पुराण

See also: प्राण, प्राणु, पर्ण, and पूर्ण

Hindi

Etymology

Borrowed from Sanskrit पुराण (purāṇa). Doublet of पुराना (purānā).

Pronunciation

(Delhi Hindi) IPA^(key): /pʊ.ɾɑːɳ/, [pʊ.ɾä̃ːɳ]

Proper noun

पुराण • (purāṇ) m

(Hinduism) Purana (one of several texts of an ancient genre of Hindu or Jain literature)

Declension

Declension of पुराण (masc cons-stem)

	singular	plural
direct	पुराण purāṇ	पुराण purāṇ
oblique	पुराण purāṇ	पुराणों purāṇõ
vocative	पुराण purāṇ	पुराणो purāṇo

Adjective

पुराण • (purāṇ) (indeclinable)

(formal) ancient, old
Synonyms: प्राचीन (prācīn), पुराना (purānā)

References

McGregor, Ronald Stuart (1993) “पुराण”, in The Oxford Hindi-English Dictionary, London: Oxford University Press

Pali

Alternative forms

purāṇa (Latin script)
𑀧𑀼𑀭𑀸𑀡 (Brahmi script)
পুরাণ (Bengali script)
පුරාණ (Sinhalese script)
ပုရာဏ or ပုရႃꧣ (Burmese script)
ปุราณ or ปุราณะ (Thai script)
ᨷᩩᩁᩣᨱ (Tai Tham script)
ປຸຣາຓ or ປຸຣາຓະ (Lao script)
បុរាណ (Khmer script)
𑄛𑄪𑄢𑄂𑄕 (Chakma script)

Adjective

पुराण (purāṇa)

Devanagari script form of purāṇa (“old”)

Declension

Declension table of "पुराण" (masculine)

Case \ Number	Singular	Plural
Nominative (first)	पुराणो (purāṇo)	पुराणा (purāṇā)
Accusative (second)	पुराणं (purāṇaṃ)	पुराणे (purāṇe)
Instrumental (third)	पुराणेन (purāṇena)	पुराणेहि (purāṇehi) or पुराणेभि (purāṇebhi)
Dative (fourth)	पुराणस्स (purāṇassa) or पुराणाय (purāṇāya) or पुराणत्थं (purāṇatthaṃ)	पुराणानं (purāṇānaṃ)
Ablative (fifth)	पुराणस्मा (purāṇasmā) or पुराणम्हा (purāṇamhā) or पुराणा (purāṇā)	पुराणेहि (purāṇehi) or पुराणेभि (purāṇebhi)
Genitive (sixth)	पुराणस्स (purāṇassa)	पुराणानं (purāṇānaṃ)
Locative (seventh)	पुराणस्मिं (purāṇasmiṃ) or पुराणम्हि (purāṇamhi) or पुराणे (purāṇe)	पुराणेसु (purāṇesu)
Vocative (calling)	पुराण (purāṇa)	पुराणा (purāṇā)

Declension table of "पुराणी" (feminine)

Case \ Number	Singular	Plural
Nominative (first)	पुराणी (purāṇī)	पुराणियो (purāṇiyo) or पुराणी (purāṇī)
Accusative (second)	पुराणिं (purāṇiṃ) or पुराणियं (purāṇiyaṃ)	पुराणियो (purāṇiyo) or पुराणी (purāṇī)
Instrumental (third)	पुराणिया (purāṇiyā)	पुराणीहि (purāṇīhi) or पुराणीभि (purāṇībhi)
Dative (fourth)	पुराणिया (purāṇiyā)	पुराणीनं (purāṇīnaṃ)
Ablative (fifth)	पुराणिया (purāṇiyā)	पुराणीहि (purāṇīhi) or पुराणीभि (purāṇībhi)
Genitive (sixth)	पुराणिया (purāṇiyā)	पुराणीनं (purāṇīnaṃ)
Locative (seventh)	पुराणिया (purāṇiyā) or पुराणियं (purāṇiyaṃ)	पुराणीसु (purāṇīsu)
Vocative (calling)	पुराणि (purāṇi)	पुराणियो (purāṇiyo) or पुराणी (purāṇī)

Declension table of "पुराण" (neuter)

Case \ Number	Singular	Plural
Nominative (first)	पुराणं (purāṇaṃ)	पुराणानि (purāṇāni)
Accusative (second)	पुराणं (purāṇaṃ)	पुराणानि (purāṇāni)
Instrumental (third)	पुराणेन (purāṇena)	पुराणेहि (purāṇehi) or पुराणेभि (purāṇebhi)
Dative (fourth)	पुराणस्स (purāṇassa) or पुराणाय (purāṇāya) or पुराणत्थं (purāṇatthaṃ)	पुराणानं (purāṇānaṃ)
Ablative (fifth)	पुराणस्मा (purāṇasmā) or पुराणम्हा (purāṇamhā) or पुराणा (purāṇā)	पुराणेहि (purāṇehi) or पुराणेभि (purāṇebhi)
Genitive (sixth)	पुराणस्स (purāṇassa)	पुराणानं (purāṇānaṃ)
Locative (seventh)	पुराणस्मिं (purāṇasmiṃ) or पुराणम्हि (purāṇamhi) or पुराणे (purāṇe)	पुराणेसु (purāṇesu)
Vocative (calling)	पुराण (purāṇa)	पुराणानि (purāṇāni)

Sanskrit

Alternative scripts

পুৰাণ (Assamese script)
ᬧᬸᬭᬵᬡ (Balinese script)
পুরাণ (Bengali script)
𑰢𑰲𑰨𑰯𑰜 (Bhaiksuki script)
𑀧𑀼𑀭𑀸𑀡 (Brahmi script)
ပုရာဏ (Burmese script)
પુરાણ (Gujarati script)
ਪੁਰਾਣ (Gurmukhi script)
𑌪𑍁𑌰𑌾𑌣 (Grantha script)
ꦥꦸꦫꦴꦟ (Javanese script)
𑂣𑂳𑂩𑂰𑂝 (Kaithi script)
ಪುರಾಣ (Kannada script)
បុរាណ (Khmer script)
ປຸຣາຓ (Lao script)
പുരാണ (Malayalam script)
ᢒᡠᡵᠠ᠎᠊ᠠᢏᠠ (Manchu script)
𑘢𑘳𑘨𑘰𑘜 (Modi script)
ᢒᠤᠷᠠᢗᢏᠠ᠋ (Mongolian script)
𑧂𑧔𑧈𑧑𑦼 (Nandinagari script)
𑐥𑐸𑐬𑐵𑐞 (Newa script)
ପୁରାଣ (Odia script)
ꢦꢸꢬꢵꢠ (Saurashtra script)
𑆥𑆶𑆫𑆳𑆟 (Sharada script)
𑖢𑖲𑖨𑖯𑖜 (Siddham script)
පුරාණ (Sinhalese script)
𑩰𑩒𑩼𑩛𑩪 (Soyombo script)
𑚞𑚰𑚤𑚭𑚘 (Takri script)
புராண (Tamil script)
పురాణ (Telugu script)
ปุราณ (Thai script)
པུ་རཱ་ཎ (Tibetan script)
𑒣𑒳𑒩𑒰𑒝 (Tirhuta script)
𑨞𑨃𑨫𑨊𑨘 (Zanabazar Square script)

Etymology

From Proto-Indo-Iranian *pr̥Hānás, from Proto-Indo-European *pr̥h₂-o-nó-s, from *preh₂- (“before”). Cognate with Old Norse forn (“ancient”). See also पुरस् (puras, “before”), पुरा (purā, “formerly”).

Pronunciation

(Vedic) IPA^(key): /pu.ɾɑː.ɳɐ́/
(Classical) IPA^(key): /puˈɾɑː.ɳɐ/

Adjective

पुराण • (purāṇá) stem

belonging to ancient or olden times, ancient, old
- c. 1700 BCE – 1200 BCE, Ṛgveda 4.18.1:
  अयं पन्था अनुवित्तः पुराणो यतो देवा उदजायन्त विश्वे ।
  ayaṃ panthā anuvittaḥ purāṇo yato devā udajāyanta viśve.
  "This is the ancient and accepted pathway by which all Gods have come into existence..."
withered, worn out

Declension

Masculine a-stem declension of पुराण (purāṇá)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	पुराणः purāṇáḥ	पुराणौ / पुराणा¹ purāṇaú / purāṇā́¹	पुराणाः / पुराणासः¹ purāṇā́ḥ / purāṇā́saḥ¹
Vocative	पुराण púrāṇa	पुराणौ / पुराणा¹ púrāṇau / púrāṇā¹	पुराणाः / पुराणासः¹ púrāṇāḥ / púrāṇāsaḥ¹
Accusative	पुराणम् purāṇám	पुराणौ / पुराणा¹ purāṇaú / purāṇā́¹	पुराणान् purāṇā́n
Instrumental	पुराणेन purāṇéna	पुराणाभ्याम् purāṇā́bhyām	पुराणैः / पुराणेभिः¹ purāṇaíḥ / purāṇébhiḥ¹
Dative	पुराणाय purāṇā́ya	पुराणाभ्याम् purāṇā́bhyām	पुराणेभ्यः purāṇébhyaḥ
Ablative	पुराणात् purāṇā́t	पुराणाभ्याम् purāṇā́bhyām	पुराणेभ्यः purāṇébhyaḥ
Genitive	पुराणस्य purāṇásya	पुराणयोः purāṇáyoḥ	पुराणानाम् purāṇā́nām
Locative	पुराणे purāṇé	पुराणयोः purāṇáyoḥ	पुराणेषु purāṇéṣu
Notes	¹Vedic

Feminine ā-stem declension of पुराणा (purāṇā́)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	पुराणा purāṇā́	पुराणे purāṇé	पुराणाः purāṇā́ḥ
Vocative	पुराणे púrāṇe	पुराणे púrāṇe	पुराणाः púrāṇāḥ
Accusative	पुराणाम् purāṇā́m	पुराणे purāṇé	पुराणाः purāṇā́ḥ
Instrumental	पुराणया / पुराणा¹ purāṇáyā / purāṇā́¹	पुराणाभ्याम् purāṇā́bhyām	पुराणाभिः purāṇā́bhiḥ
Dative	पुराणायै purāṇā́yai	पुराणाभ्याम् purāṇā́bhyām	पुराणाभ्यः purāṇā́bhyaḥ
Ablative	पुराणायाः / पुराणायै² purāṇā́yāḥ / purāṇā́yai²	पुराणाभ्याम् purāṇā́bhyām	पुराणाभ्यः purāṇā́bhyaḥ
Genitive	पुराणायाः / पुराणायै² purāṇā́yāḥ / purāṇā́yai²	पुराणयोः purāṇáyoḥ	पुराणानाम् purāṇā́nām
Locative	पुराणायाम् purāṇā́yām	पुराणयोः purāṇáyoḥ	पुराणासु purāṇā́su
Notes	¹Vedic ²Brāhmaṇas

Neuter a-stem declension of पुराण (purāṇá)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	पुराणम् purāṇám	पुराणे purāṇé	पुराणानि / पुराणा¹ purāṇā́ni / purāṇā́¹
Vocative	पुराण púrāṇa	पुराणे púrāṇe	पुराणानि / पुराणा¹ púrāṇāni / púrāṇā¹
Accusative	पुराणम् purāṇám	पुराणे purāṇé	पुराणानि / पुराणा¹ purāṇā́ni / purāṇā́¹
Instrumental	पुराणेन purāṇéna	पुराणाभ्याम् purāṇā́bhyām	पुराणैः / पुराणेभिः¹ purāṇaíḥ / purāṇébhiḥ¹
Dative	पुराणाय purāṇā́ya	पुराणाभ्याम् purāṇā́bhyām	पुराणेभ्यः purāṇébhyaḥ
Ablative	पुराणात् purāṇā́t	पुराणाभ्याम् purāṇā́bhyām	पुराणेभ्यः purāṇébhyaḥ
Genitive	पुराणस्य purāṇásya	पुराणयोः purāṇáyoḥ	पुराणानाम् purāṇā́nām
Locative	पुराणे purāṇé	पुराणयोः purāṇáyoḥ	पुराणेषु purāṇéṣu
Notes	¹Vedic

Antonyms

नूतन (nū́tana)
नव (náva)

Descendants

Dardic:
- Kashmiri: پرٛون (prōn)
- Khowar: پَرانُو (paráanu)
Magadhi Prakrit:
- Assamese: পুৰণী (puroni)
- Bengali: পুরানো (puranō)
- Odia: ପୁରାଣ (puraṇô)
Maharastri Prakrit: 𑀧𑀼𑀭𑀸𑀡 (purāṇa)
- Konkani: porṇẽ
  Devanagari script: पोरणें
  
  Kannada script: ಪೊರಣೆಂ
  
  Latin script: pornnem
- Marathi: पुराणा (purāṇā)
Paisaci Prakrit:
- Vracada Apabhramsa:
  - Sindhi: पुराणो / پُراڻو (purāṇo)
- Punjabi: ਪੁਰਾਣਾ (purāṇā)
Pali: purāṇa
Sauraseni Prakrit: 𑀧𑀼𑀭𑀸𑀡 (purāṇa)
- Hindustani: purānā
  Hindi: पुराना
  
  Urdu: پرانا
- Romani: purano
→ Khmer: បុរាណ (boraan)

Proper noun

पुराण • (purāṇá) stem, n

Purana (one of several texts of an ancient genre of Hindu or Jain literature)
name of work (containing an index of the contents of a number of पद्म (padma) and some other works)
name of a Rishi

Declension

Neuter a-stem declension of पुराण (purāṇa)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	पुराणम् purāṇam	पुराणे purāṇe	पुराणानि / पुराणा¹ purāṇāni / purāṇā¹
Vocative	पुराण purāṇa	पुराणे purāṇe	पुराणानि / पुराणा¹ purāṇāni / purāṇā¹
Accusative	पुराणम् purāṇam	पुराणे purāṇe	पुराणानि / पुराणा¹ purāṇāni / purāṇā¹
Instrumental	पुराणेन purāṇena	पुराणाभ्याम् purāṇābhyām	पुराणैः / पुराणेभिः¹ purāṇaiḥ / purāṇebhiḥ¹
Dative	पुराणाय purāṇāya	पुराणाभ्याम् purāṇābhyām	पुराणेभ्यः purāṇebhyaḥ
Ablative	पुराणात् purāṇāt	पुराणाभ्याम् purāṇābhyām	पुराणेभ्यः purāṇebhyaḥ
Genitive	पुराणस्य purāṇasya	पुराणयोः purāṇayoḥ	पुराणानाम् purāṇānām
Locative	पुराणे purāṇe	पुराणयोः purāṇayoḥ	पुराणेषु purāṇeṣu
Notes	¹Vedic

Descendants

→ Bengali: পুরাণ (puran)
→ Hindi: पुराण (purāṇ)
→ Kannada: ಪುರಾಣ (purāṇa)
→ Tamil: புராணம் (purāṇam)
→ Telugu: పురాణము (purāṇamu)
→ Sindhi: पुराणु / پُراڻُ (purāṇu)

Noun

पुराण • (purāṇá) stem, m

a कर्ष (karṣa) or measure of silver
a thing or event of the past, an ancient tale or legend, old traditional history
(in the plural) the ancients

Declension

Masculine a-stem declension of पुराण
Nom. sg.	पुराणः (purāṇaḥ)
Gen. sg.	पुराणस्य (purāṇasya)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	पुराणः (purāṇaḥ)	पुराणौ (purāṇau)	पुराणाः (purāṇāḥ)
Vocative	पुराण (purāṇa)	पुराणौ (purāṇau)	पुराणाः (purāṇāḥ)
Accusative	पुराणम् (purāṇam)	पुराणौ (purāṇau)	पुराणान् (purāṇān)
Instrumental	पुराणेन (purāṇena)	पुराणाभ्याम् (purāṇābhyām)	पुराणैः (purāṇaiḥ)
Dative	पुराणाय (purāṇāya)	पुराणाभ्याम् (purāṇābhyām)	पुराणेभ्यः (purāṇebhyaḥ)
Ablative	पुराणात् (purāṇāt)	पुराणाभ्याम् (purāṇābhyām)	पुराणेभ्यः (purāṇebhyaḥ)
Genitive	पुराणस्य (purāṇasya)	पुराणयोः (purāṇayoḥ)	पुराणानाम् (purāṇānām)
Locative	पुराणे (purāṇe)	पुराणयोः (purāṇayoḥ)	पुराणेषु (purāṇeṣu)

References

Monier Williams (1899) “पुराण”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 635/1.
Mayrhofer, Manfred (1996) Etymologisches Wörterbuch des Altindoarischen [Etymological Dictionary of Old Indo-Aryan]‎ (in German), volume 2, Heidelberg: Carl Winter Universitätsverlag, pages 146-147

This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.