मधु
Bhojpuri
Hindi
Pronunciation
- (Delhi Hindi) IPA(key): /mə.d̪ʱuː/, [mɐ.d̪ʱuː]
Noun
मधु • (madhu) m (Urdu spelling مدھو)
Declension
Related terms
- मधुर (madhur, “sweet”)
References
- Platts, John T. (1884) “मधु”, in A dictionary of Urdu, classical Hindi, and English, London: W. H. Allen & Co.
Marathi
Pronunciation
- IPA(key): /mə.d̪ʱu/, [mə.d̪ʱuː]
Pali
Alternative forms
Sanskrit
Alternative scripts
Alternative scripts
- মধু (Assamese script)
- ᬫᬥᬸ (Balinese script)
- মধু (Bengali script)
- 𑰦𑰠𑰲 (Bhaiksuki script)
- 𑀫𑀥𑀼 (Brahmi script)
- မဓု (Burmese script)
- મધુ (Gujarati script)
- ਮਧੁ (Gurmukhi script)
- 𑌮𑌧𑍁 (Grantha script)
- ꦩꦣꦸ (Javanese script)
- 𑂧𑂡𑂳 (Kaithi script)
- ಮಧು (Kannada script)
- មធុ (Khmer script)
- ມຘຸ (Lao script)
- മധു (Malayalam script)
- ᠮᠠᢡᡠ (Manchu script)
- 𑘦𑘠𑘳 (Modi script)
- ᠮᠠᢑᠾᠤ (Mongolian script)
- 𑧆𑧀𑧔 (Nandinagari script)
- 𑐩𑐢𑐸 (Newa script)
- ମଧୁ (Odia script)
- ꢪꢤꢸ (Saurashtra script)
- 𑆩𑆣𑆶 (Sharada script)
- 𑖦𑖠𑖲 (Siddham script)
- මධු (Sinhalese script)
- 𑩴𑩮𑩒 (Soyombo script)
- 𑚢𑚜𑚰 (Takri script)
- மது⁴ (Tamil script)
- మధు (Telugu script)
- มธุ (Thai script)
- མ་དྷུ (Tibetan script)
- 𑒧𑒡𑒳 (Tirhuta script)
- 𑨢𑨜𑨃 (Zanabazar Square script)
Etymology
From Proto-Indo-Iranian *mádʰu (“honey, wine”), from Proto-Indo-European *médʰu (“honey, wine, mead”). Cognate with Avestan 𐬨𐬀𐬜𐬎 (maδu), Ancient Greek μέθυ (méthu), Lithuanian medùs, Old Church Slavonic медъ (medŭ, “honey”), Old English medu (whence English mead).
Noun
मधु • (mádhu) stem, n
- honey
- c. 1700 BCE – 1200 BCE, Ṛgveda 2.39.6:
- ओष्ठाविव मध्व्आस्ने वदन्ता स्तनाविव पिप्यतं जीवसे नः ।
नासेव नस्तन्वो रक्षितारा कर्णाविव सुश्रुता भूतमस्मे ॥- oṣṭhāviva madhvāsne vadantā stanāviva pipyataṃ jīvase naḥ.
nāseva nastanvo rakṣitārā karṇāviva suśrutā bhūtamasme. - Like two lips that with the mouth speak honey, like two breasts that nourish our existence,
Like the two nostrils that protect our being, be to us like our ears that hear distinctly.
- oṣṭhāviva madhvāsne vadantā stanāviva pipyataṃ jīvase naḥ.
- ओष्ठाविव मध्व्आस्ने वदन्ता स्तनाविव पिप्यतं जीवसे नः ।
- mead; any sweet liquid
- c. 1700 BCE – 1200 BCE, Ṛgveda 7.38.8:
- वाजेवाजेऽवत वाजिनो नो धनेषु विप्रा अमृता ऋतज्ञाः ।
अस्य मध्वः पिबत मादयध्वं तृप्ता यात पथिभिर्देवयानैः ॥- vājevājeʼvata vājino no dhaneṣu viprā amṛtā ṛtajñāḥ.
asya madhvaḥ pibata mādayadhvaṃ tṛptā yāta pathibhirdevayānaiḥ. - Deep-skilled in Law eternal, deathless, Singers, O Vajins, help us in each fray for booty.
Drink of this mead, be satisfied, be joyful: then go on paths which Gods are wont to travel.
- vājevājeʼvata vājino no dhaneṣu viprā amṛtā ṛtajñāḥ.
- वाजेवाजेऽवत वाजिनो नो धनेषु विप्रा अमृता ऋतज्ञाः ।
- the juice or nectar of flowers, any sweet intoxicating drink, wine or spirituous liquor
- (poetic) milk or anything produced from milk (as butter, ghee etc.)
Declension
Neuter u-stem declension of मधु (mádhu) | |||
---|---|---|---|
Singular | Dual | Plural | |
Nominative | मधु mádhu |
मधुनी mádhunī |
मधूनि / मधु¹ / मधू¹ mádhūni / mádhu¹ / mádhū¹ |
Vocative | मधु / मधो mádhu / mádho |
मधुनी mádhunī |
मधूनि / मधु¹ / मधू¹ mádhūni / mádhu¹ / mádhū¹ |
Accusative | मधु mádhu |
मधुनी mádhunī |
मधूनि / मधु¹ / मधू¹ mádhūni / mádhu¹ / mádhū¹ |
Instrumental | मधुना / मध्वा¹ mádhunā / mádhvā¹ |
मधुभ्याम् mádhubhyām |
मधुभिः mádhubhiḥ |
Dative | मधुने / मधवे¹ / मध्वे¹ mádhune / mádhave¹ / mádhve¹ |
मधुभ्याम् mádhubhyām |
मधुभ्यः mádhubhyaḥ |
Ablative | मधुनः / मधोः¹ / मध्वः¹ mádhunaḥ / mádhoḥ¹ / mádhvaḥ¹ |
मधुभ्याम् mádhubhyām |
मधुभ्यः mádhubhyaḥ |
Genitive | मधुनः / मधोः¹ / मध्वः¹ mádhunaḥ / mádhoḥ¹ / mádhvaḥ¹ |
मधुनोः mádhunoḥ |
मधूनाम् mádhūnām |
Locative | मधुनि / मधौ¹ mádhuni / mádhau¹ |
मधुनोः mádhunoḥ |
मधुषु mádhuṣu |
Notes |
|
Derived terms
- माधव (mā́dhava)
- मधूक (madhū́ka)
Descendants
- Magadhi Prakrit: 𑀫𑀳𑀼 (mahu)
- Maharastri Prakrit: 𑀫𑀳𑀼 (mahu)
- Konkani: म्होंव (mhõv)
- Pali: madhu
- Sauraseni Prakrit: 𑀫𑀥𑀼 (madhu)
- → Assamese: মধু (modhu) (learned)
- → Bengali: মধু (modhu) (learned)
- → Bhojpuri: मधु (madhu) (learned)
- → Kannada: ಮಧು (madhu) (learned)
- → Malay: madu (learned)
- Indonesian: madu
- → Marathi: मध (madh) (learned)
- → Old Javanese: madhu
- → Old Marathi: 𑘦𑘟𑘳 (madu) (learned)
- → Rohingya: modú (learned)
- → Sinhalese: මධු (madhu) (learned)
- → Sundanese: ᮙᮓᮥ (madu)
- → Old Tamil: 𑀫𑀢𑀼 (matu)
- Tamil: மது (matu)
- → Telugu: మధువు (madhuvu) (learned)
Proper noun
मधु • (madhu) stem, m
Adjective
मधु • (mádhu) stem
- sweet, delicious, pleasant
Declension
Masculine u-stem declension of मधु (mádhu) | |||
---|---|---|---|
Singular | Dual | Plural | |
Nominative | मधुः mádhuḥ |
मधू mádhū |
मधवः mádhavaḥ |
Vocative | मधो mádho |
मधू mádhū |
मधवः mádhavaḥ |
Accusative | मधुम् mádhum |
मधू mádhū |
मधून् mádhūn |
Instrumental | मधुना / मध्वा¹ mádhunā / mádhvā¹ |
मधुभ्याम् mádhubhyām |
मधुभिः mádhubhiḥ |
Dative | मधवे / मध्वे¹ mádhave / mádhve¹ |
मधुभ्याम् mádhubhyām |
मधुभ्यः mádhubhyaḥ |
Ablative | मधोः / मध्वः¹ mádhoḥ / mádhvaḥ¹ |
मधुभ्याम् mádhubhyām |
मधुभ्यः mádhubhyaḥ |
Genitive | मधोः / मध्वः¹ mádhoḥ / mádhvaḥ¹ |
मध्वोः mádhvoḥ |
मधूनाम् mádhūnām |
Locative | मधौ mádhau |
मध्वोः mádhvoḥ |
मधुषु mádhuṣu |
Notes |
|
Feminine u-stem declension of मधु (mádhu) | |||
---|---|---|---|
Singular | Dual | Plural | |
Nominative | मधुः mádhuḥ |
मधू mádhū |
मधवः mádhavaḥ |
Vocative | मधो mádho |
मधू mádhū |
मधवः mádhavaḥ |
Accusative | मधुम् mádhum |
मधू mádhū |
मधूः mádhūḥ |
Instrumental | मध्वा mádhvā |
मधुभ्याम् mádhubhyām |
मधुभिः mádhubhiḥ |
Dative | मधवे / मध्वै¹ mádhave / mádhvai¹ |
मधुभ्याम् mádhubhyām |
मधुभ्यः mádhubhyaḥ |
Ablative | मधोः / मध्वाः¹ / मध्वै² mádhoḥ / mádhvāḥ¹ / mádhvai² |
मधुभ्याम् mádhubhyām |
मधुभ्यः mádhubhyaḥ |
Genitive | मधोः / मध्वाः¹ / मध्वै² mádhoḥ / mádhvāḥ¹ / mádhvai² |
मध्वोः mádhvoḥ |
मधूनाम् mádhūnām |
Locative | मधौ / मध्वाम्¹ mádhau / mádhvām¹ |
मध्वोः mádhvoḥ |
मधुषु mádhuṣu |
Notes |
|
Feminine ū-stem declension of मधू (madhū́) | |||
---|---|---|---|
Singular | Dual | Plural | |
Nominative | मधूः madhū́ḥ |
मध्वौ / मधू¹ madhvaù / madhū́¹ |
मध्वः / मधूः¹ madhvàḥ / madhū́ḥ¹ |
Vocative | मधु mádhu |
मध्वौ / मधू¹ mádhvau / mádhū¹ |
मध्वः / मधूः¹ mádhvaḥ / mádhūḥ¹ |
Accusative | मधूम् madhū́m |
मध्वौ / मधू¹ madhvaù / madhū́¹ |
मधूः madhū́ḥ |
Instrumental | मध्वा madhvā́ |
मधूभ्याम् madhū́bhyām |
मधूभिः madhū́bhiḥ |
Dative | मध्वै madhvaí |
मधूभ्याम् madhū́bhyām |
मधूभ्यः madhū́bhyaḥ |
Ablative | मध्वाः / मध्वै² madhvā́ḥ / madhvaí² |
मधूभ्याम् madhū́bhyām |
मधूभ्यः madhū́bhyaḥ |
Genitive | मध्वाः / मध्वै² madhvā́ḥ / madhvaí² |
मध्वोः madhvóḥ |
मधूनाम् madhū́nām |
Locative | मध्वाम् madhvā́m |
मध्वोः madhvóḥ |
मधूषु madhū́ṣu |
Notes |
|
Feminine ī-stem declension of मध्वी (mádhvī) | |||
---|---|---|---|
Singular | Dual | Plural | |
Nominative | मध्वी mádhvī |
मध्व्यौ / मध्वी¹ mádhvyau / mádhvī¹ |
मध्व्यः / मध्वीः¹ mádhvyaḥ / mádhvīḥ¹ |
Vocative | मध्वि mádhvi |
मध्व्यौ / मध्वी¹ mádhvyau / mádhvī¹ |
मध्व्यः / मध्वीः¹ mádhvyaḥ / mádhvīḥ¹ |
Accusative | मध्वीम् mádhvīm |
मध्व्यौ / मध्वी¹ mádhvyau / mádhvī¹ |
मध्वीः mádhvīḥ |
Instrumental | मध्व्या mádhvyā |
मध्वीभ्याम् mádhvībhyām |
मध्वीभिः mádhvībhiḥ |
Dative | मध्व्यै mádhvyai |
मध्वीभ्याम् mádhvībhyām |
मध्वीभ्यः mádhvībhyaḥ |
Ablative | मध्व्याः / मध्व्यै² mádhvyāḥ / mádhvyai² |
मध्वीभ्याम् mádhvībhyām |
मध्वीभ्यः mádhvībhyaḥ |
Genitive | मध्व्याः / मध्व्यै² mádhvyāḥ / mádhvyai² |
मध्व्योः mádhvyoḥ |
मध्वीनाम् mádhvīnām |
Locative | मध्व्याम् mádhvyām |
मध्व्योः mádhvyoḥ |
मध्वीषु mádhvīṣu |
Notes |
|
Neuter u-stem declension of मधु (mádhu) | |||
---|---|---|---|
Singular | Dual | Plural | |
Nominative | मधु mádhu |
मधुनी mádhunī |
मधूनि / मधु¹ / मधू¹ mádhūni / mádhu¹ / mádhū¹ |
Vocative | मधु / मधो mádhu / mádho |
मधुनी mádhunī |
मधूनि / मधु¹ / मधू¹ mádhūni / mádhu¹ / mádhū¹ |
Accusative | मधु mádhu |
मधुनी mádhunī |
मधूनि / मधु¹ / मधू¹ mádhūni / mádhu¹ / mádhū¹ |
Instrumental | मधुना / मध्वा¹ mádhunā / mádhvā¹ |
मधुभ्याम् mádhubhyām |
मधुभिः mádhubhiḥ |
Dative | मधुने / मधवे¹ / मध्वे¹ mádhune / mádhave¹ / mádhve¹ |
मधुभ्याम् mádhubhyām |
मधुभ्यः mádhubhyaḥ |
Ablative | मधुनः / मधोः¹ / मध्वः¹ mádhunaḥ / mádhoḥ¹ / mádhvaḥ¹ |
मधुभ्याम् mádhubhyām |
मधुभ्यः mádhubhyaḥ |
Genitive | मधुनः / मधोः¹ / मध्वः¹ mádhunaḥ / mádhoḥ¹ / mádhvaḥ¹ |
मधुनोः mádhunoḥ |
मधूनाम् mádhūnām |
Locative | मधुनि / मधौ¹ mádhuni / mádhau¹ |
मधुनोः mádhunoḥ |
मधुषु mádhuṣu |
Notes |
|
References
- Monier Williams (1899) “मधु”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 779/2.
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.