Latoszyn
wieś
Państwo

 Polska

Województwo

 podkarpackie

Powiat

dębicki

Gmina

Dębica

Liczba ludności (2020)

1557[1]

Strefa numeracyjna

14

Kod pocztowy

39-200[2]

Tablice rejestracyjne

RDE

SIMC

0818255[3]

Położenie na mapie gminy wiejskiej Dębica
Mapa konturowa gminy wiejskiej Dębica, po lewej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Latoszyn”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Latoszyn”
Położenie na mapie województwa podkarpackiego
Mapa konturowa województwa podkarpackiego, po lewej znajduje się punkt z opisem „Latoszyn”
Położenie na mapie powiatu dębickiego
Mapa konturowa powiatu dębickiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Latoszyn”
Ziemia50°01′36″N 21°23′03″E/50,026667 21,384167[4]

Latoszyn – wieś uzdrowiskowa w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie dębickim, w gminie Dębica[3].

Jest miejscowością położoną na pograniczu dwóch jednostek fizyko-geograficznych: Kotliny Sandomierskiej i Pogórza Karpackiego. Geologicznie Latoszyn leży na granicy dwóch jednostek tektonicznych Zapadliska Przedkarpackiego oraz Karpat Zewnętrznych. Przez miejscowość Latoszyn przepływa potok Ostra. Jest to prawobrzeżny dopływ Wisłoki, którego źródła znajdują się w lasach Głobikowej. Podstawowy układ drogowy w Latoszynie stanowi droga krajowa krajowa nr 94 – zaliczana do szlaku międzynarodowego. Drugim pod względem ważności ciągiem komunikacyjnym w Latoszynie jest droga powiatowa nr 1301 "Dębica – Latoszyn – Braciejowa"[5].

W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Latoszyn. W latach 1975–1998 administracyjnie należała do województwa tarnowskiego.

Uzdrowisko

Na mocy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 27 października 2022 sołectwu Latoszyn oraz sołectwu Podgrodzie został nadany status uzdrowiska, które otrzymało nazwę „Uzdrowisko Latoszyn”[6].

Historia

Nazwę miejscowości w zlatynizowanej staropolskiej formie Lathoschyn wymienia w latach (1470–1480) Jan Długosz w księdze Liber beneficiorum dioecesis Cracoviensis[7] Długosz wymienia również właściciela miejscowości Mikołaja Latoszyckiego.

Naturalne źródła mineralne były znane od bardzo dawna. Pisali o nich m.in. XVI-wieczny poeta Henryk Leciejewski czy też Ewaryst Andrzej Kuropatnicki w wydanej w 1786 książce o Galicji. W połowie XIX wieku powstał przy źródłach, zniszczony podczas I wojny światowej, zakład zdrojowo-kąpielowy[8].

W 1932 za sprawą Wacława Krawczyka z Dębicy powstał nowy zakład leczniczy, a później kilka pensjonatów. Był to początek uzdrowiska, cieszącego się dużą popularnością. Leczono tu przede wszystkim choroby reumatyczne poprzez kąpiele siarczane i okłady borowinowe[8].

Kres uzdrowiska nastąpił w latach 1944–1945, w wyniku działań wojennych łazienki zostały zniszczone a źródła zasypane. Po wojnie wykonano nowe odwierty. Badania wykazały, iż latoszyńskie zdroje są wartościowe pod względem zawartości składników mineralnych. W 1990 tutejsze wody zostały oficjalnie uznane za lecznicze[8]. W 2012 sołectwu Latoszyn i sołectwu Podgrodzie został nadany status obszaru ochrony uzdrowiskowej ("Obszar Ochrony Uzdrowiskowej Latoszyn")[9]. W 2018 wznowiono tutaj lecznictwo i eksploatację wód mineralnych[10].

Części wsi

Integralne części wsi Latoszyn[11][3]
SIMCNazwaRodzaj
0818261Dółczęść wsi
0818278Góraczęść wsi
0818284Łazienkiczęść wsi
0818290Wolicaczęść wsi

Zabytki

  • Ruiny renesansowej wieży mieszkalnej z XVI w. wzniesionej na skarpie nad Wisłoką na terenie dawnego zespołu dworskiego. Wieża przetrwała jako piętrowy budynek zbudowany z cegły na planie prostokąta, przykryty dwuspadowym dachem. Na każdej kondygnacji znajdowało się jedno pomieszczenie. Parter posiada sklepienia kolebkowe. Po wybudowaniu nowego dworu wieża pełniła rolę lamusa. W połowie XX w. wokół wieży były dostrzegalne jeszcze fortyfikacje ziemne, ale obecnie są one nieczytelne. Nr rej.: A-231 z 14.10.1980 i z 20.10.1994
  • Dwór z końca XIX w. z dobudowanym skrzydłem w 2 poł. XX w.
  • Park krajobrazowy z końca XVIII w. z aleją grabową
  • Kapliczka z napisem Roman Balka i data 1909

Znane osoby

15 stycznia 1880 w Latoszynie urodził się Alfred Spett, pułkownik saperów Wojska Polskiego.

Przypisy

  1. ↑ Raport o stanie Gminy Dębica za 2020 rok s. 9
  2. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 641 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  3. 1 2 3 TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-11-18].
  4. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 66810
  5. ↑ Plan Odnowy Miejscowości Latoszyn na lata 2010-2018
  6. ↑ Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 27 października 2022 r. w sprawie nadania statusu uzdrowiska sołectwom Latoszyn i Podgrodzie, położonym na obszarze gminy Dębica (Dz.U. z 2022 r. poz. 2397)
  7. ↑ Joannis Długosz Senioris Canonici Cracoviensis, "Liber Beneficiorum", Aleksander Przezdziecki, Tom II, Kraków 1864, str.296.
  8. 1 2 3 Stanisław Kłos: Osobliwości Podkarpacia 2. Rzeszów: Księgarnia Akademicka LIBRA, 2003, s. 22-23. ISBN 83-916089-9-9.
  9. ↑ Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 27 czerwca 2012 w sprawie nadania statusu obszaru ochrony uzdrowiskowej sołectwu Latoszyn i sołectwu Podgrodzie położonym na obszarze gminy Dębica (Dz.U. z 2012 r. poz. 783)
  10. ↑ Nowe uzdrowisko na Podkarpaciu. To Latoszyn-Zdrój w gm. Dębica - plus.nowiny24.pl [online], plus.nowiny24.pl [dostęp 2018-07-11] (pol.).
  11. ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części. „Dziennik Ustaw”. Nr 29, poz. 200, s. 1867, 2013–02–15. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. [dostęp 2014-03-09].

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.