SG-21 Lwów
Ilustracja
Dane podstawowe
Państwo

 Polska

Producent

Warsztaty Szybowcowe w Warszawie

Konstruktor

Szczepan Grzeszczyk

Typ

szybowiec

Konstrukcja

drewniana

Załoga

1

Historia
Data oblotu

16 października 1931

Wycofanie ze służby

1934

Liczba egz.

1

Liczba wypadków

3

Dane techniczne
Wymiary
Rozpiętość

16,41 m

Wydłużenie

15,3

Długość

7 m

Wysokość

1,8 m

Powierzchnia nośna

17,55 m²

Profil skrzydła

IAW-100

Masa
Własna

128 kg

Użyteczna

75 kg

Startowa

203 kg

Osiągi
Prędkość minimalna

49 km/h

Prędkość ekonomiczna

53 km/h

Prędkość optymalna

55 km/h

Prędkość min. opadania

0,7 m/s

Doskonałość maks.

21 (przy 55 km/h)

Dane operacyjne
Użytkownicy
Polska

SG-21 Lwów – pierwszy polski szybowiec wyczynowy zbudowany w dwudziestoleciu międzywojennym[1].

Historia

Szczepan Grzeszczyk w szybowcu SG-21

Szczepan Grzeszczyk w lipcu 1931 roku rozpoczął projektowanie szybowca wyczynowego nazwanego pierwotnie SG-1, a następnie SG-21 Lwów. Liczba 21 oznaczała przewidywaną doskonałość, a „Lwów” był wyrazem sympatii konstruktora do tego miasta. W założeniach konstruktora szybowiec miał zaspokoić zapotrzebowanie polskich szybowników na szybowiec wyczynowy, którego polskie lotnictwo w tym czasie nie posiadało[2].

Projekt wzbudził zainteresowanie Ministerstwa Komunikacji, które zleciło budowę prototypu. Został on ukończony jesienią przez Sekcję Lotniczą Koła Mechaników Studentów Politechniki Warszawskiej w Warsztatach Szybowcowych w Warszawie. Oblotu dokonał 16 października Szczepan Grzeszczyk na lotnisku Okęcie w Warszawie. Do startu wykorzystano samolot PZL.5 pilotowany przez inż. Jerzego Drzewieckiego, był to pierwszy w Polsce oblot prototypu szybowca na holu za samolotem[3].

SG-21, w dniach 17-18 października, odbył pierwszy w Polsce długodystansowy lot na holu na trasie Warszawa – Dęblin – Lwów – Bezmiechowa (507 km). 19 października Szczepan Grzeszczyk na tym szybowcu, wynikiem 7 godzin, 52 minuty i 45 sekund, ustanowił nowy rekord Polski w długotrwałości lotu[3]. W następnych dniach wykonano na tym szybowcu 6 lotów żaglowych o łącznym czasie 13 godzin, 18 minut i 16 sekund[4].

Jesienią 1931 roku szybowiec, na holu za RWD-4, wykonał lot na trasie Bezmiechowa – Kraków – Katowice – Warszawa[5].

Wiosną 1932 roku szybowiec powrócił do Bezmiechowej, gdzie 16 czerwca uległ uszkodzeniu podczas startu. Pilotujący go Szczepan Grzeszczyk wyszedł z wypadku bez szwanku, szybowiec wyremontowano[6]. Do końca czerwca wykonano na nim łączny nalot o czasie 60 godzin w lotach holowanych, żaglowych oraz na czole burzy[2].

Usterzenie szybowca SG-21

W dniach 17-31 lipca 1932 roku szybowiec wziął udział w Międzynarodowych Zawodach Szybowcowych w Rhön rozgrywanych na górze Wasserkuppe[7][8]. Bolesław Łopatniuk wystartował na nim w grupie treningowej i zdobył pięć nagród pieniężnych, m.in. drugie miejsce za uzyskaną wysokość lotu i trzecie za łączny czas lotów (9 godzin). Ponadto jako pierwszy Polak wykonał lot termiczny na odległość 17 km[9]. W końcowej części zawodów szybowiec uległ uszkodzeniu[10].

Na przełomie 1932 i 1933 roku szybowiec został przebudowany. Usunięto dwuczęściowe drzwiczki ułatwiające wejście do kabiny, burty kadłuba zostały podwyższone a ich krawędź została obszyta tkaniną. Miejsce pilota zostało osłonięte stałym wiatrochronem. Tak przebudowany szybowiec oznaczono symbolem SG-21bis i zarejestrowano ze znakami SP-019[2].

W dniach 15-26 lutego 1932 roku szybowiec został wykorzystany do szkolenia podczas pierwszego w Polsce kursu lotu na holu[11]. 21 czerwca 1933 roku Bolesław Baranowski ustanowił na SG-21 dwa nowe rekordy krajowe, rekord wysokości 1270 m i rekord czasu trwania lotu 10 godzin i 40 minut[10]. 4 września 1934 roku Michał Offierski poprawił rekord przewyższenia uzyskując 2100 metrów i ustanowił nowy rekord odległości wynikiem 210 kilometrów[12]. Jesienią 1934 roku SG-21 został rozbity w Bezmiechowej, zrezygnowano z jego remontu i skasowano[13].

Konstrukcja

Jednomiejscowy szybowiec wyczynowy w układzie górnopłatu o konstrukcji drewnianej[10].

Kadłub o przekroju owalnym, konstrukcji półskorupowej, zbudowany z trzech podłużnic i 18 wręg, kryty całkowicie sklejką. Kabina pilota odkryta, wyposażona w tablicę przyrządów, drążek sterowy i pedały oraz fotel dostosowany do spadochronu plecowego. Statecznik pionowy stanowił integralną całość z kadłubem[4].

Płat w części centralnej miał profil IAW-100, zwężony na końcu z 18,5% do 12%. Jednodźwigarowy, dwudzielny, o obrysie prostokątno-trapezowym. Do dźwigara kryty sklejką, dalej płótnem. Wyposażone w lotki o rozpiętości 5,43 metra, o napędzie linkowym[13].

Usterzenie klasyczne krzyżowe. Statecznik poziomy płytowy, napęd sterów linkowy[14].

Podwozie jednotorowe złożone z drewnianej, amortyzowanej krążkami gumowymi płozy podkadłubowej oraz amortyzowanej stalowej płozy ogonowej. Na płozie głównej był zamontowany hak do startu z lin gumowych i zaczep lotu na holu[4].

Malowanie

Powierzchnie drewniane pokryte lakierem bezbarwnym, płócienne cellonowane. W początkowym okresie eksploatacji na przodzie kadłuba znajdował się napis „Lwów”, który później usunięto i dodano na stateczniku pionowym napis „SG-21 Lwów” oraz listę uzyskanych rekordów. Znaki rejestracyjne były umieszczone w połowie belki kadłubowej. Podczas zawodów w Rhön na sterze umieszczono numer konkursowy 60[13].

Przypisy

  1. ↑ SG-21 „Lwów”, 1931 (SG-1). samolotypolskie.pl. [dostęp 2019-11-12]. (pol.).
  2. 1 2 3 Glass 1976 ↓, s. 409.
  3. 1 2 Cynk 1971 ↓, s. 711.
  4. 1 2 3 Nasze szybowce. „Skrzydlata Polska”. 12/1931, s. 314, grudzień 1931. Warszawa: Liga Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej. ISSN 0137-866X. OCLC 839207783.
  5. ↑ Z Krakowa do Katowic za RWD-4. „Skrzydlata Polska”. 12/1931, s. 311, grudzień 1931. Warszawa: Liga Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej. ISSN 0137-866X. OCLC 839207783.
  6. ↑ SG-21 Lwów. piotrp.de. [dostęp 2019-11-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-11-12)]. (pol.).
  7. ↑ Simons 2014 ↓, s. 209.
  8. ↑ Udział Polski w Międzynarodowym Konkursie Szybowców w Rhön. „Skrzydlata Polska”. 7/1932, s. 136, lipiec 1932. Warszawa: Liga Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej. ISSN 0137-866X. OCLC 839207783.
  9. ↑ Pierwsza polska wyprawa szybowcowa zagranicę. „Skrzydlata Polska”. 8/1932, s. 159-160, sierpień 1932. Warszawa: Liga Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej. ISSN 0137-866X. OCLC 839207783.
  10. 1 2 3 Cynk 1971 ↓, s. 712.
  11. ↑ Szydłowski 1986 ↓, s. 120.
  12. ↑ Ryszard Adamowicz: Szybownictwo. „Skrzydlata Polska”. 10/1934, s. 315, październik 1934. Warszawa: Liga Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej. ISSN 0137-866X. OCLC 839207783.
  13. 1 2 3 Glass 1976 ↓, s. 410.
  14. ↑ Cynk 1971 ↓, s. 713.

Bibliografia

  • Jerzy B. Cynk: Polish aircraft 1893-1939. London: Putman & Company, 1971. ISBN 0-370-00085-4. OCLC 831346721.
  • Andrzej Glass: Polskie konstrukcje lotnicze 1893-1939. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1976. OCLC 830596725.
  • Martin Simons: Sailplanes. Königswinter: EQIP Werbung & Verlag GmgH, 2014. ISBN 3-9806773-4-6. OCLC 57596076.
  • Henryk Szydłowski (red.): Polskie lotnictwo sportowe. Kraków: KAW, 1986. ISBN 83-03-01157-X. OCLC 803064028.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.