Wióry

Państwo	Polska
Województwo	świętokrzyskie
Rzeka	Świślina
Data budowy	1980–2005
Data uruchomienia	2005
Pojemność całkowita	35 mln m³
Powierzchnia	4,15 km²
Głębokość	8,58 m
Funkcja	przeciwpowodziowa, produkcja energii elektrycznej
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego Wióry
Położenie na mapie Polski Wióry
50°57′26″N 21°11′32″E/50,957222 21,192222

Zbiornik Wióry

Zbiornik Wióry

Wióry – zbiornik retencyjny na rzece Świślinie, w Górach Świętokrzyskich.

Charakterystyka

Zbiornik jest położony na terenie trzech gmin: Pawłów, Kunów oraz Waśniów.

Zapora o wysokości 21 m znajduje się kilka km powyżej miejscowości Doły Biskupie. Budowę zbiornika rozpoczęto w 1980 r., a ukończono w 2005 r. W trakcie budowy zbiornika zostało zlikwidowanych 101 gospodarstw, 3 młyny wodne oraz 2 szkoły. Wycięto także 8,7 ha sadów i 40 ha lasów. Na jego terenie wcześniej eksploatowano czerwone i brunatne skały osadowe wczesnego triasu (pstry piaskowiec)^[1]. Koszt budowy zbiornika szacowany jest na około 300 milionów zł.

Zbiornik ma tak zwaną pojemność martwą wynoszącą około 43% całkowitej jego pojemności. Przeznaczona jest na pomieszczenie wszelkich osadów zarówno naniesionych przez rzekę jak i powstałych w wyniku procesów erozyjnych występujących na terenach bezpośrednio otaczających nieckę zbiornika.

Funkcje zbiornika

• ochrona przeciwpowodziowa
• zapewnienie przepływu nienaruszalnego w rzece
• energetyczna
• turystyczna

Powierzchnia zbiornika jest blisko dwa razy większa od położonego niedaleko Jeziora Brodzkiego na rzece Kamiennej i obecnie wspólnie z nim stanowi Zespół Zbiorników Wodnych Brody Iłżeckie-Wióry. Czasza zbiornika rozciąga się wzdłuż rzek:· Świśliny – na długości około 8 km, Pokrzywianki – na długości około 7,2 km. W warunkach normalnej eksploatacji średnia szerokość zbiornika wynosi około 300 m, a maksymalna w rejonie połączenia obu rzek – około 800 m^[2].

Historia

• 1977 - 1979 - opracowywanie założeń techniczno ekonomicznych dla zbiornika Wióry
• 28 maja 1979 - zatwierdzenie założeń techniczno ekonomicznych
• wiosna 1980 - rozpoczęcie inwestycji na podstawie uchwały Rady Ministrów
• listopad 1980 - wstrzymanie inwestycji na podstawie uchwały Rady Ministrów
• 18 września 1983 - zmiana wstrzymanej inwestycji na zaniechaną
• 28 września 1984 - zmiana zaniechanej inwestycji na wstrzymaną po przejęciu jej przez Ministra Ochrony Środowiska i Zasobów Naturalnych
• 1985 - 1986 - aktualizacja założeń techniczno ekonomicznych po zmianie przepisów i wznowienie budowy
• 1988 - zawarcie umowy na generalnego wykonawcę z firmą Przedsiębiorstwo Budownictwa Inżynieryjnego i Mostowego „ENERGOPOL” Katowice
• 1993 - wstrzymanie inwestycji z powodu braku środków
• 1999 - opracowanie nowych zasad gospodarki wodnej w celu zmiany funkcji zbiornika na przeciwpowodziową
• 10 marca 2000 - zmiana funkcji zbiornika na przeciwpowodziową - wznowienie budowy
• 25 lipca 2001 - zniszczenie zapory ziemnej stanowiącej pierwszy element ziemnej części późniejszej zapory Wióry w wyniku powodzi spowodowanych ulewnymi deszczami powoduje zalania znacznych obszarów wiejskich i Ostrowca Świętokrzyskiego (straty poszkodowanych oszacowano na ówczesne 10 mln zł; woda sięgała do dachów domów, stojących do tej pory zawsze poza zasięgiem fal powodziowych; poważnie uszkodziła też zabytkowy Witulin)
• 9 kwietnia 2002 - powołanie zespołu do spraw budowy zbiornika wodnego „Wióry” - intensyfikacja robót budowlanych
• 20 maja 2005 - próbne spiętrzenie wody i oficjalne otwarcie zbiornika
• 1 października 2007 - ponowne oficjalne otwarcie, z udziałem Przemysława Gosiewskiego

Skamieniałości

Na terenie zbiornika znaleziono skamieniałości zwierząt. Najwięcej z nich należało do płazów tarczogłowych (m.in. kapitozaurów, w tym cyklotozaurów, a także do trematozaurów)^[1].

Przypisy