Operacja Mallard
II wojna światowa, front zachodni, część operacji Overlord
Ilustracja
Dowódca 6 Dywizji Richard N. Gale i jego żołnierze
Czas

6 czerwca 1944

Miejsce

Normandia

Terytorium

Francja

Wynik

zwycięstwo aliantów

Strony konfliktu
 III Rzesza  Wielka Brytania
 Kanada
Dowódcy
Wilhelm Richter Richard Gale
Położenie na mapie Francji
Mapa konturowa Francji, u góry nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „miejsce bitwy”
49°02′N 0°15′W/49,033333 -0,250000

Operacja Mallard – kodowa nazwa operacji wojsk powietrznodesantowych armii brytyjskiej przeprowadzonej 6 czerwca 1944 roku jako element alianckiego lądowania w Normandii.

Celem operacji było przerzucenie szybowcami transportowymi żołnierzy 6 Brygady Powietrznodesantowej i pododdziałów dywizyjnych celem wsparcia 6 Dywizji Powietrznodesantowej (dalej 6 DPD) na lewym skrzydle brytyjskich plaż inwazyjnych. Wykorzystując dwa obszary lądowania, jeden na zachód od kanału Caen i drugi na wschód od rzeki Orne, Mallard była trzecią operacją powietrznodesantową tej dywizji w dniu lądowania w Normandii. Pierwsza, operacja Deadstick, doprowadziła do zajęcia mostów „Pegaz” i „Horsa”. W trakcie trwania drugiej (operacja Tonga), zrzucono dwie brygady spadochronowe na wschód od Caen.

W trakcie operacji Mallard do stref lądowania dotarło 246 z 256 szybowców holowanych przez samoloty z 38 i 48 Grupy RAF[1]. W lądowaniu wzięły udział, po raz pierwszy, czołgi dostarczone do rejonu walk drogą powietrzną.

Podłoże

Plan lądowania w Normandii obejmował pięć uderzeń z morza, wraz z pomocniczymi lądowaniami na skrzydłach sił powietrznodesantowych w wykonaniu spadochroniarzy brytyjskich i amerykańskich[2].

Spadochroniarze 6 DPD na pozycji pod Ranville, w głębi szybowiec Horsa

W swej pierwszej akcji bojowej niedoświadczona 6 DPD miała wylądować na lewym skrzydle brytyjskiego odcinka lądowania[3]. Głównym zadaniem w dniu lądowania było zdobycie i utrzymanie w stanie nienaruszonym dwóch mostów na kanale Caen i rzece Orne. Drugim zadaniem dywizji było zniszczenie baterii dział w Merville, która mogła zagrażać okrętom i jednostkom desantowym lądującym na Plaży Sword. By zapobiec uderzeniu posiłków niemieckich od wschodu, 6 DPD winna zniszczyć mosty na rzece Dives, a następnie okopać się wokół Ranville i osłaniać lewe skrzydło wojsk nacierających od strony plaż[3].

Podczas operacji Deadstick wzmocniona kompania 2 Batalionu Regimentu Lekkiej Piechoty Oxfordshire and Buckinghamshire zdobyła w nocy 5/6 czerwca dwa mosty. W operacji Tonga udział wzięły dwie brygady spadochronowe dywizji. 5 Brygada Spadochronowa zapewniała obronę zdobytych mostów, rozwijając się na wschód i zachód od kanału i rzeki. 3 Brygada Spadochronowa zniszczyła baterię pod Merville oraz mosty na rzece Dives, po czym cofnęła się zajmując pozycje obronne na wschód od 5 Brygady Spadochronowej[1].

Siła trzeciej formacji 6 DPD, 6 Brygady Powietrznodesantowej, niemal dorównywała sile obu brygad spadochronowych razem wziętych[4]. Dotkliwy brak samolotów transportowych oznaczał, że brygada ta nie mogła zostać przetransportowana do Normandii razem z resztą pododdziałów dywizji[3]. Stan osobowy każdego z trzech batalionów brygady wynosił 806 ludzi w czterech 4-plutonowych kompaniach strzeleckich oraz w kompanii wsparcia składającej się z dwóch plutonów przeciwpancernych uzbrojonych w cztery armaty 6-funtowe każdy, dwóch plutonów moździerzy (po sześć moździerzy 3-calowych) i dwóch plutonów karabinów maszynowych[5]. Nie planowano przerzucenia brygady w ramach operacji Mallard – wszystko miało zależeć od tego, jak będą sobie radzić pozostałe oddziały 6 DPD i siły, które przeznaczono do lądowania na Plaży Sword[6].

Szybowce

Czołg M22 Locust opuszcza ładownię szybowca General Aircraft Hamilcar

Samoloty, które wróciły z wcześniejszych lotów nad kontynent, zostały ponownie zatankowane, naprawione w razie potrzeby i przygotowane do kolejnej misji holowania szybowców w godzinach wieczornych. W skład flotylli desantowej wchodziło 226 szybowców Airspeed Horsa[7]. Posiadając 27-metrową rozpiętość skrzydeł i długość 20 m, Horsa mógł unieść maksymalnie 7 140 kg, co oznaczało dwóch pilotów + 28 żołnierzy (względnie dwa jeepy lub jednego jeepa i działo, lub jednego jeepa z przyczepą[8][9]). Cięższe wyposażenie dywizji przewoziło trzydzieści szybowców General Aircraft Hamilcar. Dwadzieścia z nich było przystosowanych do przewozu lekkich czołgów (wraz z załogami) należących do Regimentu Rozpoznawczego 6 DPD, cztery dalsze przewoziły cysterny z paliwem (dla bezpieczeństwa bez załóg), trzy transportowały Universal Carriery z załogami, a trzy ostatnie dwa Universal Carriery z 3-calowymi moździerzami, jeden Universal Carrier wyposażony w urządzenie do restartowania akumulatorów samochodowych, szesnaście motocykli i jeepa[10].

Siły niemieckie

Obowiązek obrony pasa nadbrzeżnego spoczywał na 716 Dywizji Piechoty[11], składającej się z ośmiu batalionów mających obsadzić 34 km Wału Atlantyckiego[12][13]. Słabo wyposażona w broń cudzoziemskiego pochodzenia dywizja składała się z poborowych z terenów Polski włączonych do Rzeszy oraz ochotników z Rosji i Francji; Niemcami byli tylko oficerowie i starsi podoficerowie[11].

Druga jednostka, 21 Dywizja Pancerna, została skierowana do Normandii w maju 1944 roku i rozlokowana częściowo w Vimont na wschód od Caen[14] i w Cairon na zachód od mostu na kanale Caen[15]. 21 Dywizja Pancerna była nową formacją, ale wywodzącą się z jednostki Afrika Korps zniszczonej w Afryce Północnej[14]. Choć uzbrojona w czołgi i pojazdy opancerzone starszych typów, dywizja mogła być groźna, bowiem jej oficerowie i około 2 000 ludzi było weteranami kampanii afrykańskiej[12]. Nieco dalej rozlokowane były 12 Dywizja Pancerna SS „Hitlerjugend” w Lisieux i Dywizja Panzer Lehr w Chartres, obie w odległości mniejszej niż dzień marszu od Caen[16].

Mallard

Żołnierze DPD kopią okopy; tuż za nimi rozbity szybowiec Horsa

Wobec pierwszych informacji o desantach z morza i powietrza niemiecka 21 Dywizja Pancerna otrzymała po południu 6 czerwca rozkaz przystąpienia do kontruderzenia. Jej dowódcy zostali ostrzeżeni przez generała Ericha Marcksa z LXXXVII Korpusu Armijnego, że:

„jeżeli nie powiedzie wam się zepchnięcie Brytyjczyków do morza, możemy przegrać całą wojnę.”[17]

Na wschód od rzeki Orne 125 Regiment Grenadierów Pancernych ruszył w stronę przechwyconych przez przeciwnika mostów. Kolumna została szybko namierzona. W ciągu następnych dwóch godzin stała się celem ataków alianckiej artylerii i samolotów, co spowodowało ciężkie straty[18]. O godzinie szesnastej 1 Batalion 192 Regimentu Grenadierów Pancernych i 100 Regiment Pancerny doszły (na zachód od kanału Caen) do wybrzeża wykorzystując lukę pomiędzy plażami Sword i Juno[19]. Tam połączyły się z 736 Regimentem Piechoty, który odpierał ataki alianckie na Lion-sur-Mer[20]. Niemieckie jednostki umocniły się na plaży i oczekiwały na rozkazy dowódcy dywizji, generała Edgara Feuchtingera[20].

Tymczasem z Anglii wystartowało 256 szybowców niosących pozostałych żołnierzy i wyposażenie 6 DPD. RAF przeznaczył dla osłony szybowców i holujących je bombowców 15 dywizjonów myśliwskich[21]. Flota powietrzna przebyła La Manche nie niepokojona i dotarła nad Normandię o godzinie 21[22]. Było jeszcze jasno, więc udało się uniknąć poprzednich problemów z nawigacją. Jednak gdy szybowce dotarły do stref lądowań, napotkały ogień dział przeciwlotniczych[21].

Żołnierze Royal Ulster Rifles w jeepie i na przyczepie opuszczają strefę 'N'

Szybowce zmierzały w dwóch kierunkach: ku strefie lądowań ‘W’ na wschód od Saint-Aubin-d’Arquenay i strefie ‘N’ na północ od Ranville[23]. Pozostałe oddziały, w tym 2 Batalion Oxfordshire and Buckinghamshire oraz kompania ‘A’ 12 Batalionu Devonshire Regiment, lądowały w strefie ‘W’. Wobec ciągłych braków samolotów nawet w dwóch przelotach nie udało się przerzucić wszystkich batalionów Devonshire, pozostałe przybyły drogą morską 7 czerwca[21]. W strefie ‘N’ lądowało dowództwo 6 Brygady, 1 Batalion regimentu Royal Ulster Rifles i 6 Pancerny Regiment Rozpoznawczy[21], ostatni z nich uzbrojony w czołgi lekkie Tetrarch – pierwsze w dziejach czołgi dostarczone na pole bitwy drogą powietrzną[21]. Obserwujący nadlatujące szybowce generał-major Richard Gale napisał później:

„Nie da się wyrazić jak wielką ulgę odczuliśmy widząc te posiłki.”[21]

Niemcy w odpowiedzi na drugą falę desantu powietrznego rozpoczęli ostrzał z moździerzy i broni maszynowej, ale zadane straty były niewielkie[21]. Generał Feuchtinger również obserwował lądowanie szybowców i – obawiając się, że nieprzyjacielskie siły przerwą jego linie łączności – rozkazał tym elementom dywizji, które dotarły do wybrzeża pomiędzy plażami Juno i Sword, wycofać się w stronę Caen[20]. Tym samym przybycie szybowców powstrzymało jedyny kontratak niemieckich jednostek pancernych w dniu lądowania[20].

Opuściwszy strefę ‘N’ 1 Batalion Royal Ulster Rifles skierował się na południe celem zajęcia miejscowości Longueval i Sainte Honorine. W tym czasie w strefie ‘N’ wylądowała 211 Bateria 53 Regimentu Artylerii Lekkiej, uzbrojona w osiem haubic 75 mm, która w 30 minut później otworzyła ogień[21]. 2 Batalion Regimentu Lekkiej Piechoty Oxfordshire and Buckinghamshire, który lądował najdalej w strefie W, przekroczył mosty na kanale Caen i rzece Orne. 6 DPD była jedyną formacją aliancką, która w dniu lądowania osiągnęła wszystkie zamierzane cele[24].

Rezultaty

Większość batalionów spadochronowych, wobec nieprzewidzianie dużego rozrzutu, była bardzo osłabiona i dopiero posiłki w postaci pododdziałów 6 Brygady wzmocniły siły 6 DPD[25]. O godzinie 11 w dniu 7 czerwca 2 Batalion Oxfordshire and Buckinghamshire zajął miejscowość Escoville leżącą w odległości 5 km na południe od Ranville[25].

1 Batalion Royal Ulster Rifles zajął bez oporu wieś Longueval znajdującą się 4 km na południowy zachód od Bas de Ranville. Otrzymawszy rozkaz zajęcia odległego o 1,5 km Sainte-Honorine batalion dostał się – na otwartej przestrzeni – zarówno pod ogień artylerii niemieckiej, jak i dział krążownika HMS „Arethusa”. Nie mogąc posuwać się naprzód batalion zatrzymał się w Longueval. 12 Batalion Regimentu Devonshire przybył wieczorem 7 czerwca i przejął obronę Bas de Ranville[25].

D-Day kosztował 6 DPD 821 zabitych, 2 709 rannych i 927 zaginionych[26]. Dywizja aż do 17 sierpnia pozostawała na stanowiskach utrzymując przedmoście rzeki Orne, patrolując przedpole i przeprowadzając ataki o lokalnym znaczeniu. Następnie przekroczyła rzekę Dives, by 27 sierpnia osiągnąć Berville-sur-Mer. Tam zatrzymała się do początków września 1944 roku, kiedy to została wycofana do Wielkiej Brytanii[27].

Przypisy

  1. 1 2 Mark Hickman: OperationOverlord. Ministry of Defence:Army. [dostęp 2011-05-04].
  2. ↑ Ford i Zaloga 2009 ↓, s. 14.
  3. 1 2 3 Ford i Zaloga 2009 ↓, s. 207
  4. ↑ Guard 2007 ↓, s. 37.
  5. ↑ Peters i Buist 2009 ↓, s. 55
  6. ↑ Mark Hickman: The Plan. Pegasus Archive. [dostęp 2011-05-04].
  7. ↑ Tugwell 1971 ↓, s. 39.
  8. ↑ Fowler 2010 ↓, s. 9.
  9. ↑ Peters i Buist 2009 ↓, s. 9.
  10. ↑ Flint 2006 ↓, s. 106–107.
  11. 1 2 Fowler 2010 ↓, s. 10
  12. 1 2 Ford i Zaloga 2009 ↓, s. 204
  13. ↑ Ford i Zaloga 2009 ↓, s. 197.
  14. 1 2 Fowler 2010 ↓, s. 11
  15. ↑ Ford i Zaloga 2009 ↓, s. 47
  16. ↑ Ford i Zaloga 2009 ↓, s. 204.
  17. ↑ Ford i Zaloga 2009 ↓, s. 257.
  18. ↑ Ambrose 2003 ↓, s. 163.
  19. ↑ Ford i Zaloga 2009 ↓, s. 254
  20. 1 2 3 4 Ford i Zaloga 2009 ↓, s. 258
  21. 1 2 3 4 5 6 7 8 Mark Hickman: The Second Lift. Pegasus Archive. [dostęp 2011-05-04].
  22. ↑ Ford i Zaloga 2009 ↓, s. 216.
  23. ↑ Ford i Zaloga 2009 ↓, s. 216–217.
  24. ↑ Ford i Zaloga 2009 ↓, s. 259.
  25. 1 2 3 Mark Hickman: 6th Airlanding Brigade 7 June. Pegasus Archive. [dostęp 2011-05-05].
  26. ↑ Penrose 2004 ↓, s. 180.
  27. ↑ Mark Hickman: In-depth:Chapter 39: Final Acts 26–27 August. Pegasus Archive. [dostęp 2011-05-05].

Bibliografia

  • Stephen E. Ambrose: Pegasus Bridge. London: Pocket Books, 2003. ISBN 978-0-7434-5068-3. (ang.).
  • Keith Flint: Airborne Armour: Tetrarch, Locust, Hamilcar and the 6th Airborne Armoured Reconnaissance Regiment 1938-1950. Solihull, United Kingdom: Helion & Company Ltd, 2006. ISBN 1-874622-37-X. (ang.).
  • Ken Ford: D-Day 1944: Sword Beach & British Airborne Landings, t. 3. Oxford: Osprey Publishing, 2002. ISBN 1-8417-6366-7. (ang.).
  • Ken Ford, Steven J. Zaloga: Overlord the D-Day Landings. Oxford: Osprey Publishing, 2009. ISBN 978-1-8460-3424-4. (ang.).
  • Will Fowler: Pegasus Bridge – Benouville, D-Day 1944. Oxford: Osprey Publishing, 2010. ISBN 1-8460-3848-0. (ang.).
  • Julie Guard: Airborne: World War II Paratroopers in Combat. Oxford: Osprey Publishing, 2007. ISBN 1-8460-3196-6. (ang.).
  • Jane Penrose: The D-Day companion: Leading Historians Explore History’s Greatest Amphibious Assault. Oxford: Osprey Publishing, 2004. ISBN 1-8417-6779-4. (ang.).
  • Mike Peters, Luuk Buist: Glider Pilots at Arnhem. Pen & Sword Books, 2009. ISBN 1-8441-5763-6. (ang.).
  • Maurice Tugwell: Airborne to battle: a History of Airborne Warfare 1918-1971. London: Kimber, 1971. ISBN 0-7183-0262-1. (ang.).
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.