चित्र
Hindi
Pronunciation
- (Delhi Hindi) IPA(key): /t͡ʃɪt̪.ɾᵊ/
Audio (file)
Noun
चित्र • (citra) m (Urdu spelling چتر)
- picture
- चित्र दीवार पे लटक रहा है।
- citra dīvār pe laṭak rahā hai.
- The picture is hanging on the wall.
- photograph
- painting
- यह चित्र मेरी आँखों गड़ गया।
- yah citra merī ā̃khõ gaṛ gayā.
- This painting attracted my eyes.
- figure, graphic
Declension
Derived terms
- चित्रकार (citrakār)
References
- Bahri, Hardev (1989) “चित्र”, in Siksarthi Hindi-Angrejhi Sabdakosa [Learners' Hindi-English Dictionary], Delhi: Rajpal & Sons.
- McGregor, Ronald Stuart (1993) “चित्र”, in The Oxford Hindi-English Dictionary, London: Oxford University Press
- Platts, John T. (1884) “चित्र”, in A dictionary of Urdu, classical Hindi, and English, London: W. H. Allen & Co.
Konkani
Pronunciation
- IPA(key): [t͡ʃitɾᵊ]
Marathi
Pronunciation
- IPA(key): /t͡ɕit̪.ɾə/
- Hyphenation: चित्‧र, चि‧त्र
- Rhymes: -ə
Declension
Declension of चित्र (neut cons-stem) | |||
---|---|---|---|
direct singular |
चित्र citra | ||
direct plural |
चित्रे, चित्रं citre, citra | ||
singular एकवचन |
plural अनेकवचन | ||
nominative प्रथमा |
चित्र citra |
चित्रे, चित्रं citre, citra | |
oblique सामान्यरूप |
चित्रा citrā |
चित्रां- citrān- | |
acc. / dative द्वितीया / चतुर्थी |
चित्राला citrālā |
चित्रांना citrānnā | |
ergative | चित्राने, चित्रानं citrāne, citrāna |
चित्रांनी citrānnī | |
instrumental | चित्राशी citrāśī |
चित्रांशी citrānśī | |
locative सप्तमी |
चित्रात citrāt |
चित्रांत citrāt | |
vocative संबोधन |
चित्रा citrā |
चित्रांनो citrānno | |
Oblique Note: The oblique case precedes all postpositions. There is no space between the stem and the postposition. Locative Note: -त (-ta) is a postposition. |
Genitive declension of चित्र (neut cons-stem) | ||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
masculine object पुल्लिंगी कर्म |
feminine object स्त्रीलिंगी कर्म |
neuter object नपुसकलिंगी कर्म |
oblique सामान्यरूप | |||||
singular एकवचन |
plural अनेकवचन |
singular एकवचन |
plural अनेकवचन |
singular* एकवचन |
plural अनेकवचन |
|||
singular subject एकवचनी कर्ता |
चित्राचा citrāċā |
चित्राचे citrāċe |
चित्राची citrācī |
चित्राच्या citrācā |
चित्राचे, चित्राचं citrāċe, citrāċa |
चित्राची citrācī |
चित्राच्या citrācā | |
plural subject अनेकवचनी कर्ता |
चित्रांचा citrānċā |
चित्रांचे citrānċe |
चित्रांची citrāñcī |
चित्रांच्या citrāncā |
चित्रांचे, चित्रांचं citrānċe, citrānċa |
चित्रांची citrāñcī |
चित्रांच्या citrāñcā | |
* Note: Word-final ए (e) in neuter words is alternatively written with the anusvara and pronounced as अ (a). Oblique Note: For most postpostions, the oblique genitive can be optionally inserted between the stem and the postposition. |
Derived terms
References
- Berntsen, Maxine, “चित्र”, in A Basic Marathi-English Dictionary, New Delhi: American Institute of Indian Studies, 1982-1983.
- Molesworth, James Thomas (1857) “चित्र”, in A dictionary, Marathi and English, Bombay: Printed for government at the Bombay Education Society's Press
Nepali
Nihali
Sanskrit
Alternative forms
Alternative scripts
- চিত্ৰ (Assamese script)
- ᬘᬶᬢ᭄ᬭ (Balinese script)
- চিত্র (Bengali script)
- 𑰓𑰰𑰝𑰿𑰨 (Bhaiksuki script)
- 𑀘𑀺𑀢𑁆𑀭 (Brahmi script)
- စိတြ (Burmese script)
- ચિત્ર (Gujarati script)
- ਚਿਤ੍ਰ (Gurmukhi script)
- 𑌚𑌿𑌤𑍍𑌰 (Grantha script)
- ꦕꦶꦠꦿ (Javanese script)
- 𑂒𑂱𑂞𑂹𑂩 (Kaithi script)
- ಚಿತ್ರ (Kannada script)
- ចិត្រ (Khmer script)
- ຈິຕ຺ຣ (Lao script)
- ചിത്ര (Malayalam script)
- ᢜᡳᢠᡵᠠ (Manchu script)
- 𑘓𑘱𑘝𑘿𑘨 (Modi script)
- ᢋᠢᢐᠷᠠ᠋ (Mongolian script)
- 𑦳𑧒𑦽𑧠𑧈 (Nandinagari script)
- 𑐔𑐶𑐟𑑂𑐬 (Newa script)
- ଚିତ୍ର (Odia script)
- ꢗꢶꢡ꣄ꢬ (Saurashtra script)
- 𑆖𑆴𑆠𑇀𑆫 (Sharada script)
- 𑖓𑖰𑖝𑖿𑖨 (Siddham script)
- චිත්ර (Sinhalese script)
- 𑩡𑩑𑩫 𑪙𑩼 (Soyombo script)
- 𑚏𑚮𑚙𑚶𑚤 (Takri script)
- சித்ர (Tamil script)
- చిత్ర (Telugu script)
- จิตฺร (Thai script)
- ཙི་ཏྲ (Tibetan script)
- 𑒔𑒱𑒞𑓂𑒩 (Tirhuta script)
- 𑨣𑨁𑨙𑩇𑨫 (Zanabazar Square script)
Etymology
From Proto-Indo-Iranian *čitrás (“bright, clear, conspicuous”). Cognate with Avestan 𐬗𐬌𐬚𐬭𐬀 (ciθra, “shining”), Middle Persian 𐭰𐭧𐭫𐭪𐭩 (čihrag, “face”) (whence Persian چهره (čehre) and Turkish çehre (“face”)); outside of Indo-Iranian, compare German heiter (“cheerful, (of weather) fair”).
Adjective
चित्र • (citrá) stem
- bright, conspicuous, visible, clear, loud, distinguished, excellent, brilliant
- c. 1700 BCE – 1200 BCE, Ṛgveda 01.115.01:
- citráṃ devā́nām úd agād ánīkaṃ
cákṣur mitrásya váruṇasya agnéḥ
ā́prā dyā́vāpr̥thivī́ antárikṣaṃ
sū́rya ātmā́ jágatas tasthúṣaś ca- The brilliant face of the gods has arisen, the eye of Mitra, Varuṇa, and Agni; he has filled heaven, earth, and the space between: the Sun is the life-breath of both the moving and the still.
- citráṃ devā́nām úd agād ánīkaṃ
- variegated, spotted, speckled, manifold, various
- extraordinary, strange, wonderful, surprising
Declension
Masculine a-stem declension of चित्र (citrá) | |||
---|---|---|---|
Singular | Dual | Plural | |
Nominative | चित्रः citráḥ |
चित्रौ / चित्रा¹ citraú / citrā́¹ |
चित्राः / चित्रासः¹ citrā́ḥ / citrā́saḥ¹ |
Vocative | चित्र cítra |
चित्रौ / चित्रा¹ cítrau / cítrā¹ |
चित्राः / चित्रासः¹ cítrāḥ / cítrāsaḥ¹ |
Accusative | चित्रम् citrám |
चित्रौ / चित्रा¹ citraú / citrā́¹ |
चित्रान् citrā́n |
Instrumental | चित्रेण citréṇa |
चित्राभ्याम् citrā́bhyām |
चित्रैः / चित्रेभिः¹ citraíḥ / citrébhiḥ¹ |
Dative | चित्राय citrā́ya |
चित्राभ्याम् citrā́bhyām |
चित्रेभ्यः citrébhyaḥ |
Ablative | चित्रात् citrā́t |
चित्राभ्याम् citrā́bhyām |
चित्रेभ्यः citrébhyaḥ |
Genitive | चित्रस्य citrásya |
चित्रयोः citráyoḥ |
चित्राणाम् citrā́ṇām |
Locative | चित्रे citré |
चित्रयोः citráyoḥ |
चित्रेषु citréṣu |
Notes |
|
Feminine ā-stem declension of चित्रा (citrā́) | |||
---|---|---|---|
Singular | Dual | Plural | |
Nominative | चित्रा citrā́ |
चित्रे citré |
चित्राः citrā́ḥ |
Vocative | चित्रे cítre |
चित्रे cítre |
चित्राः cítrāḥ |
Accusative | चित्राम् citrā́m |
चित्रे citré |
चित्राः citrā́ḥ |
Instrumental | चित्रया / चित्रा¹ citráyā / citrā́¹ |
चित्राभ्याम् citrā́bhyām |
चित्राभिः citrā́bhiḥ |
Dative | चित्रायै citrā́yai |
चित्राभ्याम् citrā́bhyām |
चित्राभ्यः citrā́bhyaḥ |
Ablative | चित्रायाः / चित्रायै² citrā́yāḥ / citrā́yai² |
चित्राभ्याम् citrā́bhyām |
चित्राभ्यः citrā́bhyaḥ |
Genitive | चित्रायाः / चित्रायै² citrā́yāḥ / citrā́yai² |
चित्रयोः citráyoḥ |
चित्राणाम् citrā́ṇām |
Locative | चित्रायाम् citrā́yām |
चित्रयोः citráyoḥ |
चित्रासु citrā́su |
Notes |
|
Neuter a-stem declension of चित्र (citrá) | |||
---|---|---|---|
Singular | Dual | Plural | |
Nominative | चित्रम् citrám |
चित्रे citré |
चित्राणि / चित्रा¹ citrā́ṇi / citrā́¹ |
Vocative | चित्र cítra |
चित्रे cítre |
चित्राणि / चित्रा¹ cítrāṇi / cítrā¹ |
Accusative | चित्रम् citrám |
चित्रे citré |
चित्राणि / चित्रा¹ citrā́ṇi / citrā́¹ |
Instrumental | चित्रेण citréṇa |
चित्राभ्याम् citrā́bhyām |
चित्रैः / चित्रेभिः¹ citraíḥ / citrébhiḥ¹ |
Dative | चित्राय citrā́ya |
चित्राभ्याम् citrā́bhyām |
चित्रेभ्यः citrébhyaḥ |
Ablative | चित्रात् citrā́t |
चित्राभ्याम् citrā́bhyām |
चित्रेभ्यः citrébhyaḥ |
Genitive | चित्रस्य citrásya |
चित्रयोः citráyoḥ |
चित्राणाम् citrā́ṇām |
Locative | चित्रे citré |
चित्रयोः citráyoḥ |
चित्रेषु citréṣu |
Notes |
|
Declension
Neuter a-stem declension of चित्र (citrá) | |||
---|---|---|---|
Singular | Dual | Plural | |
Nominative | चित्रम् citrám |
चित्रे citré |
चित्राणि / चित्रा¹ citrā́ṇi / citrā́¹ |
Vocative | चित्र cítra |
चित्रे cítre |
चित्राणि / चित्रा¹ cítrāṇi / cítrā¹ |
Accusative | चित्रम् citrám |
चित्रे citré |
चित्राणि / चित्रा¹ citrā́ṇi / citrā́¹ |
Instrumental | चित्रेण citréṇa |
चित्राभ्याम् citrā́bhyām |
चित्रैः / चित्रेभिः¹ citraíḥ / citrébhiḥ¹ |
Dative | चित्राय citrā́ya |
चित्राभ्याम् citrā́bhyām |
चित्रेभ्यः citrébhyaḥ |
Ablative | चित्रात् citrā́t |
चित्राभ्याम् citrā́bhyām |
चित्रेभ्यः citrébhyaḥ |
Genitive | चित्रस्य citrásya |
चित्रयोः citráyoḥ |
चित्राणाम् citrā́ṇām |
Locative | चित्रे citré |
चित्रयोः citráyoḥ |
चित्रेषु citréṣu |
Notes |
|
Related terms
- केतु (ketú)
Descendants
References
- Mayrhofer, Manfred (1992) “citi- - citrá”, in Etymologisches Wörterbuch des Altindoarischen [Etymological Dictionary of Old Indo-Aryan] (in German), volume 1, Heidelberg: Carl Winter Universitätsverlag, pages 542-543
- Mayrhofer, Manfred (1992) “CET¹”, in Etymologisches Wörterbuch des Altindoarischen [Etymological Dictionary of Old Indo-Aryan] (in German), volume 1, Heidelberg: Carl Winter Universitätsverlag, pages 548-549
- Monier Williams (1899) “चित्र”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 0396, column 1.
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.