Owoce mandarynki chorego drzewa.

Zielenienie cytrusów, huanglongbing, HLB, choroba żółtego smoka – poważna, nieuleczalna choroba roślin cytrusowych.

Zielenienie cytrusów jest rozprzestrzeniane przez owady^[1] miodówki z gatunku Diaphorina citri^[2] (oraz Trioza erytreae w przypadku Candidatus Liberibacter africanus) zainfekowane Gram-ujemnymi^[3] bakteriami Candidatus Liberibacter asiaticus^[4]. W wyniku choroby porażane jest łyko^[3] i naczynia roślinne^[5], które zatykają się i tym samym mocno ograniczają transport wody oraz składników odżywczych^[3]. Choroba rozprzestrzeniania jest m.in. poprzez szczepienie i przemieszanie zainfekowanych roślin^[5]. Najbardziej narażone na zakażenie i chorobę są pomarańcze^[6], jednocześnie jest ona niegroźna dla ludzi i innych zwierząt^[1]. Podobne schorzenia do schorzenia wywołanego przez Ca. L. asiaticus powodują również Ca. L. africanus i Ca. L. americanus^[3].

Choroba może pozostawać bezobjawowa przez okres kilku miesięcy lub nawet lat^[7]. Jej wczesnymi^[4] objawami są żółknięcie liści^[8], w tym żyłek liściowych^[4] i plamistość^[3]. Plamistość ta może być mylona z objawami niedoboru minerałów^[4] (cynku), zaś nieprawidłowe użyłkowanie z niedoborem boru. Na poziomie komórkowym przyczyną zaburzeń jest zakłócanie pracy chloroplastów poprzez nadmierną akumulację skrobi w liściach^[3]. Objaw ten może początkowo wystąpić na pojedynczym pędzie lub gałęzi, ale zwykle rozprzestrzenia się na całe drzewo w ciągu kilku lat^[4]. W przebiegu choroby pojawia się także karłowatość liści i ogólna redukcja listowia^[3]. Późniejsze objawy obejmują zamieranie gałązek i zmniejszoną produkcję owoców^[4] lub wytwarzanie owoców, które nie dojrzewają, pozostając zielone i nieforemne^[3]. Objawem są także owoce o barwie zielonej, niekształtne i kwaśne^[1], które często przedwcześnie opadają^[4], przez co są niezdatne do stosowania w przetwórstwie lub wprowadzania na rynek jako świeże. Większość zainfekowanych drzew obumiera w ciągu kilku lat^[1].

Choroba pochodzi z Azji^[1], gdzie jest szeroko rozpowszechniona, podobnie jak w Afryce i na Półwyspie Arabskim^[5] i została opisana w Chinach w 1919 r. W pierwszej połowie XX w. choroba rozprzestrzeniła się w Azji Południowo-Wschodniej, Indiach i Południowej Afryce^[3], odpowiadając za zniszczenie wielu upraw cytrusów na świecie^[1]. W Brazylii, która produkuje najwięcej pomarańczy na świecie^[9], chorobę zaobserwowano po raz pierwszy w 2004 r.^[5], a w 2023 r. zainfekowane^[9] Ca. L. americanus^[3] było tam 40% upraw^[9]. Na Florydzie wektor choroby (Diaphorina citri) po raz pierwszy zidentyfikowano w 1998 r., a w 2005 r. po raz pierwszy stwierdzono chorobę^[10] spowodowaną przez Ca. L. asiaticus^[3]. Efektem jej obecności był spadek produkcji owoców o 70% w ciągu 20 lat^[8]. Już w 2009 r. zsekwencjonowano genom odpowiedzialnej za chorobę bakterii Ca. L. asiaticus^[11].

Przypisy