Dawna kaplica cmentarna kalwinów, obecnie Warszawska Opera Kameralna | |
Państwo | |
---|---|
Miejscowość | |
Adres |
ul. Długa/Al. Solidarności/Karmelicka |
Typ cmentarza |
epidemiczny, następnie wyznaniowy |
Wyznanie |
innowiercy wiary katolickiej, następnie wyznawcy protestantyzmu |
Powierzchnia cmentarza |
2065,8 m² - dokument Jana Kazimierza z 10 czerwca 1652 r.; 3100 m² - 14 lipca 1736 r.; 7237,2 m² - 1792 r. |
Data otwarcia |
1624/25 r. |
Data ostatniego pochówku |
1792 r. |
Data likwidacji |
ostatni nagrobek usunięty w 1955 r. |
Strona internetowa |
Stary cmentarz ewangelicki w Warszawie – istniejący od XVII w. do końca XVIII w. cmentarz innowierców. Pierwsza wzmianka o cmentarzu pochodzi z l. 1624–1625, kiedy to Warszawę nawiedziła ogromna epidemia, a teren za Arsenałem stał się cmentarzem epidemicznym.
Opis
Cmentarz znajdował się między dawną ul. Leszno (obecnie al. „Solidarności”), Mylną (obecnie nie istnieje, równoległa do Leszna i prostopadła do ul. Karmelickiej) a Karmelicką, poza linią okopów i poza jurydyką Leszno.
Na początku lat 80. XVIII w. luteranie wyrugowali kalwinów z zarządu cmentarzem, co stało się przyczyną długiego sporu, trwającego nawet po zamknięciu nekropolii. Swary o podział i prawo użytkowania gruntu pocmentarnego trwały praktycznie aż do 1807 r. i otarły się nawet o króla pruskiego. Wreszcie 10 sierpnia 1807 r. Trybunał Rewizyjny w Berlinie przydzielił luteranom 2/3, a kalwinom 1/3 terenu.
W XIX wieku szczątki pochowanych tam osób przeniesiono na cmentarz ewangelicko-augsburski i ewangelicko-reformowany przy ul. Młynarskiej.
Do 1955 r. zachował się nagrobek z 1771 r. Jerzego Henryka Bützau, hajduka Stanisława Augusta Poniatowskiego, który został zabity podczas porwania króla przez konfederatów barskich.
Pozostałościami cmentarza jest budynek Warszawskiej Opery Kameralnej. Do dzisiejszych czasów nie zachował się budynek Szpitala Ewangelickiego.
Galeria
- Pomnik hrabiny Branickiej
- Grobowiec Dawida Marxa
- Pomnik Jerzego Butzau
Bibliografia
- E. Diehl, Wiadomości historyczne o cmentarzu Ewangelicko-Reformowanym w Warszawie, Warszawa 1893 [reprint 1992 r.].
- M. Gajewski, Urządzenia komunalne Warszawy. Zarys historyczny, seria: Biblioteka Syrenki, Warszawa 1979.
- A. Wejnert, Starożytności Warszawy. Dzieło zbiorowo-zeszytowe: T. 3, Warszawa 1854 [reprint 1980 r.].
- W. Wójcicki, Cmentarz Powązkowski pod Warszawą. T. 3, Warszawa 1855 [reprint].