सार

Marathi

Pronunciation

  • IPA(key): /saɾ/

Etymology 1

Borrowed from Sanskrit सार (sāra).

Noun

सार • (sār) ?

  1. essence
  2. The ring or band or rope by which the yard of boats and small sailing vessels is secured to the mast

Etymology 2

Borrowed from Kannada ಸಾರು (sāru).

Noun

सार • (sār) ?

  1. A dilute mixture of tamarinds mango-steins and similar fruits squeezed in any pulse-decoction or in water with salt assafœtida

Etymology 3

Borrowed from English sir.

Noun

सार • (sār) ?

  1. sir

References

  • Berntsen Date, Molesworth, Tulpule/Feldhaus Vaze (2022) “सार”, in Digital Dictionaries of South India [Combined Marathi Dictionaries]

Sanskrit

Pronunciation

Etymology 1

From root √सृ (sṛ).

Noun

सार • (sāra) stem, m

  1. course, motion
    पूर्वसार (pūrva-sāra)going eastwards
  2. stretching out, extension
Declension
Masculine a-stem declension of सार
Nom. sg. सारः (sāraḥ)
Gen. sg. सारस्य (sārasya)
Singular Dual Plural
Nominative सारः (sāraḥ) सारौ (sārau) साराः (sārāḥ)
Vocative सार (sāra) सारौ (sārau) साराः (sārāḥ)
Accusative सारम् (sāram) सारौ (sārau) सारान् (sārān)
Instrumental सारेण (sāreṇa) साराभ्याम् (sārābhyām) सारैः (sāraiḥ)
Dative साराय (sārāya) साराभ्याम् (sārābhyām) सारेभ्यः (sārebhyaḥ)
Ablative सारात् (sārāt) साराभ्याम् (sārābhyām) सारेभ्यः (sārebhyaḥ)
Genitive सारस्य (sārasya) सारयोः (sārayoḥ) साराणाम् (sārāṇām)
Locative सारे (sāre) सारयोः (sārayoḥ) सारेषु (sāreṣu)

Adjective

सार • (sāra) stem

  1. driving away, destroying
Declension
Masculine a-stem declension of सार
Nom. sg. सारः (sāraḥ)
Gen. sg. सारस्य (sārasya)
Singular Dual Plural
Nominative सारः (sāraḥ) सारौ (sārau) साराः (sārāḥ)
Vocative सार (sāra) सारौ (sārau) साराः (sārāḥ)
Accusative सारम् (sāram) सारौ (sārau) सारान् (sārān)
Instrumental सारेण (sāreṇa) साराभ्याम् (sārābhyām) सारैः (sāraiḥ)
Dative साराय (sārāya) साराभ्याम् (sārābhyām) सारेभ्यः (sārebhyaḥ)
Ablative सारात् (sārāt) साराभ्याम् (sārābhyām) सारेभ्यः (sārebhyaḥ)
Genitive सारस्य (sārasya) सारयोः (sārayoḥ) साराणाम् (sārāṇām)
Locative सारे (sāre) सारयोः (sārayoḥ) सारेषु (sāreṣu)
Feminine ā-stem declension of सार
Nom. sg. सारा (sārā)
Gen. sg. सारायाः (sārāyāḥ)
Singular Dual Plural
Nominative सारा (sārā) सारे (sāre) साराः (sārāḥ)
Vocative सारे (sāre) सारे (sāre) साराः (sārāḥ)
Accusative साराम् (sārām) सारे (sāre) साराः (sārāḥ)
Instrumental सारया (sārayā) साराभ्याम् (sārābhyām) साराभिः (sārābhiḥ)
Dative सारायै (sārāyai) साराभ्याम् (sārābhyām) साराभ्यः (sārābhyaḥ)
Ablative सारायाः (sārāyāḥ) साराभ्याम् (sārābhyām) साराभ्यः (sārābhyaḥ)
Genitive सारायाः (sārāyāḥ) सारयोः (sārayoḥ) साराणाम् (sārāṇām)
Locative सारायाम् (sārāyām) सारयोः (sārayoḥ) सारासु (sārāsu)
Neuter a-stem declension of सार
Nom. sg. सारम् (sāram)
Gen. sg. सारस्य (sārasya)
Singular Dual Plural
Nominative सारम् (sāram) सारे (sāre) साराणि (sārāṇi)
Vocative सार (sāra) सारे (sāre) साराणि (sārāṇi)
Accusative सारम् (sāram) सारे (sāre) साराणि (sārāṇi)
Instrumental सारेण (sāreṇa) साराभ्याम् (sārābhyām) सारैः (sāraiḥ)
Dative साराय (sārāya) साराभ्याम् (sārābhyām) सारेभ्यः (sārebhyaḥ)
Ablative सारात् (sārāt) साराभ्याम् (sārābhyām) सारेभ्यः (sārebhyaḥ)
Genitive सारस्य (sārasya) सारयोः (sārayoḥ) साराणाम् (sārāṇām)
Locative सारे (sāre) सारयोः (sārayoḥ) सारेषु (sāreṣu)

Etymology 2

Of uncertain origin. Various connections have been suggested based on the word's multiple meanings, such as to Proto-Indo-European *séh₂ls (salt) from the "essence" meaning, Ancient Greek ῥώμη (rhṓmē, strength) from the "power" meaning, and सर्व (sarva, whole) from the "chief" meaning. A connection to Latin sorbus (sorb tree) has also been suggested, taking "red" as the original meaning for "sorbus"; this must be rejected based on De Vaan's analysis that "red" was not the original meaning.

Noun

सार • (sā́ra) stem, m or n

  1. the core or pith or solid interior of anything
  2. firmness, strength, power, energy
  3. the substance or essence or marrow or cream or heart or essential part of anything, best part, quintessence
  4. (at the end of a compound) "chiefly consisting of or depending on etc.", compare पर (para)
    धर्मसारं जगत् (dharma-sāraṃ jagat)the world chiefly depends on justice
    तूष्णींसार (tūṣṇīṃ-sāra)chiefly silent
    सारत् सारम् (sārat sāram) - the very best
  5. the real meaning, main point
  6. a compendium, summary, epitome (often at the end of a compound in titles of books)
  7. a chief-ingredient or constituent part of the body (causing the peculiarities of temperament; reckoned to be 7, namely सत्त्व (sattva), शुक्र (śukra), मज्जन् (majjan), अस्थि (asthi), मेदस् (medas), मांस (māṃsa), रक्त (rakta))
  8. any ingredient
  9. nectar
  10. cream, curds
  11. worth, value
    सरेण (sareṇa)in consideration of, according to
  12. wealth, property, goods, riches
  13. (masculine, rhetoric) a kind of climax
  14. resin used as a perfume
  15. water
  16. dung
  17. the matter formed in a boil or ulcer, pus
  18. impure carbonate of soda
  19. a confederate prince, ally
  20. m (=शार (śāra)) a piece at chess or backgammon etc.
Declension
Masculine a-stem declension of सार
Nom. sg. सारः (sāraḥ)
Gen. sg. सारस्य (sārasya)
Singular Dual Plural
Nominative सारः (sāraḥ) सारौ (sārau) साराः (sārāḥ)
Vocative सार (sāra) सारौ (sārau) साराः (sārāḥ)
Accusative सारम् (sāram) सारौ (sārau) सारान् (sārān)
Instrumental सारेण (sāreṇa) साराभ्याम् (sārābhyām) सारैः (sāraiḥ)
Dative साराय (sārāya) साराभ्याम् (sārābhyām) सारेभ्यः (sārebhyaḥ)
Ablative सारात् (sārāt) साराभ्याम् (sārābhyām) सारेभ्यः (sārebhyaḥ)
Genitive सारस्य (sārasya) सारयोः (sārayoḥ) साराणाम् (sārāṇām)
Locative सारे (sāre) सारयोः (sārayoḥ) सारेषु (sāreṣu)
Neuter a-stem declension of सार
Nom. sg. सारम् (sāram)
Gen. sg. सारस्य (sārasya)
Singular Dual Plural
Nominative सारम् (sāram) सारे (sāre) साराणि (sārāṇi)
Vocative सार (sāra) सारे (sāre) साराणि (sārāṇi)
Accusative सारम् (sāram) सारे (sāre) साराणि (sārāṇi)
Instrumental सारेण (sāreṇa) साराभ्याम् (sārābhyām) सारैः (sāraiḥ)
Dative साराय (sārāya) साराभ्याम् (sārābhyām) सारेभ्यः (sārebhyaḥ)
Ablative सारात् (sārāt) साराभ्याम् (sārābhyām) सारेभ्यः (sārebhyaḥ)
Genitive सारस्य (sārasya) सारयोः (sārayoḥ) साराणाम् (sārāṇām)
Locative सारे (sāre) सारयोः (sārayoḥ) सारेषु (sāreṣu)
Derived terms
  • कृष्णसार (kṛṣṇasāra)
Descendants

Adjective

सार • (sāra) stem

  1. hard, firm, solid, strong
  2. precious, valuable
  3. good, sound, best, excellent
  4. sound (as an argument that has been thoroughly proved)
  5. full of (+instrumental)
  6. motley, speckled (=शार (śāra))
Declension
Masculine a-stem declension of सार
Nom. sg. सारः (sāraḥ)
Gen. sg. सारस्य (sārasya)
Singular Dual Plural
Nominative सारः (sāraḥ) सारौ (sārau) साराः (sārāḥ)
Vocative सार (sāra) सारौ (sārau) साराः (sārāḥ)
Accusative सारम् (sāram) सारौ (sārau) सारान् (sārān)
Instrumental सारेण (sāreṇa) साराभ्याम् (sārābhyām) सारैः (sāraiḥ)
Dative साराय (sārāya) साराभ्याम् (sārābhyām) सारेभ्यः (sārebhyaḥ)
Ablative सारात् (sārāt) साराभ्याम् (sārābhyām) सारेभ्यः (sārebhyaḥ)
Genitive सारस्य (sārasya) सारयोः (sārayoḥ) साराणाम् (sārāṇām)
Locative सारे (sāre) सारयोः (sārayoḥ) सारेषु (sāreṣu)
Feminine ā-stem declension of सार
Nom. sg. सारा (sārā)
Gen. sg. सारायाः (sārāyāḥ)
Singular Dual Plural
Nominative सारा (sārā) सारे (sāre) साराः (sārāḥ)
Vocative सारे (sāre) सारे (sāre) साराः (sārāḥ)
Accusative साराम् (sārām) सारे (sāre) साराः (sārāḥ)
Instrumental सारया (sārayā) साराभ्याम् (sārābhyām) साराभिः (sārābhiḥ)
Dative सारायै (sārāyai) साराभ्याम् (sārābhyām) साराभ्यः (sārābhyaḥ)
Ablative सारायाः (sārāyāḥ) साराभ्याम् (sārābhyām) साराभ्यः (sārābhyaḥ)
Genitive सारायाः (sārāyāḥ) सारयोः (sārayoḥ) साराणाम् (sārāṇām)
Locative सारायाम् (sārāyām) सारयोः (sārayoḥ) सारासु (sārāsu)
Neuter a-stem declension of सार
Nom. sg. सारम् (sāram)
Gen. sg. सारस्य (sārasya)
Singular Dual Plural
Nominative सारम् (sāram) सारे (sāre) साराणि (sārāṇi)
Vocative सार (sāra) सारे (sāre) साराणि (sārāṇi)
Accusative सारम् (sāram) सारे (sāre) साराणि (sārāṇi)
Instrumental सारेण (sāreṇa) साराभ्याम् (sārābhyām) सारैः (sāraiḥ)
Dative साराय (sārāya) साराभ्याम् (sārābhyām) सारेभ्यः (sārebhyaḥ)
Ablative सारात् (sārāt) साराभ्याम् (sārābhyām) सारेभ्यः (sārebhyaḥ)
Genitive सारस्य (sārasya) सारयोः (sārayoḥ) साराणाम् (sārāṇām)
Locative सारे (sāre) सारयोः (sārayoḥ) सारेषु (sāreṣu)

Adjective

सार • (sāra) stem

  1. having spokes
Declension
Masculine a-stem declension of सार
Nom. sg. सारः (sāraḥ)
Gen. sg. सारस्य (sārasya)
Singular Dual Plural
Nominative सारः (sāraḥ) सारौ (sārau) साराः (sārāḥ)
Vocative सार (sāra) सारौ (sārau) साराः (sārāḥ)
Accusative सारम् (sāram) सारौ (sārau) सारान् (sārān)
Instrumental सारेण (sāreṇa) साराभ्याम् (sārābhyām) सारैः (sāraiḥ)
Dative साराय (sārāya) साराभ्याम् (sārābhyām) सारेभ्यः (sārebhyaḥ)
Ablative सारात् (sārāt) साराभ्याम् (sārābhyām) सारेभ्यः (sārebhyaḥ)
Genitive सारस्य (sārasya) सारयोः (sārayoḥ) साराणाम् (sārāṇām)
Locative सारे (sāre) सारयोः (sārayoḥ) सारेषु (sāreṣu)
Feminine ā-stem declension of सार
Nom. sg. सारा (sārā)
Gen. sg. सारायाः (sārāyāḥ)
Singular Dual Plural
Nominative सारा (sārā) सारे (sāre) साराः (sārāḥ)
Vocative सारे (sāre) सारे (sāre) साराः (sārāḥ)
Accusative साराम् (sārām) सारे (sāre) साराः (sārāḥ)
Instrumental सारया (sārayā) साराभ्याम् (sārābhyām) साराभिः (sārābhiḥ)
Dative सारायै (sārāyai) साराभ्याम् (sārābhyām) साराभ्यः (sārābhyaḥ)
Ablative सारायाः (sārāyāḥ) साराभ्याम् (sārābhyām) साराभ्यः (sārābhyaḥ)
Genitive सारायाः (sārāyāḥ) सारयोः (sārayoḥ) साराणाम् (sārāṇām)
Locative सारायाम् (sārāyām) सारयोः (sārayoḥ) सारासु (sārāsu)
Neuter a-stem declension of सार
Nom. sg. सारम् (sāram)
Gen. sg. सारस्य (sārasya)
Singular Dual Plural
Nominative सारम् (sāram) सारे (sāre) साराणि (sārāṇi)
Vocative सार (sāra) सारे (sāre) साराणि (sārāṇi)
Accusative सारम् (sāram) सारे (sāre) साराणि (sārāṇi)
Instrumental सारेण (sāreṇa) साराभ्याम् (sārābhyām) सारैः (sāraiḥ)
Dative साराय (sārāya) साराभ्याम् (sārābhyām) सारेभ्यः (sārebhyaḥ)
Ablative सारात् (sārāt) साराभ्याम् (sārābhyām) सारेभ्यः (sārebhyaḥ)
Genitive सारस्य (sārasya) सारयोः (sārayoḥ) साराणाम् (sārāṇām)
Locative सारे (sāre) सारयोः (sārayoḥ) सारेषु (sāreṣu)

References

  • Monier Williams (1899) “सार”, in A Sanskrit–English Dictionary, [], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 1208.
  • Mayrhofer, Manfred (1996) Etymologisches Wörterbuch des Altindoarischen [Etymological Dictionary of Old Indo-Aryan] (in German), volume 2, Heidelberg: Carl Winter Universitätsverlag, page 726
  • Mayrhofer, Manfred (1976) Kurzgefasstes Etymologisches Wörterbuch des Altindischen [A Concise Etymological Sanskrit Dictionary] (in German), volume 3, Heidelberg: Carl Winter Universitätsverlag, page 461
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.