वर

Hindi

Etymology

(This etymology is missing or incomplete. Please add to it, or discuss it at the Etymology scriptorium.)

Pronunciation

  • (Delhi Hindi) IPA(key): /ʋəɾ/, [ʋɐɾ]

Noun

वर • (var) m

  1. bridegroom

References

Konkani

Etymology

Borrowed from Portuguese hora.

Pronunciation

  • IPA(key): [ʋəɾ]

Noun

वर • (var) (Latin script vor, Kannada script ವರ್)

  1. hour
    Synonym: तास (tās)

References

  • Pushpak Bhattacharyya (2017) IndoWordNet

Marathi

Alternative forms

वरी (varī) (literary, less common)

Etymology

(This etymology is missing or incomplete. Please add to it, or discuss it at the Etymology scriptorium.)

Pronunciation

  • IPA(key): /ʋəɾ/

Adverb

वर • (var)

  1. up, upstairs
  2. in addition

Postposition

वर • (var)

  1. on, above
  2. at
  3. up to, until
  4. in addition

Antonyms

References

  • Berntsen, Maxine, “वर”, in A Basic Marathi-English Dictionary, New Delhi: American Institute of Indian Studies, 1982-1983.

Pali

Alternative forms

Adjective

वर

  1. Devanagari script form of vara (“excellent”)

Declension

Noun

वर m or n

  1. Devanagari script form of vara (“wish”)

Declension

Verb

वर

  1. Devanagari script form of vara, which is second-person singular imperative active of वरति (varati, to desire)

Sanskrit

Alternative forms

Etymology 1

From Proto-Indo-Aryan *wáras, from Proto-Indo-Iranian *wáras, from Proto-Indo-European *wer- (to cover, envelop). The Sanskrit root is वृ (√vṛ, to cover, screen, veil, conceal, hide, surround, obstruct).

Pronunciation

Noun

वर • (vára) stem, m

  1. "environing", "enclosing", circumference, space, room (RV., AV., TS.)
    वर आ पृथिव्याः (vára ā́ pṛthivyā́ḥ)on the wide earth
  2. stopping, checking (RV. I, 143, 5)
Declension
Masculine a-stem declension of वर (vára)
Singular Dual Plural
Nominative वरः
váraḥ
वरौ / वरा¹
várau / várā¹
वराः / वरासः¹
várāḥ / várāsaḥ¹
Vocative वर
vára
वरौ / वरा¹
várau / várā¹
वराः / वरासः¹
várāḥ / várāsaḥ¹
Accusative वरम्
váram
वरौ / वरा¹
várau / várā¹
वरान्
várān
Instrumental वरेण
váreṇa
वराभ्याम्
várābhyām
वरैः / वरेभिः¹
váraiḥ / várebhiḥ¹
Dative वराय
várāya
वराभ्याम्
várābhyām
वरेभ्यः
várebhyaḥ
Ablative वरात्
várāt
वराभ्याम्
várābhyām
वरेभ्यः
várebhyaḥ
Genitive वरस्य
várasya
वरयोः
várayoḥ
वराणाम्
várāṇām
Locative वरे
váre
वरयोः
várayoḥ
वरेषु
váreṣu
Notes
  • ¹Vedic
Descendants
  • Old Javanese: awara (screen)

Etymology 2

From Proto-Indo-Aryan *warás, from Proto-Indo-Iranian *warás, from Proto-Indo-European *welh₁os (chosen, wanted (person or thing)). The Sanskrit root is वृ (√vṛ, to choose, select). The adjective (in the sense of "high quality") and noun (in the sense of "gift") developed from the notion of "select", "chosen".

Adjective

वर • (vará) stem

  1. choosing
    पतिंवरा (patiṃ-varā)a woman who chooses her husband for herself
    स्वयंवरा (svayaṃ-varā)self-choice, the election of a husband by a princess or daughter of a kṣatriya at a public assembly of suitors
Declension
Masculine a-stem declension of वर (vará)
Singular Dual Plural
Nominative वरः
varáḥ
वरौ / वरा¹
varaú / varā́¹
वराः / वरासः¹
varā́ḥ / varā́saḥ¹
Vocative वर
vára
वरौ / वरा¹
várau / várā¹
वराः / वरासः¹
várāḥ / várāsaḥ¹
Accusative वरम्
varám
वरौ / वरा¹
varaú / varā́¹
वरान्
varā́n
Instrumental वरेण
varéṇa
वराभ्याम्
varā́bhyām
वरैः / वरेभिः¹
varaíḥ / varébhiḥ¹
Dative वराय
varā́ya
वराभ्याम्
varā́bhyām
वरेभ्यः
varébhyaḥ
Ablative वरात्
varā́t
वराभ्याम्
varā́bhyām
वरेभ्यः
varébhyaḥ
Genitive वरस्य
varásya
वरयोः
varáyoḥ
वराणाम्
varā́ṇām
Locative वरे
varé
वरयोः
varáyoḥ
वरेषु
varéṣu
Notes
  • ¹Vedic
Feminine ā-stem declension of वरा (varā́)
Singular Dual Plural
Nominative वरा
varā́
वरे
varé
वराः
varā́ḥ
Vocative वरे
váre
वरे
váre
वराः
várāḥ
Accusative वराम्
varā́m
वरे
varé
वराः
varā́ḥ
Instrumental वरया / वरा¹
varáyā / varā́¹
वराभ्याम्
varā́bhyām
वराभिः
varā́bhiḥ
Dative वरायै
varā́yai
वराभ्याम्
varā́bhyām
वराभ्यः
varā́bhyaḥ
Ablative वरायाः / वरायै²
varā́yāḥ / varā́yai²
वराभ्याम्
varā́bhyām
वराभ्यः
varā́bhyaḥ
Genitive वरायाः / वरायै²
varā́yāḥ / varā́yai²
वरयोः
varáyoḥ
वराणाम्
varā́ṇām
Locative वरायाम्
varā́yām
वरयोः
varáyoḥ
वरासु
varā́su
Notes
  • ¹Vedic
  • ²Brāhmaṇas
Neuter a-stem declension of वर (vará)
Singular Dual Plural
Nominative वरम्
varám
वरे
varé
वराणि / वरा¹
varā́ṇi / varā́¹
Vocative वर
vára
वरे
váre
वराणि / वरा¹
várāṇi / várā¹
Accusative वरम्
varám
वरे
varé
वराणि / वरा¹
varā́ṇi / varā́¹
Instrumental वरेण
varéṇa
वराभ्याम्
varā́bhyām
वरैः / वरेभिः¹
varaíḥ / varébhiḥ¹
Dative वराय
varā́ya
वराभ्याम्
varā́bhyām
वरेभ्यः
varébhyaḥ
Ablative वरात्
varā́t
वराभ्याम्
varā́bhyām
वरेभ्यः
varébhyaḥ
Genitive वरस्य
varásya
वरयोः
varáyoḥ
वराणाम्
varā́ṇām
Locative वरे
varé
वरयोः
varáyoḥ
वरेषु
varéṣu
Notes
  • ¹Vedic

Noun

वर • (vará) stem, m

  1. "chooser", one who solicits a girl in marriage, suitor, lover, bridegroom, husband (rarely "son-in-law") (RV. etc.)
  2. a bridegroom's friend (MW.)
  3. a dissolute man (= वित (vita) or षिड्ग (ṣiḍga)) (L.)
Declension
Masculine a-stem declension of वर (vára)
Singular Dual Plural
Nominative वरः
váraḥ
वरौ / वरा¹
várau / várā¹
वराः / वरासः¹
várāḥ / várāsaḥ¹
Vocative वर
vára
वरौ / वरा¹
várau / várā¹
वराः / वरासः¹
várāḥ / várāsaḥ¹
Accusative वरम्
váram
वरौ / वरा¹
várau / várā¹
वरान्
várān
Instrumental वरेण
váreṇa
वराभ्याम्
várābhyām
वरैः / वरेभिः¹
váraiḥ / várebhiḥ¹
Dative वराय
várāya
वराभ्याम्
várābhyām
वरेभ्यः
várebhyaḥ
Ablative वरात्
várāt
वराभ्याम्
várābhyām
वरेभ्यः
várebhyaḥ
Genitive वरस्य
várasya
वरयोः
várayoḥ
वराणाम्
várāṇām
Locative वरे
váre
वरयोः
várayoḥ
वरेषु
váreṣu
Notes
  • ¹Vedic

Adjective

वर • (vára) stem

  1. "select", choicest, valuable, precious, best, most excellent or eminent among (genitive, locative, ablative, or compound) or for (genitive) (ŚrS., MBh. etc.)
  2. (at the end of a compound) royal, princely (Jātakam.)
  3. better, preferable, better than (ablative, rarely genitive) or among (ablative) (Mn., MBh. etc.)
  4. eldest (W.)
Declension
Masculine a-stem declension of वर (vára)
Singular Dual Plural
Nominative वरः
váraḥ
वरौ / वरा¹
várau / várā¹
वराः / वरासः¹
várāḥ / várāsaḥ¹
Vocative वर
vára
वरौ / वरा¹
várau / várā¹
वराः / वरासः¹
várāḥ / várāsaḥ¹
Accusative वरम्
váram
वरौ / वरा¹
várau / várā¹
वरान्
várān
Instrumental वरेण
váreṇa
वराभ्याम्
várābhyām
वरैः / वरेभिः¹
váraiḥ / várebhiḥ¹
Dative वराय
várāya
वराभ्याम्
várābhyām
वरेभ्यः
várebhyaḥ
Ablative वरात्
várāt
वराभ्याम्
várābhyām
वरेभ्यः
várebhyaḥ
Genitive वरस्य
várasya
वरयोः
várayoḥ
वराणाम्
várāṇām
Locative वरे
váre
वरयोः
várayoḥ
वरेषु
váreṣu
Notes
  • ¹Vedic
Feminine ā-stem declension of वरा (várā)
Singular Dual Plural
Nominative वरा
várā
वरे
váre
वराः
várāḥ
Vocative वरे
váre
वरे
váre
वराः
várāḥ
Accusative वराम्
várām
वरे
váre
वराः
várāḥ
Instrumental वरया / वरा¹
várayā / várā¹
वराभ्याम्
várābhyām
वराभिः
várābhiḥ
Dative वरायै
várāyai
वराभ्याम्
várābhyām
वराभ्यः
várābhyaḥ
Ablative वरायाः / वरायै²
várāyāḥ / várāyai²
वराभ्याम्
várābhyām
वराभ्यः
várābhyaḥ
Genitive वरायाः / वरायै²
várāyāḥ / várāyai²
वरयोः
várayoḥ
वराणाम्
várāṇām
Locative वरायाम्
várāyām
वरयोः
várayoḥ
वरासु
várāsu
Notes
  • ¹Vedic
  • ²Brāhmaṇas
Neuter a-stem declension of वर (vára)
Singular Dual Plural
Nominative वरम्
váram
वरे
váre
वराणि / वरा¹
várāṇi / várā¹
Vocative वर
vára
वरे
váre
वराणि / वरा¹
várāṇi / várā¹
Accusative वरम्
váram
वरे
váre
वराणि / वरा¹
várāṇi / várā¹
Instrumental वरेण
váreṇa
वराभ्याम्
várābhyām
वरैः / वरेभिः¹
váraiḥ / várebhiḥ¹
Dative वराय
várāya
वराभ्याम्
várābhyām
वरेभ्यः
várebhyaḥ
Ablative वरात्
várāt
वराभ्याम्
várābhyām
वरेभ्यः
várebhyaḥ
Genitive वरस्य
várasya
वरयोः
várayoḥ
वराणाम्
várāṇām
Locative वरे
váre
वरयोः
várayoḥ
वरेषु
váreṣu
Notes
  • ¹Vedic

Noun

वर • (vára) stem, m

  1. boon, gift, reward, benefit, blessing, favour (RV. etc.)
    वराय (várāya), वरम् आ (váram ā́), प्रति वरम् (práti váram) or वरं वरम् (váraṃ varam)according to wish, to one's heart's content
    मद्वरात् (mad-varāt)in consequence of the boon granted by me
    váraṃ-√vṛ — to choose a boon
    varaṃ-√yāc or ā-√kāṅkṣ or √brū or causative of pra-√arth — to prefer a request
    váraṃ √dā, varam pra-√dā or pra-√yam — to grant a boon or blessing
    varaṃ-√labh — to receive a boon or reward
  2. benefit, advantage, privilege (Daś.)
  3. charity, alms (VarBṛS.)
  4. dowry (Pañcat.)
  5. a kind of grain (= वरत (varata)) (KātyŚr., Sch.)
  6. bdellium (L.)
  7. sparrow (L.)
  8. name of a son of श्वफल्क (śvaphalka) (VP.)
  9. saffron (BhP.) (in compounds not always separable from the homographic word meaning "enclosing, etc")
Declension
Masculine a-stem declension of वर (vára)
Singular Dual Plural
Nominative वरः
váraḥ
वरौ / वरा¹
várau / várā¹
वराः / वरासः¹
várāḥ / várāsaḥ¹
Vocative वर
vára
वरौ / वरा¹
várau / várā¹
वराः / वरासः¹
várāḥ / várāsaḥ¹
Accusative वरम्
váram
वरौ / वरा¹
várau / várā¹
वरान्
várān
Instrumental वरेण
váreṇa
वराभ्याम्
várābhyām
वरैः / वरेभिः¹
váraiḥ / várebhiḥ¹
Dative वराय
várāya
वराभ्याम्
várābhyām
वरेभ्यः
várebhyaḥ
Ablative वरात्
várāt
वराभ्याम्
várābhyām
वरेभ्यः
várebhyaḥ
Genitive वरस्य
várasya
वरयोः
várayoḥ
वराणाम्
várāṇām
Locative वरे
váre
वरयोः
várayoḥ
वरेषु
váreṣu
Notes
  • ¹Vedic
Descendants
  • Bengali: বর (bor)
  • Burmese: ဘုရား (bhu.ra:, Buddha)
  • Khamti: ၸြႃ (phraa, Buddha)
  • Old Khmer: វ្រះ (vraḥ, to be holy)
  • Old Javanese: phra
  • Old Javanese: wara (favour, gift)
  • Old Javanese: awara (screen)
  • Punjabi:
    Gurmukhi script: ਵਰ (var)
    Shahmukhi script: ور (var)
  • Tamil: வரம் (varam), வரன் (varaṉ)
  • Telugu: వరము (varamu, blessing), వరుడు (varuḍu, excellent man; bridegroom; husband)

References

This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.