ալարեմ
Old Armenian
Etymology
Ačaṙyan notes that this cannot be related to dialectal ալարել (alarel, “to be lazy”) and Eastern Turkish alarmak (“to become red, e.g. from anger”) due to the difference in meaning, and leaves the origin open. J̌ahukyan derives from Proto-Indo-European *h₂el- (“to wander, roam”) + -ար (-ar) with cognates such as Ancient Greek ἀλύω (alúō, “to be deeply stirred, excited, to be beyond oneself; to wander, to roam about, to lounge idly”) and Latvian aluot (“to wander around, to get lost”). See Pokorny for this root, without the Armenian. In 1963 J̌ahukyan remarks that the semantic range of the Ancient Greek word allows to connect Old Armenian ալարել (alarel, “to be ashamed”) with modern ալարել (alarel, “to be lazy”), but in 2010 considers the relation coincidental.
Conjugation
| infinitive | ալարել (alarel) | participle | ալարեցեալ, ալարեալ (alarecʻeal, alareal) | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| causative | — | aorist stem | ալարեց- (alarecʻ-) | ||||
| person | singular | plural | |||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | ալարեմ (alarem) | ալարես (alares) | ալարէ (alarē) | ալարեմք (alaremkʻ) | ալարէք (alarēkʻ) | ալարեն (alaren) | |
| imperfect | ալարէի, ալարեի* (alarēi, alarei*) | ալարէիր, ալարեիր* (alarēir, alareir*) | ալարէր (alarēr) | ալարէաք, ալարեաք* (alarēakʻ, alareakʻ*) | ալարէիք, ալարեիք* (alarēikʻ, alareikʻ*) | ալարէին, ալարեին* (alarēin, alarein*) | |
| aorist | ալարեցի (alarecʻi) | ալարեցեր (alarecʻer) | ալարեաց (alareacʻ) | ալարեցաք (alarecʻakʻ) | ալարեցէք, ալարեցիք (alarecʻēkʻ, alarecʻikʻ) | ալարեցին (alarecʻin) | |
| subjunctive | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | ալարիցեմ (alaricʻem) | ալարիցես (alaricʻes) | ալարիցէ (alaricʻē) | ալարիցեմք (alaricʻemkʻ) | ալարիցէք (alaricʻēkʻ) | ալարիցեն (alaricʻen) | |
| aorist | ալարեցից (alarecʻicʻ) | ալարեսցես (alarescʻes) | ալարեսցէ (alarescʻē) | ալարեսցուք (alarescʻukʻ) | ալարեսջիք (alaresǰikʻ) | ալարեսցեն (alarescʻen) | |
| imperatives | — | (դու) | — | — | (դուք) | — | |
| imperative | — | ալարեա՛ (alareá) | — | — | ալարեցէ՛ք (alarecʻḗkʻ) | — | |
| cohortative | — | ալարեսջի՛ր (alaresǰír) | — | — | ալարեսջի՛ք (alaresǰíkʻ) | — | |
| prohibitive | — | մի՛ ալարեր (mí alarer) | — | — | մի՛ ալարէք (mí alarēkʻ) | — | |
| *rare | |||||||
Synonyms
- ամաչեմ (amačʻem)
References
- Awgerean, Mkrtičʻ, Čēlalean, Grigor (1865) “ալարեմ”, in Aṙjeṙn baṙaran haykaznean lezui [Pocket Dictionary of the Armenian Language] (in Armenian), 2nd edition, Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Ačaṙean, Hračʻeay (1971–1979) “ալարել”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press
- Pokorny, Julius (1959) “³al-”, in Indogermanisches etymologisches Wörterbuch [Indo-European Etymological Dictionary] (in German), volume 1, Bern, München: Francke Verlag, page 27 of 27, 28
- J̌ahukyan, Geworg (1963) “Stugabanutʻyunner [Etymologies]”, in Patma-banasirakan handes [Historical-Philological Journal] (in Armenian), number 4, Yerevan: Academy Press, pages 85–86
- J̌ahukyan, Geworg (1987) Hayocʻ lezvi patmutʻyun; naxagrayin žamanakašrǰan [History of the Armenian language: The Pre-Literary Period] (in Armenian), Yerevan: Academy Press, page 111
- J̌ahukyan, Geworg (2010) “ալարել”, in Vahan Sargsyan, editor, Hayeren stugabanakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), Yerevan: Asoghik, page 25a