Polski Kontyngent Wojskowy w Misji Organizacji Narodów Zjednoczonych w Republice Czadu i Republice Środkowoafrykańskiej
Multinational Battalion North (2008–2009)
Sector North (2009)

UE EUFOR Tchad/RCA (do 2009)  ONZ MINURCAT (od 2009)
Czad
Historia
Państwa wystawiające	Polska
Państwa mandatowe	Czad  Republika Środkowoafrykańska
Decyzja o użyciu	30 stycznia 2008 M.P. z 2008 r. nr 10, poz. 106
Rozpoczęcie misji	30 lipca 2008
Zakończenie misji	9 grudnia 2009
Liczba zmian	3
Dowódcy
Pierwszej zmiany	płk Wojciech Kucharski
Ostatniej zmiany	ppłk Arkadiusz Widła
Konflikt zbrojny
Konflikt czadyjsko-sudański
Organizacja
Typ	operacyjny
Podporządkowanie	→ Dowództwo Wysunięte
Skład	Kompanie: 2 manewrowe, inżynieryjna, logistyczna, NSE, Grupa Lotnicza (do 2009)
Liczebność	ok. 400 żołnierzy (EUFOR) ok. 330 żołnierzy (MINURCAT)
Dyslokacja	Abéché, Iriba

Polski Kontyngent Wojskowy w Czadzie (PKW Czad) – wydzielony komponent Sił Zbrojnych RP, przeznaczony do zapewnienia bezpieczeństwa działaniom humanitarnym na rzecz uchodźców z Darfuru w latach 2008–2009.

PKW Czad na przestrzeni lat nosił następujące oficjalne nazwy:

• 2008–2009: Polski Kontyngent Wojskowy w operacji wojskowej Unii Europejskiej w Republice Czadu i Republice Środkowoafrykańskiej (PKW EUFOR),
• 2009: Polski Kontyngent Wojskowy w Misji Organizacji Narodów Zjednoczonych w Republice Czadu i Republice Środkowoafrykańskiej (PKW MINURCAT).

Historia

Pod koniec 2007 ONZ upoważniła Unię Europejską do utworzenia w Czadzie własnej misji wojskowej, mającej wspierać MINURCAT w pomocy uchodźcom z pogrążonego w wojnie Darfuru. Misja EUFOR Tchad/RCA oficjalnie działalność rozpoczęła 15 marca 2008, z mandatem na okres jednego roku^[1]. Koszty udziału swoich sił pokrywały samodzielnie państwa członkowskie^[1]. Wśród zaproszonych państw do współtworzenia misji znalazła się Polska. Minister obrony narodowej podpisał decyzję nr 538/MON w sprawie przygotowania Polskiego Kontyngentu Wojskowego 23 listopada 2007 roku, po czym na wniosek Rady Ministrów, Prezydent RP podpisał 30 stycznia 2008 roku postanowienie o użyciu PKW^[1]. Początkowo planowano wysłać tylko kompanię manewrową, ale po prośbach rządu francuskiego (Francja była głównym organizatorem EUFOR) zdecydowano, że w Czadzie znajdą się dwie kompanie manewrowe ze wsparciem inżynieryjnym i logistycznym, na bazie których zostanie utworzony Wielonarodowy Batalion Północ (MNB-N), stacjonujący w FOB Iribia. Wraz z PKW tworzyły go plutony: francuski łączności i chorwacki manewrowy.

Zgrywanie w Polsce całości PKW Czad rozpoczęto 18 lutego 2008 roku^[1]. Inżynieryjna Grupa Przygotowawcza (IGP) w składzie 75 żołnierzy pod dowództwem ppłk. Marka Grygi wyleciała do Czadu jako pierwsza 17-22 kwietnia^[2]. Po krótkim czasie wraz z Francuzami rozpoczęła budowę bazy w Iribie^[2]. Stanowiło to duże wyzwanie do polskich żołnierzy, bo do tamtej pory nie spoczywała na nich tak duża odpowiedzialność za budowę i zabezpieczenie logistyczne na zajmowanym terenie. Nawiązano też dobre kontakty z miejscową ludnością oraz zlecono wykonanie ujęcia wody dla celów technicznych^[1]. Reszta kontyngentu, wraz z trzema śmigłowcami Mi-17 Grupy Lotniczej przybywała od końca lipca. Do kontyngentu przydzielono też 16 transporterów opancerzonych KTO Rosomak (bez dodatkowego opancerzenia), z tego 8 w podstawowej wersji bojowej, 2 ewakuacji medycznej i 6 specjalnie zaadaptowanych logistycznych z odkrytą małą obrotnicą dla karabinu maszynowego lub granatnika automatycznego^[3]. Od lipca PKW miał przejąć od żołnierzy irlandzkich zadania konwojowe i ochrony bazy^[2]. IGP do kraju wróciła na początku września, wtedy też do Iriby przybyła reszta kontyngentu i rozpoczął on działania operacyjne. Polegały one na:

• kontrolowaniu terenu wokół FOB Iriba
• współpracy z ludnością cywilną i władzami lokalnymi
• zabezpieczaniu konwojów humanitarnych
• zapewnieniu bezpieczeństwa pracownikom organizacji humanitarnych oraz siłom pokojowym

Początkowe obawy, dotyczące ciężkich warunków Polaków, a nawet walk z rebeliantami^[4], ostatecznie się nie sprawdziły. Pierwsze dwie zmiany PKW bardzo dobrze poradziły sobie w niesprzyjającym terenie, zaś poza incydentem z czerwca, kiedy to partyzanci dokonali długiego rajdu na północ od rozbudowywanej FOB Iriba do Sudanu^[5], na terenie Czadu utrzymywał się względny spokój. 30 czerwca 2008 przygotowano bazę Iribia na przyjęcie polskiego kontyngentu, który jest częścią misji Unii Europejskiej w Czadzie^[6].

Działania PKW w Czadzie

Ostatecznie 15 września 2008 polski kontyngent osiągnął pełną gotowość bojową w Czadzie. Polscy żołnierze znaleźli się pod dowództwem generała Jean Philippe Ganascia, dowódcy sił EUFOR w Czadzie. Polski kontyngent liczył 400 żołnierzy i po Francji (2 tys. żołnierzy) był najliczniejszy na misji EUFOR w Czadzie^[7].

15 marca 2009 EUFOR Tchad/RCA oficjalnie zakończył swoją misję i Wielonarodowy Batalion Północ jako dowództwo Sektora Północnego przeszło pod kontrolę MINURCAT. Faktycznie oznaczało to tylko zmianę nazwy i przyjęcie błękitnych zamiast lazurowych beretów. Druga, ostatnia zmiana MINURCAT (a trzecia całego PKW), mniejsza o Grupę Lotniczą, gotowość osiągnęła w maju. Podczas służby pod flagą ONZ kontynuowała dotychczasowe działania, mimo to w rejonie misji sytuacja stawała się coraz trudniejsza.

6 grudnia 2009, w związku z wycofywaniem polskich wojsk z misji oenzetowskich, PKW Czad zakończył działalność i przekazał obowiązki MONBAT-owi - batalionowi mongolskiemu^[8]. Uroczystość przekazania obowiązków wojskom mongolskim odbyły się 9 grudnia w bazie North Star nieopodal miejscowości Iriba, około 1000 kilometrów od stolicy kraju, Ndżameny^[9].

Struktura organizacyjna

Polski śmigłowiec Mi-17 w Czadzie

Żołnierze

Odznaczenia za udział w kontyngencie

• 
  Baretka pamiątkowego odznaczenia Gwiazdy Czadu ustanowionego 12 lutego 2010
• 
  Baretka Medalu ESDP za misję EUFOR Tchad/RCA
• 
  Baretka Medalu ONZ za misję MINURCAT

Przypisy

Bibliografia

• Oficjalna strona PKW Czad [online] [dostęp 2009-09-09] [zarchiwizowane z adresu 2008-07-11]  (pol.).
• Michał Sitarski. Polacy w Czadzie. „Nowa Technika Wojskowa”. 8/2008, s. 58-62, sierpień 2008. Warszawa: Magnum-X. ISSN 1230-1655.