| wieś | |
 Wieś z górującym kościołem | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2011) | |
| Strefa numeracyjna |
41 |
| Kod pocztowy |
28-100[3] |
| Tablice rejestracyjne |
TBU |
| SIMC |
0232970[4] |
Położenie na mapie gminy Busko-Zdrój _location_map.png.webp) | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego  | |
Położenie na mapie powiatu buskiego  | |
 50°27′09″N 20°48′08″E/50,452500 20,802222[5] | |
Szczaworyż – wieś w Polsce, położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie buskim, w gminie Busko-Zdrój[6][4].
Do 1954 roku siedziba gminy Pęczelice. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa kieleckiego.
Położenie
Szczaworyż położony jest na granicy Szanieckiego Parku Krajobrazowego. Znajduje się około 8 km na południowy wschód od Buska-Zdroju. Przez miejscowość przebiega droga krajowa nr 73.
Przez wieś przechodzi 
czerwony szlak turystyczny z Buska-Zdroju do miejscowości Solec-Zdrój oraz 
zielony szlak turystyczny z Wiślicy do Grochowisk.
Miejscowość znajduje się na odnowionej trasie Małopolskiej Drogi św. Jakuba z Sandomierza do Tyńca, która to jest odzwierciedleniem dawnej średniowiecznej drogi do Santiago de Compostela.
Integralne części wsi
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0232992 | Kliny-Smogorzów | część wsi |
| 0233000 | Nowy Szczaworyż | część wsi |
| 0233017 | Pęczelice Dzierżawne | część wsi |
| 0233023 | Podlas | część wsi |
Zabytki
- Późnorenesansowy kościół pw. św. Jakuba Starszego, wpisany do rejestru zabytków nieruchomych[7].
- Budynek dawnej plebanii z 1660 r. usytuowany naprzeciw wejścia do kościoła, wpisany do rejestru zabytków[7]; w 1904 r. w budynku nadbudowano piętro, na którym znajduje się kaplica pw. Najświętszej Marii Panny Niepokalanego Poczęcia.
- Wczesnośredniowieczne grodzisko z VIII–XI w. zlokalizowane na wzniesieniu w południowej części wsi, od strony Skotnik Małych. Fortyfikacja na Górze Kapturowej była prawdopodobnie tzw. grodem refugialnym, czyli wykorzystywanym w warunkach zagrożenia.
- Cmentarz – znajduje się na nim pomnik i groby 121 żołnierzy 22 Dywizji Piechoty Górskiej poległych w bitwie pod Broniną 9 września 1939 r.
Osoby związane ze Szczaworyżem
- Feliks Rączkowski – urodzony w Szczaworyżu, profesor, polski organista i kompozytor.
Przypisy
- ↑ Wieś Szczaworyż w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2021-10-10], liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r..
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1227 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- 1 2 3 GUS. Rejestr TERYT
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 134597
- 1 2 Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- 1 2 nr rej.: A-40/1-2 z 2.10.1956 i z 22.06.1967 Rejestr zabytków nieruchomych – województwo świętokrzyskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023, s. 2 [dostęp 2015-10-08].
Bibliografia
Linki zewnętrzne
- Szczaworyż, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XI: Sochaczew – Szlubowska Wola, Warszawa 1890, s. 826.
- Szczaworyż, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 639.
- Siedziba gminy: Busko-Zdrój
