ordinationis infringere)
- [Nie jest słuszno żadnemu człowiekowi tego naszego napisania, ustawienia tej reguły... złamać(i), kazić(i) (hanc paginam nostri statuti et ordinationis infringere)]
- to blight, to shatter, to thwart; to reject
- 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter], Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 32, 10:
- Gospodzin... kazy mislena ludzska y kazy rady ksøszøcze (dominus... reprobat... cogitationes populorum et reprobat consilia principum)
- [Gospodzin... kazi myślenia ludzska i kazi rady książęce (dominus... reprobat... cogitationes populorum et reprobat consilia principum)]
- (law) to annul, to invalidate
- 1895 [1448–1450], Franciszek Piekosiński, editor, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, page 28:
- Thy przywyleye, ylko k themv yako szmyerthnee a bląndnee, prooznee czynymy, kazymy, wsrzvcami y odszywami (cassamus, irritamus et revocamus, Dział 16: odwolawamy y kaszemy ge za nyczs myecz)
- [Ty przywileje, ilko k temu jako śmiertne a błędne, prożne czynimy, kazimy, wzrzucamy i odzywamy (cassamus, irritamus et revocamus, Dział 16: odwoławamy i każemy je za niczs mieć)]
Derived terms
verbs
Related terms
adjectives
- nieskażony
- skaźliwy
nouns
Descendants
- Polish: kazić
References
- Boryś, Wiesław (2005) “kazić”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
- Sławski, Franciszek (1958-1965) “kazić”, in Jan Safarewicz, Andrzej Siudut, editors, Słownik etymologiczny języka polskiego [Etymological dictionary of the Polish language] (in Polish), Kraków: Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego
- Mańczak, Witold (2017) “kazić”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN
- Bańkowski, Andrzej (2000) “kazić”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
- B. Sieradzka-Baziur, editor (2011–2015), “kazić (się)”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN
Polish
Etymology
Inherited from Old Polish kazić.
Pronunciation
- IPA(key): /ˈka.ʑit͡ɕ/
- Rhymes: -aʑit͡ɕ
- Syllabification: ka‧zić
Verb
kazić impf
- (transitive, archaic) to harm; to damage; to destroy (to have a destructive or harmful effect on someone or something)
- (transitive, archaic) to demoralize (to cause to become demoralized)
- Synonym: demoralizować
- (transitive, obsolete) to dirty, to soil, to stain (to cause to become dirty)
- (intransitive, obsolete) to act strange
- Synonym: dziwaczyć
- (transitive, Middle Polish) to invalidate, to cancel; to not comply
- (transitive, Middle Polish) to remove from an office or position
- (transitive, Middle Polish) to disprove (to deprive of evidentiary value)
- Synonym: zbijać
- (transitive, Middle Polish) to alleviate (to cause symptoms harmful to one's health to disappear and deprive them of their negative impact)
- (transitive, Middle Polish, metapohrically) to liquidate, to dissolve
- Synonym: likwidować
- (transitive, Middle Polish) to bother
- Synonym: przeszkadzać
- (transitive, Middle Polish) to reprimand, to stigmatize
- (reflexive with się, obsolete) to harm; to damage; to destroy (to undergo a destructive or harmful effect on someone or something)
- (reflexive with się, obsolete) to demoralize (to become demoralized)
- Synonyms: hańbić się, demoralizować się
- (reflexive with się, obsolete) to demoralize (to be demoralized)
- Synonyms: hańbić się, demoralizować się
- (reflexive with się, obsolete) to dirty, to soil, to stain (to become dirty)
Conjugation
Conjugation of kazić impf | |||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
person | singular | plural | |||||||||||||||||
masculine | feminine | neuter | virile | nonvirile | |||||||||||||||
infinitive | kazić | ||||||||||||||||||
present tense | 1st | każę | kazimy | ||||||||||||||||
2nd | kazisz | kazicie | |||||||||||||||||
3rd | kazi | każą | |||||||||||||||||
impersonal | kazi się | ||||||||||||||||||
past tense | 1st | kaziłem, -(e)m kaził |
kaziłam, -(e)m kaziła |
kaziłom, -(e)m kaziło |
kaziliśmy, -(e)śmy kazili |
kaziłyśmy, -(e)śmy kaziły | |||||||||||||
2nd | kaziłeś, -(e)ś kaził |
kaziłaś, -(e)ś kaziła |
kaziłoś, -(e)ś kaziło |
kaziliście, -(e)ście kazili |
kaziłyście, -(e)ście kaziły | ||||||||||||||
3rd | kaził | kaziła | kaziło | kazili | kaziły | ||||||||||||||
impersonal | każono | ||||||||||||||||||
future tense | 1st | będę kaził, będę kazić |
będę kaziła, będę kazić |
będę kaziło, będę kazić |
będziemy kazili, będziemy kazić |
będziemy kaziły, będziemy kazić | |||||||||||||
2nd | będziesz kaził, będziesz kazić |
będziesz kaziła, będziesz kazić |
będziesz kaziło, będziesz kazić |
będziecie kazili, będziecie kazić |
będziecie kaziły, będziecie kazić | ||||||||||||||
3rd | będzie kaził, będzie kazić |
będzie kaziła, będzie kazić |
będzie kaziło, będzie kazić |
będą kazili, będą kazić |
będą kaziły, będą kazić | ||||||||||||||
impersonal | będzie kazić się | ||||||||||||||||||
conditional | 1st | kaziłbym, bym kaził |
kaziłabym, bym kaziła |
kaziłobym, bym kaziło |
kazilibyśmy, byśmy kazili |
kaziłybyśmy, byśmy kaziły | |||||||||||||
2nd | kaziłbyś, byś kaził |
kaziłabyś, byś kaziła |
kaziłobyś, byś kaziło |
kazilibyście, byście kazili |
kaziłybyście, byście kaziły | ||||||||||||||
3rd | kaziłby, by kaził |
kaziłaby, by kaziła |
kaziłoby, by kaziło |
kaziliby, by kazili |
kaziłyby, by kaziły | ||||||||||||||
impersonal | każono by | ||||||||||||||||||
imperative | 1st | niech każę | kaźmy | ||||||||||||||||
2nd | kaź | kaźcie | |||||||||||||||||
3rd | niech kazi | niech każą | |||||||||||||||||
active adjectival participle | każący | każąca | każące | każący | każące | ||||||||||||||
passive adjectival participle | każony | każona | każone | każeni | każone | ||||||||||||||
contemporary adverbial participle | każąc | ||||||||||||||||||
verbal noun | każenie |
Further reading
- kazić in Polish dictionaries at PWN
- Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “kazić”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
- Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “kazić się”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
- Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “kazić”, in Słownik języka polskiego
- Aleksander Zdanowicz (1861) “kazić”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
- J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1902), “kazić”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 2, Warsaw, page 307
- kazić in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.