Skat
Скат

Okręt na początku XX wieku
Klasa	niszczyciel
Typ	Kit
Historia
Stocznia	Schichau, Elbląg
Położenie stępki	marzec 1899
Wodowanie	25 października 1899
MW Imperium Rosyjskiego
Nazwa	„Skat” → „Biesposzczadnyj” (od 1902)
Wejście do służby	lipiec 1900
Wycofanie ze służby	czerwiec 1918
Los okrętu	złomowany w 1923
Dane taktyczno-techniczne
Wyporność	normalna: 346–350 ton pełna: 445 ton
Długość	61,75 metra
Szerokość	6,7 metra
Zanurzenie	2,9 metra
Napęd
2 maszyny parowe potrójnego rozprężania 4 kotły moc 6000 KM, 2 śruby
Prędkość	27 węzłów
Zasięg	1500 Mm przy prędkości 10 węzłów
Uzbrojenie
1 działo kal. 75 mm 5 dział kal. 47 mm (5 × I) 6 torped
Wyrzutnie torpedowe	3 × 381 mm (3 × I)
Załoga	64

Skat (ros. Скат) – rosyjski niszczyciel z przełomu XIX i XX wieku, jedna z czterech jednostek typu Kit. Okręt został zwodowany 25 października 1899 roku w niemieckiej stoczni Schichau w Elblągu, a do służby w Marynarce Wojennej Imperium Rosyjskiego został wcielony w lipcu 1900 roku, z przydziałem do Floty Bałtyckiej. W 1902 roku nazwę jednostki zmieniono na „Biesposzczadnyj” (ros. „Беспощадный”). Niszczyciel został przerzucony na Daleki Wschód, gdzie wszedł w skład Eskadry Oceanu Spokojnego. Podczas wojny rosyjsko-japońskiej jednostka została internowana w chińskim porcie Tsingtao. W czasie I wojny światowej okręt służył na Dalekim Wschodzie. Podczas wojny domowej został przejęty przez Japończyków, a następnie złomowany w 1923 roku.

Projekt i budowa

„Skat” był jednym z czterech niszczycieli zamówionych i zbudowanych w Niemczech^[1] . Jednostki te z racji niewielkiej wyporności bardziej odpowiadały klasie torpedowców^[1] . Okręt zbudowany został w stoczni Schichau w Elblągu (numer stoczniowy 658)^[1] [2]. Stępkę jednostki położono w marcu 1899 roku, a zwodowany został 25 października 1899 roku^{[1] [3][uwaga 1]}.

Dane taktyczno-techniczne

„Biesposzczadnyj” między 1900 a 1917 rokiem

Okręt był niewielkim, dwukominowym niszczycielem z dwoma masztami^[2]. Długość całkowita wynosiła 61,75 metra, szerokość 6,7 metra i zanurzenie 2,9 metra^{[2][uwaga 2]}. Wyporność normalna wynosiła 346–350 ton, zaś pełna 445 ton^[1] [2]. Okręt napędzany był przez dwie pionowe maszyny parowe potrójnego rozprężania o łącznej mocy 6000 KM, do której parę dostarczały cztery kotły Schichau^{[1] [2][uwaga 3]}. Dwuśrubowy układ napędowy pozwalał osiągnąć prędkość 27 węzłów^[1] [2]. Okręt mógł zabrać zapas węgla o maksymalnej masie 80 ton, co zapewniało zasięg wynoszący 1500 Mm przy prędkości 10 węzłów^[1] [2].

Uzbrojenie artyleryjskie okrętu stanowiły: pojedyncze działo kalibru 75 mm L/48 Canet oraz pięć pojedynczych dział trzyfuntowych Hotchkiss M1885 L/40 kalibru 47 mm^[1] [2]. Jednostka wyposażona była w trzy pojedyncze obracalne nadwodne wyrzutnie torped kalibru 381 mm: dwie umieszczone na pokładzie między kominami i trzecią za drugim kominem, z łącznym zapasem sześciu torped^[1] [2].

Załoga okrętu liczyła 64 oficerów, podoficerów i marynarzy^{[1] [2][uwaga 4]}.

Służba

„Skat” został wcielony do służby w Marynarce Wojennej Imperium Rosyjskiego w lipcu 1900 roku^[1] . Jednostka weszła w skład Floty Bałtyckiej^[4]. W marcu 1902 roku nazwę okrętu zmieniono na „Biesposzczadnyj” (ros. „Беспощадный”)^[1] . Między 1902 a 1903 rokiem niszczyciel został przerzucony na Daleki Wschód^[4][5].

W momencie wybuchu wojny rosyjsko-japońskiej jednostka wchodziła w skład 1. Flotylli Niszczycieli I Eskadry Oceanu Spokojnego, stacjonując w Port Artur^[6][7]. 27 stycznia^?/9 lutego 1904 roku okręt wziął udział w pierwszej, nierozstrzygniętej bitwie między głównymi siłami rosyjskimi i japońskimi na redzie Port Artur^[8][9]. 28 lipca^?/10 sierpnia „Biesposzczadnyj”, dowodzony przez kpt. mar. Dymitra Michajłowa, wraz z większością zgromadzonych tam okrętów wyszedł z oblężonego portu, podejmując próbę przedarcia się do Władywostoku^[10]. Doprowadziło to do bitwy na Morzu Żółtym, w wyniku której eskadra rosyjska została rozproszona, a niszczyciele „Biesposzczadnyj”, „Biesszumnyj” i „Biesstrasznyj” w dniach 29 lipca^?/11 sierpnia i 30 lipca^?/12 sierpnia weszły do chińskiego portu Tsingtao, gdzie zostały internowane trzy dni później (2 sierpnia^?/15 sierpnia)^[11][12]. W listopadzie 1905 roku, po zakończeniu działań wojennych, okręt został zwrócony Rosji^[1] .

W 1912 roku dokonano modernizacji uzbrojenia jednostki: zdemontowano wyrzutnie torped kal. 381 mm i wszystkie działa kal. 47 mm, instalując w zamian trzy pojedyncze wyrzutnie torped kalibru 450 mm oraz drugą armatę kalibru 75 mm L/48 Canet i sześć pojedynczych karabinów maszynowych kalibru 7,62 mm^[1] [13]. Wyeksploatowany niszczyciel w tym czasie osiągał prędkość do 22 węzłów^[13]. Podczas I wojny światowej bazował we Władywostoku^[2]. W 1916 roku „Biesposzczadnyj” został odstawiony do rezerwy z powodu niesprawności siłowni^[13]. Podczas wojny domowej okręt został 30 czerwca 1918 roku przejęty we Władywostoku przez Japończyków, a następnie zdewastowany przez wycofujących się Białych w 1922 roku^[1] . Przejęty przez Armię Czerwoną niszczyciel nie został nigdy naprawiony i złomowano go w 1923 roku^[1] [14].

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

• Conway’s All The World’s Fighting Ships 1860-1905. Robert Gardiner, Roger Chesneau, Eugene M. Kolesnik (red.). London: Conway Maritime Press, 1979. ISBN 978-0-85177-133-5. (ang.).
• Conway’s All the World’s Fighting Ships 1906–1921. Robert Gardiner, Randal Gray (red.). London: Conway Maritime Press, 1985. ISBN 0-85177-245-5. (ang.).
• Józef Wiesław Dyskant: Port Artur 1904. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1996. ISBN 83-11-08517X.
• Ivan Gogin: KIT torpedo boats (1900). Navypedia. [dostęp 2022-01-07]. (ang.).
• Jan Gozdawa-Gołębiowski: Od wojny krymskiej do bałkańskiej. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie, 1985. ISBN 83-215-3259-4.
• Jan Gozdawa-Gołębiowski, Tadeusz Wywerka Prekurat: Pierwsza wojna światowa na morzu. Warszawa: Lampart, 1994. ISBN 83-902554-2-1.
• Jane’s Fighting Ships 1900. Fred T. Jane (red.). London: Sampson Low, Marston & Co., 1900. (ang.).
• Piotr Olender: Rosyjsko-japońska wojna morska 1904-1905. T. 1: Port Artur. Sandomierz: Stratus, 2011. ISBN 978-83-61421-55-9.
• Piotr Olender: Rosyjsko-japońska wojna morska 1904-1905. T. 2: Bitwa pod Cuszimą. Sandomierz: Stratus, 2012. ISBN 978-83-61421-56-6.
• The Naval Annual, 1902. T.A. Brassey (red.). Portsmouth: J. Griffin and Co., 1902. (ang.).
• The Naval Annual, 1903. T.A. Brassey (red.). Portsmouth: J. Griffin and Co., 1903. (ang.).