अपर
Hindi
Etymology
(This etymology is missing or incomplete. Please add to it, or discuss it at the Etymology scriptorium.)
Pronunciation
- (Delhi Hindi) IPA(key): /ə.pəɾ/, [ɐ.pɐɾ]
Sanskrit
Declension
Masculine a-stem declension of अपर (apara) | |||
---|---|---|---|
Singular | Dual | Plural | |
Nominative | अपरः aparaḥ |
अपरौ / अपरा¹ aparau / aparā¹ |
अपराः / अपरासः¹ aparāḥ / aparāsaḥ¹ |
Vocative | अपर apara |
अपरौ / अपरा¹ aparau / aparā¹ |
अपराः / अपरासः¹ aparāḥ / aparāsaḥ¹ |
Accusative | अपरम् aparam |
अपरौ / अपरा¹ aparau / aparā¹ |
अपरान् aparān |
Instrumental | अपरेण apareṇa |
अपराभ्याम् aparābhyām |
अपरैः / अपरेभिः¹ aparaiḥ / aparebhiḥ¹ |
Dative | अपराय aparāya |
अपराभ्याम् aparābhyām |
अपरेभ्यः aparebhyaḥ |
Ablative | अपरात् aparāt |
अपराभ्याम् aparābhyām |
अपरेभ्यः aparebhyaḥ |
Genitive | अपरस्य aparasya |
अपरयोः aparayoḥ |
अपराणाम् aparāṇām |
Locative | अपरे apare |
अपरयोः aparayoḥ |
अपरेषु apareṣu |
Notes |
|
Feminine ā-stem declension of अपरा (aparā) | |||
---|---|---|---|
Singular | Dual | Plural | |
Nominative | अपरा aparā |
अपरे apare |
अपराः aparāḥ |
Vocative | अपरे apare |
अपरे apare |
अपराः aparāḥ |
Accusative | अपराम् aparām |
अपरे apare |
अपराः aparāḥ |
Instrumental | अपरया / अपरा¹ aparayā / aparā¹ |
अपराभ्याम् aparābhyām |
अपराभिः aparābhiḥ |
Dative | अपरायै aparāyai |
अपराभ्याम् aparābhyām |
अपराभ्यः aparābhyaḥ |
Ablative | अपरायाः / अपरायै² aparāyāḥ / aparāyai² |
अपराभ्याम् aparābhyām |
अपराभ्यः aparābhyaḥ |
Genitive | अपरायाः / अपरायै² aparāyāḥ / aparāyai² |
अपरयोः aparayoḥ |
अपराणाम् aparāṇām |
Locative | अपरायाम् aparāyām |
अपरयोः aparayoḥ |
अपरासु aparāsu |
Notes |
|
Neuter a-stem declension of अपर (apara) | |||
---|---|---|---|
Singular | Dual | Plural | |
Nominative | अपरम् aparam |
अपरे apare |
अपराणि / अपरा¹ aparāṇi / aparā¹ |
Vocative | अपर apara |
अपरे apare |
अपराणि / अपरा¹ aparāṇi / aparā¹ |
Accusative | अपरम् aparam |
अपरे apare |
अपराणि / अपरा¹ aparāṇi / aparā¹ |
Instrumental | अपरेण apareṇa |
अपराभ्याम् aparābhyām |
अपरैः / अपरेभिः¹ aparaiḥ / aparebhiḥ¹ |
Dative | अपराय aparāya |
अपराभ्याम् aparābhyām |
अपरेभ्यः aparebhyaḥ |
Ablative | अपरात् aparāt |
अपराभ्याम् aparābhyām |
अपरेभ्यः aparebhyaḥ |
Genitive | अपरस्य aparasya |
अपरयोः aparayoḥ |
अपराणाम् aparāṇām |
Locative | अपरे apare |
अपरयोः aparayoḥ |
अपरेषु apareṣu |
Notes |
|
Etymology 2
From Proto-Indo-European *h₂epero-, itself a comparative of *h₂epo that gave Sanskrit अप (ápa). Cognate with Albanian afër (“close, nearby”), Gothic 𐌰𐍆𐌰𐍂 (afar, “after”), Old Persian 𐎠𐎱𐎼 (apara, “later, after”), Avestan 𐬀𐬞𐬀𐬭𐬀 (apara, “more behind, later”).
Adjective
अपर • (ápara)
- posterior, later, latter (as opposed to पूर्व (pū́rva); often in compounds)
- RV 1.145.2
- तमित पर्छन्ति न सिमो वि पर्छति सवेनेव धीरो मनसा यदग्रभीत |
- न मर्ष्यते परथमं नापरं वचो.अस्य करत्वसचते अप्रद्र्पितः ||
- tamit pṛchanti na simo vi pṛchati sveneva dhīro manasā yadaghrabhīt |
- na mṛṣyate prathamaṃ nāparaṃ vaco.asya kratvasacate apradṛpitaḥ ||
- They ask of him: not all learn by their questioning what he, the Sage, hath grasped, as ’twere, with his own mind.
- Forgetting not the former nor the later word, he goeth on, not careless, in his mental power.
- RV 1.145.2
- following
- western
- RV 1.31.4
- तवमग्ने मनवे दयामवाशयः पुरूरवसे सुक्र्ते सुक्र्त्तरः |
- शवात्रेण यत पित्रोर्मुच्यसे पर्या तवा पूर्वमनयन्नापरं पुनः ||
- tvamaghne manave dyāmavāśayaḥ purūravase sukṛte sukṛttaraḥ |
- śvātreṇa yat pitrormucyase paryā tvā pūrvamanayannāparaṃ punaḥ ||
- Agni thou madest heaven to thunder for mankind; thou, yet more pious, for pious Purūravas.
- When thou art rapidly freed from thy parents, first eastward they bear thee round, and, after, to the west.
- RV 1.31.4
- inferior, lower (as opposed to पर (pára))
- other, another (as opposed to स्व (svá))
- different (with ablative)
- being in the west of
- distant, opposite
Usage notes
Sometimes अपर (apara) is used as a conjunction to connect words or sentences e.g. अपरञ्च (aparañca, “moreover”).
Declension
Masculine a-stem declension of अपर (apara) | |||
---|---|---|---|
Singular | Dual | Plural | |
Nominative | अपरः aparaḥ |
अपरौ / अपरा¹ aparau / aparā¹ |
अपराः / अपरासः¹ aparāḥ / aparāsaḥ¹ |
Vocative | अपर apara |
अपरौ / अपरा¹ aparau / aparā¹ |
अपराः / अपरासः¹ aparāḥ / aparāsaḥ¹ |
Accusative | अपरम् aparam |
अपरौ / अपरा¹ aparau / aparā¹ |
अपरान् aparān |
Instrumental | अपरेण apareṇa |
अपराभ्याम् aparābhyām |
अपरैः / अपरेभिः¹ aparaiḥ / aparebhiḥ¹ |
Dative | अपराय aparāya |
अपराभ्याम् aparābhyām |
अपरेभ्यः aparebhyaḥ |
Ablative | अपरात् aparāt |
अपराभ्याम् aparābhyām |
अपरेभ्यः aparebhyaḥ |
Genitive | अपरस्य aparasya |
अपरयोः aparayoḥ |
अपराणाम् aparāṇām |
Locative | अपरे apare |
अपरयोः aparayoḥ |
अपरेषु apareṣu |
Notes |
|
Feminine ā-stem declension of अपरा (aparā) | |||
---|---|---|---|
Singular | Dual | Plural | |
Nominative | अपरा aparā |
अपरे apare |
अपराः aparāḥ |
Vocative | अपरे apare |
अपरे apare |
अपराः aparāḥ |
Accusative | अपराम् aparām |
अपरे apare |
अपराः aparāḥ |
Instrumental | अपरया / अपरा¹ aparayā / aparā¹ |
अपराभ्याम् aparābhyām |
अपराभिः aparābhiḥ |
Dative | अपरायै aparāyai |
अपराभ्याम् aparābhyām |
अपराभ्यः aparābhyaḥ |
Ablative | अपरायाः / अपरायै² aparāyāḥ / aparāyai² |
अपराभ्याम् aparābhyām |
अपराभ्यः aparābhyaḥ |
Genitive | अपरायाः / अपरायै² aparāyāḥ / aparāyai² |
अपरयोः aparayoḥ |
अपराणाम् aparāṇām |
Locative | अपरायाम् aparāyām |
अपरयोः aparayoḥ |
अपरासु aparāsu |
Notes |
|
Neuter a-stem declension of अपर (apara) | |||
---|---|---|---|
Singular | Dual | Plural | |
Nominative | अपरम् aparam |
अपरे apare |
अपराणि / अपरा¹ aparāṇi / aparā¹ |
Vocative | अपर apara |
अपरे apare |
अपराणि / अपरा¹ aparāṇi / aparā¹ |
Accusative | अपरम् aparam |
अपरे apare |
अपराणि / अपरा¹ aparāṇi / aparā¹ |
Instrumental | अपरेण apareṇa |
अपराभ्याम् aparābhyām |
अपरैः / अपरेभिः¹ aparaiḥ / aparebhiḥ¹ |
Dative | अपराय aparāya |
अपराभ्याम् aparābhyām |
अपरेभ्यः aparebhyaḥ |
Ablative | अपरात् aparāt |
अपराभ्याम् aparābhyām |
अपरेभ्यः aparebhyaḥ |
Genitive | अपरस्य aparasya |
अपरयोः aparayoḥ |
अपराणाम् aparāṇām |
Locative | अपरे apare |
अपरयोः aparayoḥ |
अपरेषु apareṣu |
Notes |
|
Descendants
- Magadhi Prakrit: *𑀅𑀯𑀭 (*avara)
- Sauraseni Prakrit: 𑀅𑀯𑀭 (avara)
Declension
Masculine a-stem declension of अपर (ápara) | |||
---|---|---|---|
Singular | Dual | Plural | |
Nominative | अपरः áparaḥ |
अपरौ / अपरा¹ áparau / áparā¹ |
अपराः / अपरासः¹ áparāḥ / áparāsaḥ¹ |
Vocative | अपर ápara |
अपरौ / अपरा¹ áparau / áparā¹ |
अपराः / अपरासः¹ áparāḥ / áparāsaḥ¹ |
Accusative | अपरम् áparam |
अपरौ / अपरा¹ áparau / áparā¹ |
अपरान् áparān |
Instrumental | अपरेण ápareṇa |
अपराभ्याम् áparābhyām |
अपरैः / अपरेभिः¹ áparaiḥ / áparebhiḥ¹ |
Dative | अपराय áparāya |
अपराभ्याम् áparābhyām |
अपरेभ्यः áparebhyaḥ |
Ablative | अपरात् áparāt |
अपराभ्याम् áparābhyām |
अपरेभ्यः áparebhyaḥ |
Genitive | अपरस्य áparasya |
अपरयोः áparayoḥ |
अपराणाम् áparāṇām |
Locative | अपरे ápare |
अपरयोः áparayoḥ |
अपरेषु ápareṣu |
Notes |
|
Noun
अपर • (ápara) stem, n
- the future
- इत्था गर्णन्तो महिनस्य शर्मन दिवि षयाम पार्ये गोषतमाः ||
- nūnaṃ na indrāparāya ca syā bhavā mṛḷīka uta no abhiṣṭau |
- itthā ghṛṇanto mahinasya śarman divi ṣyāma pārye ghoṣatamāḥ ||
- Be ours, O Indra, now and for the future, be graciously inclined and near to help us.
- Thus may we, singing, sheltered by the Mighty, win many cattle on the day of trial.
- इत्था गर्णन्तो महिनस्य शर्मन दिवि षयाम पार्ये गोषतमाः ||
Declension
Neuter a-stem declension of अपर (ápara) | |||
---|---|---|---|
Singular | Dual | Plural | |
Nominative | अपरम् áparam |
अपरे ápare |
अपराणि / अपरा¹ áparāṇi / áparā¹ |
Vocative | अपर ápara |
अपरे ápare |
अपराणि / अपरा¹ áparāṇi / áparā¹ |
Accusative | अपरम् áparam |
अपरे ápare |
अपराणि / अपरा¹ áparāṇi / áparā¹ |
Instrumental | अपरेण ápareṇa |
अपराभ्याम् áparābhyām |
अपरैः / अपरेभिः¹ áparaiḥ / áparebhiḥ¹ |
Dative | अपराय áparāya |
अपराभ्याम् áparābhyām |
अपरेभ्यः áparebhyaḥ |
Ablative | अपरात् áparāt |
अपराभ्याम् áparābhyām |
अपरेभ्यः áparebhyaḥ |
Genitive | अपरस्य áparasya |
अपरयोः áparayoḥ |
अपराणाम् áparāṇām |
Locative | अपरे ápare |
अपरयोः áparayoḥ |
अपरेषु ápareṣu |
Notes |
|
References
- Monier Williams (1899) “अपर”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, pages 50/2-3.
- Mayrhofer, Manfred (1992) Etymologisches Wörterbuch des Altindoarischen [Etymological Dictionary of Old Indo-Aryan] (in German), volume 1, Heidelberg: Carl Winter Universitätsverlag, pages 83-84
- Orel, Vladimir E. (1998) “अपर”, in Albanian Etymological Dictionary, Leiden, Boston, Köln: Brill, →ISBN, page 1
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.