Porojęzyk dębowy
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

podstawczaki

Klasa

pieczarniaki

Rząd

żagwiowce

Rodzina

pniarkowate

Rodzaj

porojęzyk

Gatunek

porojęzyk dębowy

Nazwa systematyczna
Buglossoporus quercinus (Schrad.) Kotl. & Pouzar
Česká Mykol. 20(2): 84 (1966)

Porojęzyk dębowy (Buglossoporus quercinus (Schrad.) Kotl. & Pouzar) – gatunek grzybów z rodziny pniarkowatych (Fomitopsidaceae)[1].

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Buglossoporus, Fomitopsidaceae, Polyporales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].

Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1794 r. Heinrich Adolf Schrader, nadając mu nazwę Boletus quercinus. W 1966 r. František Kotlaba i Zdeněk Pouzar przenieśli go do rodzaju Buglossoporus[1].

Ma 16 synonimów. Niektóre z nich[2]:

  • Antrodia quercina (Schrad.) Teixeira 1992
  • Buglossoporus pulvinus (Pers.) Donk 1971
  • Piptoporus quercinus f. monstrosus Pilát 1937
  • Polyporus quercicola Velen. 1922

Stanisław Domański w 1967 r. nadał mu polską nazwę porek dębowy. Władysław Wojewoda w 2003 r. zaproponował nazwę porojęzyk dębowy i jest ona spójna z nazwą naukową Buglossoporus quercinus[3].

Morfologia

Kapelusz

Owocniki jednoroczne, szeroko językowate lub półkoliste z krótkim trzonem. Wyrastają pojedynczo, ale czasami sąsiednie owocniki zrastają się z sobą. Pojedynczy owocnik ma średnicę do 30 cm i grubość do 3 cm. Kapelusz wypukły o powierzchni zamszowej. Jego skórka jest bardzo cienka, pergaminowa, u młodych owocników o barwie od białawej do żółtoochrowej, u starszych rdzawobrązowej do brunatnej[4].

Hymenofor

Rurkowaty, jaśniejszy od kapelusza, po uszkodzeniu ciemniejący. Pory o kształcie od okrągłego do kanciastego w liczbie 2–4 na mm[4].

Miąższ

O barwie od białawej do żółtoochrowej, po uszkodzeniu zmieniający barwę na rdzawą do brunatnej. W młodych owocnikach miękki, w starszych i w stanie suchym korkowaty i twardy[4].

Występowanie i siedlisko

Występuje w wielu krajach Europy, w kilku rejonach Azji i w jednym w Ameryce Północnej[5]. W piśmiennictwie naukowym na terenie Polski do 2020 r. podano jedno dawne stanowisko i 9 aktualnych, w tym 7 w Białowieskim Parku Narodowym. Oprócz nich podano też 3 stanowiska wątpliwe[4]. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status E – gatunek zagrożony wymarciem, którego przeżycie jest mało prawdopodobne, jeśli nie przestaną działać czynniki zagrożenia[6]. W latach 1995–2004 podlegał ochronie częściowej, a od roku 2014 – ochronie ścisłej bez możliwości zastosowania wyłączeń spod ochrony uzasadnionych względami gospodarki rolnej, leśnej lub rybackiej[4].

Grzyb nadrzewny (tzw. huba). Występuje w średnio wilgotnych grądach i lasach liściastych z domieszką dębów. Jest grzybem pasożytniczym rozwijającym się niemal wyłącznie na bardzo starych dębach mających przynajmniej około 250 lat. W drzewostanach dębowych gdzie jego kolonie są stabilne może atakować także młodsze dęby. Jest także saprotrofem rozwijającym się na martwych, leżących na ziemi lub jeszcze stojących pniach dębów i ich konarach. Powoduje brunatną zgniliznę drewna[4].

Na raz zainfekowanym drzewie utrzymuje się aż do jego rozkładu. Owocniki tworzy od czerwca do stycznia, ale obumarłe i zaschnięte owocniki utrzymują się jeszcze przez długi czas na drzewie[4].

Gatunki podobne

Podobny jest pniarek brzozowy Fomitopsis pinicola. Rozwija się wyłącznie na brzozach, więc jego pomylenie z porojęzykiem dębowym byłoby możliwe tylko wtedy, gdyby nieznane było miejsce wyrastania owocnika. Wówczas można odróżnić go po barwie; jego owocnik nie ma odcieni żółtych. Na starych dębach rosną podobne kształtem owocniki ozorka dębowego Fistulina hepatica, ale wyraźnie różnią się kolorem (są mięsnoczerwone)[4]. Na dębach dość często rozwija się żółciak siarkowy Laetiporus sulphureus, ale jego owocniki mają barwę od żółtej do morelowopomarańczowej, są mięsiste, większe i zwykle wyrastają w dachówkowatych skupieniach[7].

Przypisy

  1. 1 2 3 Index Fungorum [online] [dostęp 2021-11-25].
  2. ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2021-11-25].
  3. ↑ Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.
  4. 1 2 3 4 5 6 7 8 Anna Kujawa, Małgorzata Ruszkiewicz-Michalska, Izabela L. Kałucka (red.), Grzyby chronione Polski. Rozmieszczenie, zagrożenia, rekomendacje ochronne, Poznań: Instytut Środowiska Rolniczego i Leśnego Polskiej Akademii Nauk, 2020, ISBN 978-83-938379-8-4.
  5. ↑ Mapa występowania porojęzyka dębowego na świecie [online] [dostęp 2021-11-25].
  6. ↑ Zbigniew Mirek i inni, Czerwona lista roślin i grzybów Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, PAN, 2006, ISBN 83-89648-38-5.
  7. ↑ Pavol Škubla, Wielki atlas grzybów, Poznań: Elipsa, 2007, ISBN 978-83-245-9550-1.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.