Stanisław Gromnicki
Prałat
Ilustracja
Stanisław Gromnicki (przed 1905)
Kraj działania

Austro-Węgry
Polska

Data i miejsce urodzenia

25 listopada 1843
Skała nad Zbruczem, Cesarstwo Austrii

Data i miejsce śmierci

20 maja 1921
Lwów

Miejsce pochówku

Cmentarz Janowski we Lwowie

Proboszcz w Petlikowcach
Okres sprawowania

1878–1880

Proboszcz w Buczaczu
Okres sprawowania

1880-1914

Wyznanie

katolicyzm

Kościół

łaciński

Inkardynacja

archidiecezja lwowska

Prezbiterat

1866

Odznaczenia
Kawaler Orderu Franciszka Józefa (Austro-Węgry)

Stanisław Gromnicki (ur. 25 listopada 1843 w Skale, zm. 20 maja 1921 we Lwowie) – polski duchowny rzymskokatolicki, prałat, kaznodzieja, działacz społeczny.

Życiorys

Stanisław Gromnicki wywodził się ze szlacheckiej rodziny Gromnickich z Omelan herbu Prawdzic. Urodził się 25 listopada 1843 w Skale nad Zbruczem jako syn Juliana Walentego i Marceli z Forstów. W 1872 jego bracia Adam Wojciech i Mikołaj Antoni wylegitymowali się ze szlachectwa w galicyjskim Wydziale Krajowym[1]. Był kuzynem ks. Tadeusza Gromnickiego.

Uczył się w szkołach w Buczaczu i we Lwowie. W 1866 przyjął święcenia kapłańskie we Lwowie, a następnie rozpoczął pracę jako duszpasterz w Kozłowie. Po dwóch latach przeniesiony został do Płotyczy, gdzie zainicjował budowę kościoła oraz dwóch kaplic na terenie parafii (w Ihrowicach i Jankowcach). W 1878 mianowany został proboszczem w Petlikowcach, gdzie zasłużył się wybudowaniem kościółka w Bobulińcach oraz kaplicy w Kujdanowie.

10 listopada 1880 objął parafię w Buczaczu. Podczas wieloletniej pracy w tej parafii wybudował kościoły w: Nowostawcach, Leszczańcach, Dźwinogrodzie i Nagórzance. Zainicjował też wybudowanie kaplic w Buczaczu, Sorokach, Rukomyszu i Pyszkowcach. Budowę kaplic i kościołów często finansował z własnego majątku. Oprócz funkcji proboszcza, był też dziekanem czortkowskim, buczackim i stanisławowskim. Pod koniec XIX wieku był inicjatorem akcji pod hasłem Ratujmy milion!, wzywającej do budowy kościołów i kaplic celem ratowania ludności polskiej zamieszkałej na obszarze Galicji Wschodniej przed rutenizacją. Był spowiednikiem sióstr Niepokalanek w Jazłowcu oraz, od 1895, zastępcą przewodniczącego buczackiego oddziału Rady Szkolnej Okręgowej[2][3]. W 1904 wygłosił kazanie podczas odsłonięcia pomnika Bartosza Głowackiego w Tarnobrzegu[4]. Od 1914 mieszkał we Lwowie przy kościele św. Jana Chrzciciela, gdzie zmarł 20 maja 1921[5]. W niedziele 26 listopada 1916 w kościele św. Jana Chrzciciela odbyła się uroczystość jego 50-lecia w służbie kapłańskiej[6]. Został pochowany na Cmentarzu Janowskim we Lwowie.

Kazania

Stanisław Gromnicki poruszał w kazaniach problematykę dogmatyczną, moralną, społeczną i narodową. Jego kazania podkreślały wartość narodu polskiego, ale również konieczność zachowania braterskich stosunków z innymi narodowościami, zwłaszcza Ukraińcami, których uznawał za braci, wywodzących się ze wspólnych korzeni. Jego głównym celem było krzewienie polskości na terenie Galicji wschodniej i na kresach wschodnich oraz obrona obrządku łacińskiego[7].

Publikacje

  • Kazanie w uroczystość NMP Królowej Korony Polskiej powiedziane w archikatedrze lwowskiej obrządku łacińskiego dnia 5 maja 1895 roku, Buczacz 1895, Lwów 1899;
  • Przedmowa na niedzielę XIV po Świątkach, Lwów 1889;
  • De indigna celebratione sacrifica missae. Sermo in congregatione decanali habitus, Lwów 1900;
  • Kilka stów do młodzieży przy poświęceniu kaplicy gimnazjalnej w Buczaczu, Lwów 1900;
  • O jedności i miłości w narodzie, Jasło 1900, 1903;
  • Kilka uwag o Trójcy Przenajświętszej, Lwów 1901, 1910;
  • Kilka uwag w sprawie ruskiej albo „Co miara, to wiara" (wraz z ks. A. Rokoszem), Lwów 1901;
  • Przestroga dla wyborców, Buczacz 1907;
  • Lud a duchowieństwo, Warszawa 1906;
  • Dla polskich dzieci, Jasło 1903;
  • Kazanie w urocz. Najśw. Maryi Panny Królowej Korony Polskiej w archikatedrze lwowskiej łać. Dnia 5 maja 1901 r., Lwów 1901;
  • Dzwon, krzyż, lampa: trzy rzeczy, które nam przypominają nieskończoną i niepojętą boską miłość Zbawiciela, Buczacz 1912.

Odznaczenia, wyróżnienia

Przypisy

  1. ↑ Adam Boniecki: Herbarz polski: wiadomości historyczno-genealogiczne o rodach szlacheckich. Cz. 1. T. 7. Warszawa : Warszawskie Towarzystwo Akcyjne S. Orgelbranda S[yn]ów), 1904, s. 109.
  2. ↑ Królestwo Galicji i Lodomerii (Austria) CK Namiestnictwo, Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkiem Księstwem Krakowskiem : na rok 1890, z c. k. galicyjskiej drukarni rządowej, 1870–1914 [dostęp 2018-06-21].
  3. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkiem Księstwem Krakowskiem : na rok ... / [C. k. Namiestnictwo] - Digital Library KUL [online], dlibra.kul.pl [dostęp 2020-01-25].
  4. ↑ Odsłonięcie pomnika Bartosza Głowackiego w Tarnobrzegu. „Nowości Ilustrowane”. 1, s. 2, 1904.
  5. ↑ Gromnicki Stanisław ks. na stronie eduteka.pl
  6. ↑ Jubileusz ks. Gromnickiego. „Kurjer Lwowski”. 598, s. 4, 29 listopada 1916.
  7. ↑ Ks. Fr. Buchhorn, Sprawozdanie z misyi w latach 1904/5 w Galicji Wschodniej, „Roczniki obydwóch Zgromadzeń św. Wincentego a Paolo”, 4, 1906.
  8. ↑ Odznaczenia jubileuszowe. „Nowa Reforma”. 277, s. 5, 3 grudnia 1898.

Bibliografia

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.