Zasłonak sztywny
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

podstawczaki

Klasa

pieczarniaki

Rząd

gołąbkowce

Rodzina

zasłonakowate

Rodzaj

zasłonak

Gatunek

zasłonak sztywny

Nazwa systematyczna
Cortinarius rigens (Pers.) Fr.
Epicr. syst. mycol. (Upsaliae): 311 (1838) [1836-1838]

Zasłonak sztywny (Cortinarius rigens (Pers.) Fr.) – gatunek grzybów należący do rodziny zasłonakowatych (Cortinariaceae)[1].

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Cortinarius, Cortinariaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].

Po raz pierwszy zdiagnozował go w 1801 r. Christiaan Hendrik Persoon nadając mu nazwę Agaricus rigens. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu Elias Fries w 1838 r.[1]

Synonimy[2]:

  • Agaricus rigens Pers. 1801
  • Cortinarius duracinus Fr. 1838
  • Cortinarius duracinus Fr. 1838 f. duracinus
  • Cortinarius duracinus f. iners Bidaud 2008
  • Cortinarius duracinus Fr. 1838 var. duracinus
  • Cortinarius duracinus var. raphanicus M.M. Moser 1967
  • Hydrocybe duracina (Fr.) Ricken 1915
  • Hydrocybe duracina (Fr.) Ricken 1915 var. duracina
  • Hydrocybe duracina var. raphanica M.M. Moser 1953
  • Hydrocybe rigens (Pers.) Wünsche 1877

Nazwę polską nadał Andrzej Nespiak w 1981 r., Władysław Wojewoda w 1999 r. opisywał go jako zasłonak korzeniastotrzonowy[3].

Morfologia

Kapelusz

Średnica 3–6 cm, za młodu półkulisty, potem kolejno dzwonkowaty, łukowaty, w końcu płaski. Powierzchnia matowa, gładka (tylko przy brzegu radialnie włóknista) i higrofaniczna; w stanie suchym ma barwę od kremowej do jasnoochrowej, w stanie wilgotnym jest czerwona do intensywnie czerwonobrązowej. Brzeg pofałdowany, równy i ostry[4].

Blaszki

Przyrośnięte, szerokie i grube, początkowo ochrowobrązowe, potem rdzawobrązowe. Ostrza równe, miejscami białawe[4].

Trzon

Wysokość 4–8 cm, grubość 0,5–1 cm, walcowaty lub wrzecionowaty, początkowo pełny, potem pusty, sprężysty, czasami nieco ukorzeniony. Powierzchnia początkowo żółta z białymi włókienkami, potem jasnoochrowa[4].

Miąższ grzyba

Cienki, w stanie suchym kremowy, w stanie wilgotnym ochrowobrązowy. Smak ściągający, zapach słaby, rzodkwiowy[4].

Cechy mikroskopowe

Skórka zbudowana ze splątanych, cienkich strzępek zawierających wewnątrz ochrowy pigment. Podstawki cylindryczne, lub słabo rozszerzone na końcach, 2 lub 4–zarodnikowe. Zarodniki elipsoidalne, bardzo słabo brodawkowane, prawie gładkie, żółtoochrowe, o rozmiarach 7,5–11 × 4 –6 μm[5].

Występowanie i siedlisko

Znane są jego stanowiska tylko w Europie i Kanadzie[6]. W piśmiennictwie naukowym na terenie Polski jako Cortinarius phoeniceus) do 2003 r. podano 3 stanowiska[3]. Aktualne stanowiska podaje także internetowy atlas grzybów[7]. W Polsce gatunek rzadki. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status E – gatunek wymierający[8].

Grzyb mikoryzowy. Rośnie na ziemi w lasach zarówno iglastych, jak liściastych (pod bukami i dębami). Owocniki wytwarza od sierpnia do października[4].

Grzyb niejadalny[4].

Gatunki podobne

Charakterystycznymi cechami tego gatunku są; jasny (w stanie suchym) kolor, gładki i lśniący trzon, zupełny brak odcieni niebiesko-fioletowych i mała ilość pozostałości osłony. Wśród gatunków podobnych wymieniany jest Cortinarius contractus Rob. Henry[5], ale nie rośnie on w Polsce.

Przypisy

  1. 1 2 3 Index Fungorum. [dostęp 2018-01-17]. (ang.).
  2. ↑ Species Fungorum. [dostęp 2018-01-17]. (ang.).
  3. 1 2 Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.
  4. 1 2 3 4 5 6 Pavol Škubla: Wielki atlas grzybów. Poznań: Elipsa, 2007. ISBN 978-83-245-9550-1.
  5. 1 2 Cortinarius rigens (Pers ex Fr)Fr. [dostęp 2018-01-17].
  6. ↑ Discover Life Maps. [dostęp 2018-01-17].
  7. ↑ Aktualne stanowiska Cortinarius rigens w Polsce. [dostęp 2018-01-17].
  8. ↑ Zbigniew Mirek: Red list of plants and fungi in Poland = Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany. Polish Academy of Sciences, 2006. ISBN 83-89648-38-5.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.