Pęczelice
wieś
Ilustracja
Ruiny XVI w. ariańskiego zboru w centrum wsi.
Państwo

 Polska

Województwo

 świętokrzyskie

Powiat

buski

Gmina

Busko-Zdrój

Liczba ludności (2011)

124[1][2]

Strefa numeracyjna

41

Kod pocztowy

28-100[3]

Tablice rejestracyjne

TBU

SIMC

0232443[4]

Położenie na mapie gminy Busko-Zdrój
Mapa konturowa gminy Busko-Zdrój, w centrum znajduje się punkt z opisem „Pęczelice”
Ziemia50°26′56″N 20°47′16″E/50,448889 20,787778[5]
Panorama wsi i okolicy z Ostrej Góry
Ostra góra w Pęczelicach
Ostra góra

Pęczelice – wieś w Polsce, położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie buskim, w gminie Busko-Zdrój[6][4].

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa kieleckiego.

Przez wieś przechodzi szlak turystyczny czerwony czerwony szlak turystyczny z Buska-Zdroju do miejscowości Solec-Zdrój.

Integralne części wsi

Integralne części wsi Pęczelice[6][4]
SIMCNazwaRodzaj
0232450Koralczęść wsi
0232466Markówkaczęść wsi
0232472Nowa-Pęczeliceczęść wsi
0232489Podkapturówczęść wsi
0232495Zakupnikiczęść wsi
0232503Żalówkaczęść wsi

Historia

Według regestru poborów z 1579 należała ona do Stanisława Gnoińskiego. Był on arianinem. Wybudował we wsi zbór, który kolejni właściciele majątku adaptowali na spichlerz, lamus. Funkcję tę pełnił on aż do początków XX w. Z budynku do dziś zachowały się tylko wysokie piwnice, dwie izby ze śladami sklepienia kolebkowego i fragment późnorenesansowego obramienia okiennego[7].

W pierwszej połowie XIX w. właścicielem tutejszego folwarku był pułkownik Wojciech Dobiecki. Po uwłaszczeniu chłopów jego syn, Napoleon Dobiecki, sprzedał podupadające gospodarstwo Aleksandrowi Kuczkowskiemu[8].

Obecnie duży obszar pól wokół do wsi zajmują sady, których uprawę w tej okolicy zapoczątkowali już w XVI w. Bracia polscy. We wsi, pod skarpą u podnóża figury św. Floriana, bije źródło, dając początek strumykowi zwanemu przez miejscowych Strugą, uchodzącemu do Maskalisu.

Około 500 m. na południe od centrum wsi znajduje się strome wzniesienie zwane Ostrą Górą (263 m n.p.m.). Ta ciekawa forma geologiczna będąca jedną z kulminacji Garbu Wójczańsko-Pińczowskiego, o względnej wysokości ok. 40 m., jest starym mezozoicznym zrębem odsłaniającym się spod osadów trzeciorzędu. Wspomina o niej ks. Jan Wiśniewski w książce „Historyczny opis kościołów, miast, zabytków i pamiątek w Stopnickiem” pisząc: „Podczas mojej podróży historycznej w 1923 roku po dawnym dekanacie stopnickim z Dobrowody gdziem nocował, jechałem na mszę św. do Szczaworyża i pod tą wsią (Pęczelicami) przejeżdżałem obok wyniosłego wzgórza, które wzbudziło moją uwagę. Zowie się Ostra Góra. Przed kilkunastu laty geometra pracujący w okolicy, kazał na szczycie wkopać słupek. Wówczas natrafiono na sklepienie, które gdy przebito znaleziono tam grób, w którym było 12 trumien, mających kształt człowieka. Naturalnie – wandalska ręka dziczy musiała szukać skarbów i poniszczyć pamiątki. Gdym wszedł na szczyt góry, ujrzałem zawaloną rumowiskiem piwnicę, lecz trumien nie widziałem”. Nieco dalej dodaje, iż będąc w pobliskich Żernikach Górnych w rozmowie z mieszkańcami dowiedział się, że mógł to być grób Arian[7].

Do 1954 istniała gmina Pęczelice. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa kieleckiego. We wsi prowadzone jest gospodarstwo agroturystyczne.

Zabytki

Przypisy

  1. ↑ Wieś Pęczelice w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2021-10-10], liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  2. ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r..
  3. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 910 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  4. 1 2 3 GUS. Rejestr TERYT
  5. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 99010
  6. 1 2 Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  7. 1 2 Leszek Marciniec: Szlak ariański na terenie powiatu buskiego. tmb.busko.pl. [dostęp 2011-03-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-01-19)].
  8. ↑ Pęczelice, wieś inna niż wszystkie. [dostęp 2011-03-04].

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.