Wróblin
wieś
Ilustracja
Kościół św. Michała Archanioła
Państwo

 Polska

Województwo

 opolskie

Powiat

prudnicki

Gmina

Głogówek

Liczba ludności (2011)

388[1]

Strefa numeracyjna

77

Kod pocztowy

48-250[2]

Tablice rejestracyjne

OPR

SIMC

0493971

Położenie na mapie gminy Głogówek
Mapa konturowa gminy Głogówek, na dole nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Wróblin”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Wróblin”
Położenie na mapie województwa opolskiego
Mapa konturowa województwa opolskiego, na dole znajduje się punkt z opisem „Wróblin”
Położenie na mapie powiatu prudnickiego
Mapa konturowa powiatu prudnickiego, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Wróblin”
Ziemia50°18′49″N 17°55′58″E/50,313611 17,932778[3]

Wróblin (dodatkowa nazwa w j. niem. Fröbel, od 1938 Frauendorf[4], cz. Vrablín[5]) – wieś w Polsce, położona w województwie opolskim, w powiecie prudnickim, w gminie Głogówek[6]. Historycznie leży na Górnym Śląsku, na ziemi prudnickiej. Położona jest na terenie Doliny Górnej Straduni, będącej częścią Niziny Śląskiej. Przepływa przez nią rzeka Stradunia.

W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do ówczesnego województwa opolskiego.

Według danych na 2011 wieś była zamieszkana przez 388 osób[1].

Częścią wsi jest Wyszków.

Geografia

Położenie

Wieś jest położona w południowo-zachodniej Polsce, w województwie opolskim, około 13 km od granicy z Czechami, w Dolinie Górnej Straduni, tuż przy granicy powiatu prudnickiego z powiatem kędzierzyńsko-kozielskim (gmina Pawłowiczki). Należy do Euroregionu Pradziad[7]. Leży na terenie Nadleśnictwa Prudnik (obręb Prudnik)[8]. Przez granice administracyjne wsi przepływa rzeka Stradunia.

Środowisko naturalne

We Wróblinie panuje klimat umiarkowany ciepły. Średnia temperatura roczna wynosi +8,4 °C. Duże zróżnicowanie dotyczy termicznych pór roku. Średnie roczne opady atmosferyczne w rejonie Wróblina wynoszą 632 mm. Dominują wiatry zachodnie[9].

Integralne części wsi Wróblin[6][10]
SIMCNazwaRodzaj
0493994Młodziejowiceosada
0493988Wyszkówczęść wsi

Nazwa

Nazwa miejscowości pochodzi od polskiej nazwy ptaka „wróbel”. Znaczenie nazwy wsi prezentuje topograficzny opis Górnego Śląska z 1865 roku notujący wieś pod niemiecką nazwą Fröbel i wywodząc ją z języka polskiego we fragmencie: „polnisch Wroblina, Sperlingsdorf”, czyli w tłumaczeniu na język polski „po polsku Wroblina, wieś wróbli”[11].

Miejscowość została wymieniona w łacińskim dokumencie z 1223 r. jako Wroblino[12]. Wzmiankowana także w łacińskim dokumencie z 1228 roku wydanym przez Kazimierza I opolskiego, gdzie wymieniona jest w szeregu miejscowości założonych na prawie polskim iure polonico[13] w zlatynizowanej, staropolskiej formie Wroblino[12]. Później notowana także w 1234 r. – Vroblino, w 1283 r. Wroblino.

W 1295 r. w kronice łacińskiej Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis (pol. Księga uposażeń biskupstwa wrocławskiego) miejscowość wymieniona jest jako Wroblin[14]. Po raz pierwszy niemiecka nazwa została zapisana w 1419 r. jako Frobelin.

W 1896 r. polską nazwę Wróblin oraz niemiecką Fröbel wymienia śląski pisarz Konstanty Damrot[15]. Damrot wymienia również starsze nazwy z łacińskich dokumentów z 1345 roku: Wroblin i Wroblino. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego wydany w latach 1880–1906 wymienia miejscowość pod polską nazwą Wróblin oraz niemiecką Froebel[16]. 15 marca 1947 r. nadano miejscowości polską nazwę Wróblin[17].

Historia

Pieczęć Wróblina (1722)

Wieś po raz pierwszy wzmiankowana była w dokumencie z 1175 pod nazwą Villa Martini. Pierwsza wzmianka o kościele św. Michała Archanioła pochodzi z 1664. Obecny kościół został wybudowany w 1855[18]. Do 1742 wieś należała do powiatu sądowego głogóweckiego w Monarchii Habsburgów[19]. Po I wojnie śląskiej znalazła się w granicach Królestwa Prus i weszła w skład powiatu prudnickiego w prowincji Śląsk[20].

Pieczęć Wróblina (1911)

Wieś posiadała swoją własną pieczęć, która przedstawiała w polu trzy lemiesze w skos obok siebie, za nimi rosnące zboże, a w otoku napis: Gemeinde-Vorstand zu Fröbel / Kreis Neustadt O.-S. (pol. Gmina Wróblin / Powiat Prudnicki, Górny Śląsk)[21]. Według spisu ludności z 1 grudnia 1910, na 566 mieszkańców Wróblina 11 posługiwało się językiem niemieckim, 552 językiem polskim, a 3 było dwujęzycznych[22]. W 1921 w zasięgu plebiscytu na Górnym Śląsku znalazła się tylko część powiatu prudnickiego. Wróblin znalazł się po stronie wschodniej, w obszarze objętym plebiscytem[23]. We Wróblinie znajdował się niemiecki skład broni palnej, granatów i amunicji, wykryty przez Międzysojuszniczą Komisję Rządzącą i Plebiscytową[24]. W styczniu 1921 w zorganizowanym we Wróblinie proniemieckim zgromadzeniu wzięło udział 167 osób, natomiast w polskim – 270[25]. Do głosowania uprawnionych było we Wróblinie 470 osób, z czego 404, ok. 85,9%, stanowili mieszkańcy (w tym 400, ok. 85,1% całości, mieszkańcy urodzeni w miejscowości). Oddano 460 głosów (ok. 97,8% uprawnionych), w tym 460 (100%) ważnych; za Niemcami głosowało 354 osoby (ok. 76,9%), a za Polską 106 osób (ok. 23,1%)[26].

Wróblin na mapie z 1913

W latach 1945–1950 Wróblin należał do województwa śląskiego, a od 1950 do województwa opolskiego. W latach 1945–1954 wieś należała do gminy Biedrzychowice[27], a w latach 1954–1972 do gromady Biedrzychowice. Podlegała urzędowi pocztowemu w Głogówku[28].

Na początku lat 70. XX wieku proboszcz parafii Naczęsławice ks. Jerzy Kowalik założył we Wróblinie jedyną w Polsce wiejską orkiestrę symfoniczna „Symphonia Rusticana”[18]. W 1998 Wróblin przystąpił do Programu Odnowy Wsi Opolskiej[29].

Mieszkańcy

Miejscowość zamieszkiwana jest przez mniejszość niemiecką oraz Ślązaków[30]. Mieszkańcy wsi posługują się gwarą prudnicką, będącą odmianą dialektu śląskiego.

Liczba mieszkańców wsi

Zabytki

Bar, nr 76

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisany jest:[36]

  • kościół parafialny pw. św. Michała Archanioła

Zgodnie z gminną ewidencją zabytków we Wróblinie chronione są[37]:

  • kapliczka św. Jana Nepomucena przy domu nr 72
  • dom mieszkalno-gospodarczy nr 29
  • dom mieszkalno-gospodarczy nr 31
  • dom mieszkalno-gospodarczy nr 33
  • dom mieszkalno-gospodarczy nr 34
  • dom mieszkalno-gospodarczy nr 35A
  • dom mieszkalno-gospodarczy nr 63
  • gospoda, ob. bar, nr 76
  • zespół budowlany nr 3–5–7–9–11–13–15–17

Pomniki i obiekty upamiętniające

  • Pomnik poległych w I i II wojnie światowej – pomnik przy drodze głównej we Wróblinie powstały w latach 20. XX wieku jako upamiętnienie mieszkańców wsi, którzy polegli w I wojnie światowej. Po II wojnie światowej został rozbudowany[38].
  • Tablica upamiętniająca Jana Cybisa – tablica pamiątkowa na ścianie budynku nr 56 we Wróblinie, w którym urodził się artysta malarz Jan Cybis. Wmurowana w 1973. Na tablicy inskrypcja: „W tym domu urodził się 16 lutego 1897 roku Jan Cybis wybitny polski malarz. Tablicę wmurowano w pierwszą rocznicę jego śmierci w grudniu 1973 roku Opolskie Towarzystwo Kulturalno-Oświatowe”[39].

Transport

Wróblin posiada połączenia autobusowe z Głogówkiem, Kędzierzynem-Koźlem. We wsi znajdują się dwa przystanki autobusowe – „Wróblin”, „Wyszków”[40].

Kultura

We Wróblinie działa Niemieckie Koło Przyjaźni (Deutscher Freundeskreis) – oddział terenowy Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Niemców na Śląsku Opolskim[41].

Religia

We Wróblinie znajduje się katolicki kościół św. Michała Archanioła, który należy do parafii św. Stanisława Biskupa i Męczennika w Naczęsławicach (dekanat Gościęcin)[42].

Turystyka

Oddział PTTK „Sudetów Wschodnich” w Prudniku ustanowił turystyczną Odznakę Krajoznawczą Ziemi Prudnickiej, którą zdobywa się poprzez zwiedzenie odpowiedniej liczby obiektów w miejscowościach położonych na ziemi prudnickiej, w tym we Wróblinie[43].

Bezpieczeństwo

W zakresie ochrony przeciwpożarowej oraz innych miejscowych zagrożeń we Wróblinie działa jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej[44].

Miejscowość jest pod opieką dzielnicowego rejonu służbowego nr 11 Komendy Powiatowej Policji w Prudniku (Komisariat Policji w Głogówku)[45].

Teren wsi, jak i całej gminy Głogówek, położony jest w strefie nadgranicznej w związku z czym Straż Graniczna dysponuje, na tym obszarze, specjalnymi kompetencjami w zakresie bezpieczeństwa[46]. Gminę Głogówek obejmuje zasięgiem służbowym placówka Straży Granicznej w Opolu ze Śląskiego Oddziału SG[47].

Ludzie związani z Wróblinem

  • Jan Cybis (1897–1972) – malarz, pedagog, krytyk sztuki, urodzony we Wróblinie

Przypisy

  1. 1 2 GUS: Ludność – struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.. [dostęp 2016-09-23].
  2. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1555 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  3. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 151735
  4. ↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262).
  5. ↑ František Machát, Podrobná mapa Moravy a Slezska, digitalniknihovna.cz, 1922 [dostęp 2021-04-30] (cz.).
  6. 1 2 Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).
  7. ↑ Mapa interaktywna [online], emapy.com [dostęp 2020-06-09].
  8. ↑ Bank Danych o Lasach – Mapa [online], bdl.lasy.gov.pl [dostęp 2021-01-23].
  9. ↑ Klimat: Wróblin: Klimatogram, wykres temperatury, tabela klimatu – Climate-Data.org [online], pl.climate-data.org [dostęp 2020-06-09].
  10. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 1 stycznia 2023
  11. ↑ Triest 1865 ↓, s. 1075.
  12. 1 2 Grünhagen 1866 ↓, s. 145.
  13. ↑ Grünhagen 1857 ↓, s. 4.
  14. ↑ Registrum Wyasdense. W: H. Markgraf, J.W. Schulte: Codex Diplomaticus Silesiae. T. XIV: Liber Fundationis Episcopatus Vratislaviensis. Breslau: 1889. [dostęp 2012-10-17]. (łac.).
  15. ↑ Konstanty Damrot: Die älteren Ortsnamen Schlesiens, ihre Entstehung und Bedeutung. Mit einem Anhange über die schlesisch-polnischen Personennamen: Beiträge zur schlesischen Geschichte und Volkskunde. Beuthen: Verlag von Felix Kasprzyk, 1896.
  16. ↑ Bronisław Chlebowski, Józef Krzywicki: Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. T. XIV. Warszawa: z zasiłku Kasy pomocy dla osób pracujących na polu naukowem imienia D-ra Mianowskiego, 1895, s. 20. [dostęp 2012-10-17]. (pol.).
  17. ↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 15 marca 1947 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1947 r. nr 37, poz. 297).
  18. 1 2 Sołectwa Gminy Głogówek [online], www.gminaglogowek.info [dostęp 2020-06-09].
  19. ↑ Johann Wolfgang Wieland, Principatus Silesiae Oppoliensis exactissima Tabula geographica, sistens Circulus Oppoliensem Ober-Glogau Gros Strehliz, Cosel, Tost, Rosenberg, Falckenberg & Lubleniz, Norimbergae: ab Homannianis Heredibus. Cum Spec. S. Caes. Rque Mtis Privilegio, 1736.
  20. ↑ Andrzej Dereń, XVIII-wieczna rewolucja, „Tygodnik Prudnicki”, Antoni Weigt – redaktor naczelny, 18 (441), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 6 kwietnia 1999, s. 17, ISSN 1231-904X.
  21. ↑ 888 Fröbel (Wróblin) III [online], Pieczęcie gminne na Śląsku, 13 sierpnia 2021 [dostęp 2024-01-11] (pol.).
  22. ↑ Praca zbiorowa: Gemeindelexicon für die Regierungsbezirke Allenstein, Danzig, Marienwerder, Posen, Bromberg und Opplen Auf Grund der Ergebnisse der Volkszählung vom 1. Dezember 1910, Heft VI. Negierungsbezirk Oppeln. Berlin: Königlich preußischen Statistifchen Landesamte, 1912, s. 52.
  23. ↑ Natomiast z pow. prudnickiego należą do terenu plebiscytowego tylko następujące gminy, które tutaj poniżej według polskich i niemieckich nazw imiennie podajemy, „Instrukcja dla Komitetów Parytetycznych”, 2, 1921, s. 22.
  24. ↑ Wszechniemieckie składy broni, „Gazeta Opolska”, Bronisław Koraszewski – redaktor naczelny, 1, Opole: Nakładem i drukiem wydawnictwa „Gazety Opolskiej”, 1921, s. 2.
  25. ↑ Wiadomości potoczne, „Gazeta Opolska”, Bronisław Koraszewski – redaktor naczelny, 21, Opole: Nakładem i drukiem wydawnictwa „Gazety Opolskiej”, 27 stycznia 1921, s. 3.
  26. ↑ Odpis urzędowego dziennika Komisji Międzysojuszniczej Rządzącej i Plebiscytowej na Górnym Śląsku w Opolu „Journal Officiel de Haute-Silesie” Nr 21 z dnia 7-go maja 1921 r., zawierającego wyniki plebiscytu na Górnym Śląsku, Biuro Sejmu Śląskiego, 1932 [dostęp 2020-06-08].
  27. ↑ Powiat Prudnicki (Prudnik), [w:] Wykaz gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Według stanu na z dnia 1 VII 1952 r., Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1952, s. 249–250.
  28. ↑ Wykaz gromad wchodzących w skład gminy, „Głos Prądnika”, Czesław Żelazny – redaktor naczelny, 3 (4), Prądnik [Prudnik]: Powiatowy Komitet Osadniczy, 23 listopada 1946, s. 5.
  29. ↑ Wróblin, gm. Głogówek [online], Rozwój Wsi Opolskiej Program Odnowy Wsi, 23 listopada 2020 [dostęp 2023-05-30] (pol.).
  30. ↑ Ludność Ziemi Prudnickiej, „Tygodnik Prudnicki”, Antoni Weigt – redaktor naczelny, 52 (266), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 24 grudnia 1995, s. 10, ISSN 1231-904X.
  31. ↑ Willkommen bei Gemeindeverzeichnis.de [online], www.gemeindeverzeichnis.de [dostęp 2020-06-08].
  32. 1 2 Deutsche Verwaltungsgeschichte Schlesien, Kreis Neustadt [online], treemagic.org [dostęp 2020-06-08].
  33. ↑ Ludność wiejska. Wyniki badania struktury ludności wsi z dnia 15 X 1966, Opole: Wojewódzki Urząd Statystyczny w Opolu, 1969, s. 212.
  34. 1 2 3 4 Wieś Wróblin w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2020-06-09], liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  35. ↑ Andrzej Dereń, Jak wyludniła się Twoja miejscowość: sprzedam wieś pod Prudnikiem, „Tygodnik Prudnicki”, 2 (1202), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 8 stycznia 2014, s. 11, ISSN 1231-904X.
  36. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo opolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023, s. 109.
  37. ↑ Studium 2016 ↓, s. 58.
  38. ↑ Pomnik we Wróblinie upamiętniający mieszkańców – ofiary I i II wojny światowej [online], upamietnienia.e-wojewoda.pl [dostęp 2023-12-28].
  39. ↑ Tablica we Wróblinie upamiętniająca artystę malarza – Jana Cybisa [online], upamietnienia.e-wojewoda.pl [dostęp 2023-12-28].
  40. ↑ Rozkład jazdy PKS na przystanku Wróblin, gm. Głogówek [online], e-podroznik.pl [dostęp 2023-08-18].
  41. ↑ DFK Wróblin / Fröbel
  42. ↑ Parafie według dekanatów [online], www.diecezja.opole.pl [dostęp 2023-05-02] (pol.).
  43. ↑ Regulamin Odznaki Krajoznawczej Ziemi Prudnickiej [online], prudnik.pttk.pl [dostęp 2024-01-01].
  44. ↑ Jednostki OSP oraz OSP KSRG – Komenda Powiatowa Państwowej Straży Pożarnej w Prudniku [online], gov.pl [dostęp 2024-02-24] (pol.).
  45. ↑ Komisariat Policji w Głogówku [online], prudnik.policja.gov.pl [dostęp 2024-02-24] (pol.).
  46. ↑ Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 29 sierpnia 2005 r. w sprawie wykazu gmin i innych jednostek zasadniczego podziału terytorialnego państwa położonych w strefie nadgranicznej oraz tablicy określającej zasięg tej strefy (Dz.U. z 2005 r. nr 188, poz. 1580).
  47. ↑ PSG w Opolu [online], slaski.strazgraniczna.pl, 19 sierpnia 2012 [dostęp 2024-05-08].

Bibliografia

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.