Paszczyna
wieś
Ilustracja
Kościół Matki Bożej Różańcowej w Paszczynie
Państwo

 Polska

Województwo

 podkarpackie

Powiat

dębicki

Gmina

Dębica

Liczba ludności (2020)

1494[1]

Strefa numeracyjna

14

Kod pocztowy

39-206, 39-207[2]

Tablice rejestracyjne

RDE

SIMC

0818338[3]

Położenie na mapie gminy wiejskiej Dębica
Mapa konturowa gminy wiejskiej Dębica, po prawej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Paszczyna”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Paszczyna”
Położenie na mapie województwa podkarpackiego
Mapa konturowa województwa podkarpackiego, po lewej znajduje się punkt z opisem „Paszczyna”
Położenie na mapie powiatu dębickiego
Mapa konturowa powiatu dębickiego, u góry po prawej znajduje się punkt z opisem „Paszczyna”
Ziemia50°05′14″N 21°31′15″E/50,087222 21,520833[4]
Dom Strażaka
Zespół Szkół w Paszczynie
Sortownia odpadów

Paszczyna – wieś w Polsce, położona w województwie podkarpackim, w powiecie dębickim, w gminie Dębica[5][3].

Do 1948 roku miejscowość była siedzibą gminy Paszczyna. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa tarnowskiego.

W Paszczynie urodzili się posłowie Jan Siwula, Michał Jedynak do sejmu galicyjskiego oraz jego syn Jan Henryk Jedynak.

Integralne części wsi

Integralne części wsi Paszczyna[5][3]
SIMCNazwaRodzaj
0818344Budzyńczęść wsi
0818350Górkiczęść wsi
0818367Groblaczęść wsi
0818373Kątyprzysiółek
0818380Kmiecieczęść wsi
0818396Otokaczęść wsi
0818433Paszczyński Lasprzysiółek
0818404Podlesieczęść wsi

Geografia

Pod koniec XIX w. Paszczyna miała przysiółek zwany Kochanówką oddalony od niej o cztery kilometry[6]. Obecnie Kochanówka jest wsią sołecką.

Przez Paszczynę przepływa rzeka Wielopolka oraz wpadający do niej potok Zawadka. Wielopolka jest dopływem Wisłoki[7].

Jeszcze na początku XX wieku znaczna część obszaru Paszczyny była pokryta bagnami i moczarami, które jednak w tym stuleciu osuszono[7].

Historia

Geneza Paszczyny sięga czasów Kazimierza Wielkiego (XIV wiek), kiedy po zajęciu przez Polskę Rusi Czerwonej, rozpoczęto proces zasiedlania nadgranicznego obszaru pomiędzy Wisłoką a Wisłokiem, wydzierając połacie lasu puszczy sandomierskiej. Wtedy powstała Paszczyna, która była wówczas wsią prywatną. W wieku XVI jej właścicielem był Piotr Ligęza. W wieku XVIII obszar przeszedł pod kontrolę rodu Radziwiłłów. Od 1815 roku Paszczyna należała do rodu Raczyńskich[8].

Przez ten okres Paszczyna dzieliła losy całej ziemi dębickiej – w tym klęski żywiołowe, takie jak powodzie i epidemie oraz najazdy wrogów.

Po I rozbiorze Paszczyna dostał się pod panowanie austriackie. W 1873 roku wieś dotknęła epidemia cholery. Po I wojnie światowej weszła wkład odrodzonej Rzeczypospolitej. Była wówczas siedzibą gminy. W czasie II wojny światowej wielu mieszkańców Paszczyny i okolic straciło życie na terenie obozu zagłady umiejscowionego na granicy Paszczyny i obecnego Pustkowa Osiedle. Obóz mieścił się na wzniesieniu zwanym Królówką, Królową Górą lub Paszczyńską Górą, a po wojnie noszącym także nazwę Góry Śmierci. Po wojnie do 1948 roku miejscowość była siedzibą gminy Paszczyna. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa tarnowskiego[8].

Parafia

Do 1992 roku Paszczyna należała do parafii w Lubzinie, która była jedną z najstarszych parafii w Polsce[7]. 29 czerwca 1992 roku wydzielono z Lubziny parafię Matki Bożej Różańcowej w Paszczynie. Parafia należy do dekanatu Pustków – Osiedle, diecezji tarnowskiej. Należy do niej kościół Matki Bożej Różańcowej oraz paszczyński cmentarz.

Edukacja, kultura i sport

  • Na terenie Paszczyny znajduje się Zespół Szkół im. Jana Piątka. Budynek został zbudowany w 1912 roku, zastępując istnieją wcześniej (od 1883 roku) szkołę drewnianą[7].
  • W 1894 roku powstała Ochotnicza Straż Pożarna
  • Gminna biblioteka istniała od 1949 roku, początkowo w budynku szkoły. W roku 1951 została przeniesiona do Domu Ludowego gdzie istniała do 1956 roku. Do roku 1973 biblioteka była przenoszona dwukrotnie do domów prywatnych i Domu Strażaka. Ostatecznie przeniesiono ją po raz czwarty do nowo wybudowanego Domu Strażaka, gdzie mieści się do chwili obecnej.
  • Od 1958 roku działa Koło Gospodyń Wiejskich.
  • Od 1956 roku na terenie wsi działa Ludowy Klub Sportowy Paszczyniak. Dysponuje oświetlonym stadionem na 600 miejsc (95/60 m).
  • Od 2009 do 2011 roku odbywał się podkarpacki festiwal muzyki niezależnej Chatstok.
  • od 2017 roku odbywa się charytatywny Bieg Dzikich Mustangów na 10 km i 5 km oraz biegi dla dzieci organizowany przez Stowarzyszenie "Dzikie Mustangi".

Zakłady przemysłowe

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Raport o stanie Gminy Dębica za 2020 rok s. 9
  2. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 905 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  3. 1 2 3 TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-11-18].
  4. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 98256
  5. 1 2 Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  6. ↑ Paszczyna, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VII: Netrebka – Perepiat, Warszawa 1886, s. 891.
  7. 1 2 3 4 Leopold Regner Ścieżki i drożyny Paszczyny, wyd. Biblioteka Gryfów Dębickich, 2009.
  8. 1 2 Artur Bata, Hanna Lawera Dębica i Ziemia Dębicka, wyd. Roksana, 1997.

Bibliografia

  • Leopold Regner Ścieżki i drożyny Paszczyny, wyd. Biblioteka Gryfów Dębickich, 2009.
  • Artur Bata, Hanna Lawera Dębica i Ziemia Dębicka, wyd. Roksana, 1997.
  • Ryszard Pajura Ziemia Dębicka: przewodnik turystyczny, wyd. Agard, 1997.

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.