Władysław Kochan
pułkownik pułkownik
Data i miejsce urodzenia

14 lipca 1917
Dębica

Data śmierci

20 lipca 2008

Siły zbrojne

Ludowe Wojsko Polskie

Jednostki

Organy Informacji LWP

Odznaczenia
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski

Władysław Kochan (ur. 14 lipca 1917 w Dębicy, zm. 20 lipca 2008[1]) – pułkownik Ludowego Wojska Polskiego, szef Oddziału IV Śledczego Głównego Zarządu Informacji LWP.

Życiorys

Skończył gimnazjum w Dębicy, a w latach 1937–1939 studiował chemię na Politechnice Lwowskiej. Podczas II wojny światowej był robotnikiem i pomocnikiem księgowego. Służbę w organach Informacji Wojska Polskiego pełnił od grudnia 1944 r. (w tym samym czasie został członkiem PPR) zajmując kolejno stanowiska:

  • szefa Wydziału (Oddziału) Informacji Marynarki Wojennej (X.1946–V.1947),
  • szefa Oddziału Informacji Okręgu Wojskowego Nr III w Poznaniu (III–VI.1947),
  • szefa Oddziału IV Śledczego Głównego Zarządu Informacji LWP (VII.1948–IV.1954).

Tzw. komisja Mazura

W 1956 powstała na fali odwilży tzw. komisja Mazura w swoim sprawozdaniu, zatwierdzonym przez Biuro Polityczne PZPR, na temat Kochana pisze:
„(...) ponosi odpowiedzialność za następujące czynności i zaniedbania:

  • przyczynianie się do masowych bezpodstawnych aresztów bez sankcji, lub wnioskowanie sankcji bez przedstawiania prokuratorowi jakichkolwiek dowodów
  • stosowanie, za pośrednictwem podległego mu aparatu śledczego i osobiście, do roku 1948 włącznie całego kompleksu przestępczych metod śledztwa, przy czym bicie było regułą, od 1948 r. zaś przejście na zasadę „konwejera” w połączeniu z pozbawianiem badanych snu, stójkami, osadzaniem w karcerze po kostki z wodą, pozbawieniem jakiejkolwiek opieki lekarskiej oraz szeregiem innych wymyślnych udręczeń, a poza tym stosowanie wymuszenia wobec osób preparowanych do konfrontacji.
  • powoływanie się na rzekome pisemne pozwolenie prezydenta PRL na bicie
  • rozbudowanie sieci agentów „celnych”, sugerujących i inspirujących fałszywe zeznania w celi
  • przyczynianie się do skazania ogromnej liczby niewinnych osób na najsurowsze kary więzienia i na kary śmierci
  • przetrzymywanie skazanych na karę śmierci latami w areszcie Informacji li tylko celem dalszego wymuszania zeznań (np. gen. Kuropieski, ppłk Sokołowskiego, mjr Kurkiewicza i innych)”

Proces i degradacja

Władysław Kochan był jednym z nielicznych funkcjonariuszy GZI, oskarżonych o tzw. łamanie socjalistycznej praworządności, na podstawie ww. tajnego raportu. Najbardziej aktywnym członkiem Komisji Mazura przygotowującej raport był Adam Uziembło, przedwojenny działacz KPP, członek PPR i PZPR, wybitny oficer polityczny LWP w latach 1945–1949, oraz jeden z oskarżonych w tzw. procesach odpryskowych w sprawie TUN.

Bezpośrednio po zakończeniu III Zjazdu PZPR kończącego popaździernikową Gomułkowską odnowę w PZPR, płk Kochan został skazany w tajnym procesie (29.01-28.03.1959) przez sąd wojskowy na pięć lat więzienia. W procesie uczestniczyło 155 świadków – 3 byłych ministrów, 8 generałów i liczna rzesza pułkowników. Kochan odsiedział połowę wyroku (został aresztowany 18.06.1957, a zwolniony 20.12.1959). W 1960 płk Kochan został zdegradowany specjalnym rozkazem gen. Mariana Spychalskiego.

W połowie 2006 roku, w 52. rocznicę wyrzucenia płk Kochana z wojska przez ówczesnego pierwszego Prezydenta Polski Ludowej – Bolesława Bieruta, z inicjatywy wiceministra Ministerstwa Obrony Narodowej w rządzie Jarosława Kaczyńskiego odebrano Władysławowi Kochanowi 3 000 zł emerytury wojskowej.

Został pochowany na cmentarzu parafialnym w Dębicy[1].

Odznaczenia

Przypisy

Bibliografia

  • Jerzy Poksiński, „TUN”, Wydawnictwo Bellona, 1992, s. 200, wiersze 14–24
  • Zbigniew Palski, Organa informacji wojskowej w systemie represji w Wojsku Polskim, „Przegląd Historyczno-Wojskowy”, Nr1/2006, s. 57–89
  • Zbigniew Palski, Proces oficerów „Mówią Wieki, Nr 6/1990, s. 3, kolumna 2, wiersze 38–48
  • Krzysztof Lang, Michał Komar, Myśmy już o tym mówili, proszę pana... Rozmowa z płk Antonim Skulbaszewskim, „Res Publica”, Nr 2/1990, s. 14–20
  • Jerzy Poksiński, Spisek w wojsku. Victis Honos, Bellona, 1994, s. 168
  • Władysław Tkaczew, Powstanie i działalność organów Informacji Wojska Polskiego w latach 1943–1948. Kontrwywiad wojskowy, Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1994, s. 31, 53, 56, ISBN 83-11-08272-3, OCLC 69484327.
  • Piotr Semków, Informacja Marynarki Wojennej w latach 1945–1957, Instytut Pamięci Narodowej, Warszawa 2006, ISBN 83-89078-99-6, s. 255.
  • Jerzy Poksiński, Represje wobec oficerów Wojska Polskiego 1949–/1956, Warszawa 2007, s. 246.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.