जगत्
Hindi
Pronunciation
- (Delhi Hindi) IPA(key): /d͡ʒə.ɡət̪/, [d͡ʒɐ.ɡɐt̪]
Noun
जगत् • (jagat) m (Urdu spelling جگت)
Declension
Sanskrit
Alternative scripts
Alternative scripts
- জগত্ (Assamese script)
- ᬚᬕᬢ᭄ (Balinese script)
- জগত্ (Bengali script)
- 𑰕𑰐𑰝𑰿 (Bhaiksuki script)
- 𑀚𑀕𑀢𑁆 (Brahmi script)
- ဇဂတ် (Burmese script)
- જગત્ (Gujarati script)
- ਜਗਤ੍ (Gurmukhi script)
- 𑌜𑌗𑌤𑍍 (Grantha script)
- ꦗꦒꦠ꧀ (Javanese script)
- 𑂔𑂏𑂞𑂹 (Kaithi script)
- ಜಗತ್ (Kannada script)
- ជគត៑ (Khmer script)
- ຊຄຕ຺ (Lao script)
- ജഗത് (Malayalam script)
- ᡯᠠᡤᠠᢠ (Manchu script)
- 𑘕𑘐𑘝𑘿 (Modi script)
- ᠽᠠᠺᠠᢐ (Mongolian script)
- 𑦵𑦰𑦽𑧠 (Nandinagari script)
- 𑐖𑐐𑐟𑑂 (Newa script)
- ଜଗତ୍ (Odia script)
- ꢙꢔꢡ꣄ (Saurashtra script)
- 𑆘𑆓𑆠𑇀 (Sharada script)
- 𑖕𑖐𑖝𑖿 (Siddham script)
- ජගත් (Sinhalese script)
- 𑩣𑩞𑩫 𑪙 (Soyombo script)
- 𑚑𑚌𑚙𑚶 (Takri script)
- ஜக³த் (Tamil script)
- జగత్ (Telugu script)
- ชคตฺ (Thai script)
- ཛ་ག་ཏ྄ (Tibetan script)
- 𑒖𑒑𑒞𑓂 (Tirhuta script)
- 𑨥𑨍𑨙𑨴 (Zanabazar Square script)
Etymology
Nominal form of an unattested *जगाति (jagāti, “goes”), from the root गा (gā, “to go, approach, pursue”).
Declension
Masculine at-stem declension of जगत् (jágat) | |||
---|---|---|---|
Singular | Dual | Plural | |
Nominative | जगन् jágan |
जगन्तौ / जगन्ता¹ jágantau / jágantā¹ |
जगन्तः jágantaḥ |
Vocative | जगन् jágan |
जगन्तौ / जगन्ता¹ jágantau / jágantā¹ |
जगन्तः jágantaḥ |
Accusative | जगन्तम् jágantam |
जगन्तौ / जगन्ता¹ jágantau / jágantā¹ |
जगतः jágataḥ |
Instrumental | जगता jágatā |
जगद्भ्याम् jágadbhyām |
जगद्भिः jágadbhiḥ |
Dative | जगते jágate |
जगद्भ्याम् jágadbhyām |
जगद्भ्यः jágadbhyaḥ |
Ablative | जगतः jágataḥ |
जगद्भ्याम् jágadbhyām |
जगद्भ्यः jágadbhyaḥ |
Genitive | जगतः jágataḥ |
जगतोः jágatoḥ |
जगताम् jágatām |
Locative | जगति jágati |
जगतोः jágatoḥ |
जगत्सु jágatsu |
Notes |
|
Noun
जगत् • (jágat) stem, n
Declension
Neuter at-stem declension of जगत् (jágat) | |||
---|---|---|---|
Singular | Dual | Plural | |
Nominative | जगत् jágat |
जगन्ती jágantī |
जगन्ति jáganti |
Vocative | जगत् jágat |
जगन्ती jágantī |
जगन्ति jáganti |
Accusative | जगत् jágat |
जगन्ती jágantī |
जगन्ति jáganti |
Instrumental | जगता jágatā |
जगद्भ्याम् jágadbhyām |
जगद्भिः jágadbhiḥ |
Dative | जगते jágate |
जगद्भ्याम् jágadbhyām |
जगद्भ्यः jágadbhyaḥ |
Ablative | जगतः jágataḥ |
जगद्भ्याम् jágadbhyām |
जगद्भ्यः jágadbhyaḥ |
Genitive | जगतः jágataḥ |
जगतोः jágatoḥ |
जगताम् jágatām |
Locative | जगति jágati |
जगतोः jágatoḥ |
जगत्सु jágatsu |
Derived terms
- जगन्नाथ (jagannātha)
- जगत्पति (jagatpati)
- जगत्पित्रि (jagatpitri)
- जगत्प्रसिद्ध (jagatprasiddha)
Descendants
Adjective
जगत् • (jágat) stem
- moving, moveable, locomotive, living
- c. 1700 BCE – 1200 BCE, Ṛgveda 01.115.01:
- citráṃ devā́nām úd agād ánīkaṃ
cákṣur mitrásya váruṇasya agnéḥ
ā́prā dyā́vāpr̥thivī́ antárikṣaṃ
sū́rya ātmā́ jágatas tasthúṣaś ca- The brilliant face of the gods has arisen, the eye of Mitra, Varuṇa, and Agni; he has filled heaven, earth, and the space between: the Sun is the life-breath of both the moving and the still.
- citráṃ devā́nām úd agād ánīkaṃ
Declension
Masculine at-stem declension of जगत् (jágat) | |||
---|---|---|---|
Singular | Dual | Plural | |
Nominative | जगन् jágan |
जगन्तौ / जगन्ता¹ jágantau / jágantā¹ |
जगन्तः jágantaḥ |
Vocative | जगन् jágan |
जगन्तौ / जगन्ता¹ jágantau / jágantā¹ |
जगन्तः jágantaḥ |
Accusative | जगन्तम् jágantam |
जगन्तौ / जगन्ता¹ jágantau / jágantā¹ |
जगतः jágataḥ |
Instrumental | जगता jágatā |
जगद्भ्याम् jágadbhyām |
जगद्भिः jágadbhiḥ |
Dative | जगते jágate |
जगद्भ्याम् jágadbhyām |
जगद्भ्यः jágadbhyaḥ |
Ablative | जगतः jágataḥ |
जगद्भ्याम् jágadbhyām |
जगद्भ्यः jágadbhyaḥ |
Genitive | जगतः jágataḥ |
जगतोः jágatoḥ |
जगताम् jágatām |
Locative | जगति jágati |
जगतोः jágatoḥ |
जगत्सु jágatsu |
Notes |
|
Feminine ī-stem declension of जगती (jágatī) | |||
---|---|---|---|
Singular | Dual | Plural | |
Nominative | जगती jágatī |
जगत्यौ / जगती¹ jágatyau / jágatī¹ |
जगत्यः / जगतीः¹ jágatyaḥ / jágatīḥ¹ |
Vocative | जगति jágati |
जगत्यौ / जगती¹ jágatyau / jágatī¹ |
जगत्यः / जगतीः¹ jágatyaḥ / jágatīḥ¹ |
Accusative | जगतीम् jágatīm |
जगत्यौ / जगती¹ jágatyau / jágatī¹ |
जगतीः jágatīḥ |
Instrumental | जगत्या jágatyā |
जगतीभ्याम् jágatībhyām |
जगतीभिः jágatībhiḥ |
Dative | जगत्यै jágatyai |
जगतीभ्याम् jágatībhyām |
जगतीभ्यः jágatībhyaḥ |
Ablative | जगत्याः / जगत्यै² jágatyāḥ / jágatyai² |
जगतीभ्याम् jágatībhyām |
जगतीभ्यः jágatībhyaḥ |
Genitive | जगत्याः / जगत्यै² jágatyāḥ / jágatyai² |
जगत्योः jágatyoḥ |
जगतीनाम् jágatīnām |
Locative | जगत्याम् jágatyām |
जगत्योः jágatyoḥ |
जगतीषु jágatīṣu |
Notes |
|
Neuter at-stem declension of जगत् (jágat) | |||
---|---|---|---|
Singular | Dual | Plural | |
Nominative | जगत् jágat |
जगन्ती jágantī |
जगन्ति jáganti |
Vocative | जगत् jágat |
जगन्ती jágantī |
जगन्ति jáganti |
Accusative | जगत् jágat |
जगन्ती jágantī |
जगन्ति jáganti |
Instrumental | जगता jágatā |
जगद्भ्याम् jágadbhyām |
जगद्भिः jágadbhiḥ |
Dative | जगते jágate |
जगद्भ्याम् jágadbhyām |
जगद्भ्यः jágadbhyaḥ |
Ablative | जगतः jágataḥ |
जगद्भ्याम् jágadbhyām |
जगद्भ्यः jágadbhyaḥ |
Genitive | जगतः jágataḥ |
जगतोः jágatoḥ |
जगताम् jágatām |
Locative | जगति jágati |
जगतोः jágatoḥ |
जगत्सु jágatsu |
References
- Monier Williams (1899) “जगत्”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 408/1.
- Apte, Vaman Shivram (1890) “जगत्”, in The practical Sanskrit-English dictionary, Poona: Prasad Prakashan, page 722
- Mayrhofer, Manfred (1992) Etymologisches Wörterbuch des Altindoarischen [Etymological Dictionary of Old Indo-Aryan] (in German), volume 1, Heidelberg: Carl Winter Universitätsverlag, pages 562-3
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.