Salut 6 EO-3 (kod wywoławczy «Протон» - Proton) – trzecia podstawowa załoga stacji Salut 6 i zarazem siódmy udany załogowy lot kosmiczny na tę stację. Załoga powróciła na Ziemię na pokładzie statku Sojuz 34.

Załoga

Przebieg misji

Trzecia długoterminowa załoga pozostała na pokładzie stacji przez 175 dni. Podczas tej misji kosmonauci rozładowali trzy statki towarowe: Progress 5 (start z Ziemi 12.03.1979, połączenie ze stacją 14.03 - 3.04.1979), Progress 6 (start z Ziemi 13.05.1979, połączenie ze stacją 15.05 - 8.06.1979) i Progress 7 (start z Ziemi 28.06.1979, połączenie ze stacją 30.06 - 18.07.1979), a także statek bez załogi Sojuz 34 (start z Ziemi 6.06.1979, połączenie ze stacją 8.06 - 19.08.1979, w którym kosmonauci powrócili na Ziemię), które przycumowały do stacji przywożąc żywność, paliwo i wyposażenie naukowe. Łączna masa materiałów i urządzeń dostarczonych w tych pojazdach na pokład Saluta 6 wyniosła 4538 kg.

Załoga zrealizowała obszerny program badań i eksperymentów. Główną uwagę poświęcono doświadczeniom biologicznym, badaniom medycznym oraz ćwiczeniom fizycznym. Za pomocą przyrządu „Biograwistat” zrealizowano kolejny cykl badań rozwoju wyższych roślin w warunkach sztucznej grawitacji. W kosmicznej cieplarni „Oasis” przeprowadzono badania nad rozwojem wyższych roślin, w szczególności pszenicy w warunkach nieważkości. Prowadzono również eksperymenty z dziedziny materiałoznawstwa. W urządzeniach „Spław” i „Kristałł” zrealizowano doświadczenia mające na celu uzyskanie w stanie nieważkości monokryształów germanu, arsenku indu, antymonku indu, arsenku galu i siarczku kadmu. Wykonano szereg eksperymentów przy użyciu aparatury „Wyparka” przeznaczonej do nanoszenia powłok metalicznych na różne powierzchnie metodą odparowania w warunkach próżni kosmicznej i nieważkości. W pośredniej komorze stacji Salut 6 zmontowano radioteleskop kosmiczny KRT-10 dostarczony w elementach w statku Progress 7. Radioteleskop był wykorzystywany do badań astrofizycznych i geofizycznych. Jego montaż dostarczył wiele wskazówek na temat konstruowania radioteleskopów w warunkach kosmicznych. KRT-10 składał się z anteny parabolicznej o średnicy 10 m, wielkokanałowej, bardzo czułej aparatury odbiorczej i zapisu danych pomiarowych. Radioteleskop został zmontowany po odcumowaniu Progressa 7. Badania prowadzono łącznie z obserwacjami prowadzonymi za pomocą radioteleskopu naziemnego o średnicy anteny 70 m, znajdującego się w Ośrodku Dalekosiężnej Łączności Kosmicznej na Krymie. Od 24 lipca do 9 sierpnia 1979 roku kosmonauci przeprowadzili kilka cyklów radiokartografowania Drogi Mlecznej i wydzielonych obszarów powierzchni Ziemi, a także śledzili promieniowania Słońca oraz jednego z pulsarów. 15 sierpnia Lachow i Riumin pracowali przez 1 godzinę i 23 minuty na zewnątrz stacji. Przeprowadzili demontaż anteny radioteleskopu KRT-10, która po ukończeniu badań 9 sierpnia w czasie próby oddzielenia jej od stacji została wprowadzona w drgania i uległa zablokowaniu. Kosmonauci wykonali demontaż, gdyż antena zakrywała węzeł cumowniczy stacji i po oddzieleniu odrzucili antenę w przestrzeń. W czasie przebywania na zewnątrz stacji zdjęli też z zewnętrznej ściany przyrządy układu rejestracji mikrometeorytów, a także tace z próbkami rozmaitych materiałów konstrukcyjnych, optycznych, termoizolacyjnych oraz tworzyw sztucznych. Część tych przedmiotów znajdowała się na powierzchni Saluta 6 od czasu wprowadzenia go na orbitę 29 września 1977 roku, a pozostałe zostały tam umieszczone przez W. Kowalonka i A. Iwanczenkowa w czasie ich wyjścia na zewnątrz stacji^[1].

W drugim miesiącu lotu stacji pojazd Sojuz 33 nie zdołał połączyć się z zespołem orbitalnym na skutek awarii silnika głównego. Z uwagi na upływający 26 maja 90-dniowy termin gwarancji bezpiecznego lotu kapsuła Sojuza 32 została odesłana na Ziemię bez załogi. Na jej pokład kosmonauci załadowali rezultaty eksperymentów i niepotrzebne wyposażenie stacji. W. Lachow i W. Riumin powrócili na Ziemię 19 sierpnia 1979 roku, lądując w odległości 170 km na płd. wsch. od Żezkazganu. Ustanowili nowy rekord pobytu w warunkach kosmicznych wynoszący 175 dni i 36 minut. Po powrocie przeszli dobrze okres readaptacji do warunków ziemskich. Dzięki lotowi udowodniono, że człowiek może przebywać i pracować w kosmosie przez okres pół roku.

Zobacz też

• Lista startów statków kosmicznych typu Sojuz
• Program Salut
• Program Sojuz

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Salut-6 EO-3. astronautix.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-10-22)]. (ang.)
• Sojuz 32 na stronie Spacefacts (ang.)
• Loty do Saluta 6 (ang.)