Polówka popękana
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

podstawczaki

Klasa

pieczarniaki

Rząd

pieczarkowce

Rodzina

pierścieniakowate

Rodzaj

polówka

Gatunek

polówka popękana

Nazwa systematyczna
Agrocybe dura (Bolton) Singer
Beih. bot. Cbl., Abt. B 56: 165 (1936)

Polówka popękana (Agrocybe dura (Bolton) Singer) – gatunek grzybów z rodziny pierścieniakowatych (Strophariaceae)[1].

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Strophariaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].

Po raz pierwszy gatunek ten opisał w 1788 r. James Bolton pod nazwą Agaricus durus, do rodzaju Agrocybe (polówka) włączył go Rolf Singer w 1936 r.[2]

Synonimy naukowe[2]:

  • Agaricus durus Bolton 1788
  • Agrocybe dura (Bolton) Singer 1936 var. dura
  • Hylophila dura (Bolton) Quél. 1888
  • Pholiota dura (Bolton) P. Kumm. 1871
  • Pholiota dura f. cutifracta J.E. Lange1938
  • Pholiota dura (Bolton) P. Kumm. 1871 f. dura
  • Pholiota dura (Bolton) P. Kumm. 1871 var. dura
  • Pholiota dura var. obconica C. Massal. 1910
  • Togaria dura (Bolton) W.G. Sm. 1908

Nazwę polską zaproponował Władysław Wojewoda w 2003 r.[3]

Morfologia

Kapelusz

Średnica 3–11 cm, kształt u młodych owocników półkulisty, później wypukły,u starszych owocników spłaszczony. Czasami posiada słabo zaznaczony garb. Jest nieco higrofaniczny. Brzeg kapelusza ze zwisającymi resztkami osłony. Początkowo jest równy, ale na starszych owocnikach porozrywany i płatowaty. Powierzchnia barwy od kremowobiałej przez kremowożółtawą lub kremowordzawą dokremowobrązowawej. U młodych owocników jest gładka, ale później zazwyczaj pęka na poletka[4].

Blaszki

Dość gęste, o szerokości do 7 mm, przy trzonie zatokowato wycięte. Początkowo są białawe z czasem coraz ciemniejsze, na koniec oliwkowobrązowe[4].

Trzon

Wysokość 8–12 cm, grubość do 1 cm, kształt walcowaty, czasami wygięty. Posiada błoniasty nietrwały pierścień będący pozostałością osłony. Powierzchnia biała, włókienkowata, u podstawy występuje biały, filcowaty nalot grzybni[5].

Miąższ

Biały lub kremowy, w kapeluszu elastyczny. Młode owocniki mają zapach ogórkowo-mączny i łagodny smak, starsze mają stęchły zapach i gorzki smak[4].

Wysyp zarodników

Ciemnobrązowy. Zarodniki jajowate lub elipsoidalne o rozmiarach 12–13 × 6–7,5 μm[6].

Występowanie i siedlisko

Występuje w Ameryce Północnej oraz w Europie[6]. W Polsce jej rozprzestrzenienie i częstość występowania nie są znane. W piśmiennictwie naukowym na terenie Polski do 2003 r. podano 4 stanowiska tego gatunku[3].

Czasami tylko rośnie w lasach, najczęściej na polach, łąkach, w ogrodach, przy drogach, na wysypiskach śmieci, wśród traw. Owocniki wytwarza od czerwca do września[3]. Występuje także na zwałach ziemi z kopalni odkrywkowych, na hałdach i poboczach leśnych dróg[5].

Znaczenie

Saprotrof, grzyb niejadalny[7].

Gatunki podobne

Najłatwiej polówkę popękaną rozpoznać po kapeluszu popękanym na poletka (jednak następuje to dopiero u owocników w średnim wieku), oraz zwisających z kapelusza resztkach osłony. Podobne do niej są m.in[5]:

  • polówka wczesna (Agrocybe praecox). Jest delikatniejsza, ma ciemniejsze owocniki, a jej kapelusz nie pęka na poletka. Jest też bardziej gorzka i ma mniejsze zarodniki,
  • niektóre gatunki pieczarek, ale mają krótszy i grubszy trzon i ich blaszki szybko stają się czarnobrązowe.

Przypisy

  1. 1 2 Index Fungorum [online] [dostęp 2013-03-05].
  2. 1 2 Species Fungorum [online] [dostęp 2013-04-15].
  3. 1 2 3 Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.
  4. 1 2 3 Na grzyby. Polówka popękana [online] [dostęp 2013-11-16].
  5. 1 2 3 Till R.Lohmeyer, Ute Kũnkele, Grzyby. Rozpoznawanie i zbieranie, Warszawa 2006, ISBN 83-85444-65-3.
  6. 1 2 Rogers Mushrooms [online] [dostęp 2013-11-16] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-04].
  7. ↑ Andreas Gminder, Atlas grzybów. Jak bezbłędnie oznaczać 340 gatunków grzybów Europy Środkowej, 2008, ISBN 978-83-258-0588-3.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.