ORP Generał Szeptycki
Ilustracja
OORP „Generał Szeptycki” i „Pińsk” na Prypeci
Klasa

holownik / statek uzbrojony

Historia
 Flota Czerwona
Nazwa

„Prytkij” („Прыткий”)

Wejście do służby

?

Wycofanie ze służby

1920

 Marynarka Wojenna (II RP)
Nazwa

H 6 → „Generał Szeptycki”

Wejście do służby

maj 1920

Wycofanie ze służby

18 września 1939

 MW ZSRR
Nazwa

„Nieman” („Неман”)

Wejście do służby

1941

Wycofanie ze służby

wrzesień 1941

 Kriegsmarine
Nazwa

Pi D-5

Wejście do służby

?

Los okrętu

nieznany

Dane taktyczno-techniczne
Wyporność

163 tony

Długość

41,6 metra między pionami

Szerokość

6 metrów

Zanurzenie

0,5 metra

Napęd
1 maszyna parowa potrójnego rozprężania o mocy 175 KM
bocznokołowiec
Prędkość

14 km/h (7,5 węzła)

Uzbrojenie
2 działa kal. 75 mm (2 x I)
4 ckm kal. 7,92 mm (4 x I)
miny
Opancerzenie
6-8 mm
Załoga

24–39

ORP Generał Szeptycki (ex-H 6) – polski rzeczny statek uzbrojony, dawny rosyjski holownik „Prytkij”.

Zbudowany w latach 90. XIX wieku lub na początku XX wieku, został zdobyty w Czarnobylu przez Wojsko Polskie i służył w Flotylli Rzecznej Marynarki Wojennej od maja 1920 roku do września 1939 roku. Nazwę otrzymał na cześć generała Stanisława Szeptyckiego. Wziął udział w kampanii wrześniowej, został zniszczony przez załogę 18 września 1939 roku. Po wydobyciu przez Sowietów i remoncie, w 1941 roku został wcielony do Flotylli Dnieprzańskiej pod nazwą „Nieman”. Po ataku Niemiec na ZSRR statek trafił w ręce Niemców, którzy włączyli go do Dnieprflottille pod oznaczeniem Pi D-5. Dalsze losy jednostki są nieznane. W ciągu swojej służby była czterokrotnie samozatapiana: dwukrotnie w 1920 roku, we wrześniu 1939 roku i we wrześniu 1941 roku.

Historia

Wojna polsko-bolszewicka

Pierwotnie był to rosyjski holownik o nazwie „Prytkij” (ros. „Прыткий”)[1][2][uwaga 1]. Został zbudowany w latach 90. XIX wieku lub na początku XX wieku dla jednej z flotylli rzecznych Imperium Rosyjskiego[2]. Jednostka, wchodząca w 1920 roku w skład radzieckiej Dnieprzańskiej Flotylli Wojennej, służyła na Prypeci podczas wojny polsko-bolszewickiej. 25 kwietnia wzięła udział w walkach z polskimi okrętami pod Koszarówką, otrzymując trafienie w kocioł z pocisku armatniego kal. 75 mm wystrzelonego z dowodzonej przez por. mar. Stefana de Waldena pancernej łodzi motorowej MP 1[3][4]. Na pokładzie wybuchł pożar, a po jego opanowaniu statek został odholowany do Czarnobyla[3][4]. 27 kwietnia wojska polskie zdobyły Czarnobyl, a w nim m.in. 15 jednostek pływających, w tym wyciągniętego na brzeg, uszkodzonego „Prytkiego”[1][5]. Po przeprowadzeniu remontu, statek 23 maja wcielono do Flotylli Pińskiej jako holownik pod oznaczeniem H 6[1][6]. Do czasu kontrofensywy Armii Czerwonej jednostka stacjonowała w Kijowie[1]. Od 10 do 25 lipca statek, wraz z resztą Flotylli Pińskiej, uczestniczył w walkach odwrotowych[1][2]. 25 lipca 1920 roku H 6 został (wraz z kilkunastoma innymi jednostkami) samozatopiony za pomocą ładunków wybuchowych na Pinie na podejściach do Pińska, gdyż nie mógł się wycofać z powodu niskiego stanu wody na Prypeci i Kanale Królewskim[7][8][uwaga 2]. Załogi zatopionych jednostek zostały ewakuowane przez Brześć do Torunia, wchodząc następnie w skład Flotylli Wiślanej (Flotylla Pińska została rozformowana)[7][9]. Statek został wydobyty przez Rosjan i odholowany w rejon Mostów Wolańskich, po czym uszkodzono go i zatopiono podczas odwrotu wojsk bolszewickich z rejonu Polesia[1].

Okres międzywojenny

„Generał Szeptycki” i dwa monitory na Prypeci

Po ponownym zajęciu Polesia, H 6 został wydobyty przez Pogotowie Techniczne Flotylli Pińskiej w listopadzie 1920 roku, pomyślnie przechodząc w 1921 roku weryfikację stanu technicznego, przeprowadzoną przez komisję powołaną przez Departament dla Spraw Morskich[1][10][uwaga 3]. W 1922 roku statek został wyremontowany w warsztatach portowych w Pińsku z myślą o służbie w reaktywowanej Flotylli Pińskiej[1]. W tym roku jednostka otrzymała nazwę „Generał Szeptycki”, na cześć generała Stanisława Szeptyckiego, ówczesnego dowódcy 4. Armii, której działania w kwietniu 1920 roku doprowadziły do przejęcia „Prytkiego” i innych jednostek pływających. Pełniła rolę uzbrojonego statku minowego[11][12]. Statek otrzymał uzbrojenie składające się z dwóch pojedynczych dział wz. 1897 kal. 75 mm oraz czterech pojedynczych ciężkich karabinów maszynowych Maxim wz. 08 kal. 7,92 mm, a także min typu Rybka[1][2].

W 1924 roku dowódcą jednostki był por. mar. Stefan Jacynicz[13]. 1 maja 1925 roku ORP „Generał Szeptycki” rozpoczął kampanię letnią[14][15]. W nocy 19 czerwca podczas remontu na okręcie wybuchł pożar, który jednak nie spowodował poważniejszych zniszczeń[1][14]. Po zakończeniu remontu, w dniach 20–25 lipca jednostka uczestniczyła w strzelaniu artyleryjskim[1][16]. W lecie „Generałowi Szeptyckiemu” przydzielono pozyskany z Morskiego Dywizjonu Lotniczego ślizgacz typu Farman[16]. Od 30 października jednostkę przeniesiono w stan konserwacji, a na jej pokładzie pozostawiono załogę szkieletową[1][16].

W 1927 roku „Generał Szeptycki” został przyporządkowany do 1. dywizjonu bojowego Flotylli[1]. Jego dowódcą był w tym czasie por. mar. Czesław Resiński, a prócz niego na pokładzie przebywało 23 podoficerów i marynarzy[17]. Okręt uczestniczył czynnie w kampanii 1927 roku, rozpoczynając ją 1 maja i kończąc dopiero 20 grudnia[18]. Kampania letnia 1928 roku rozpoczęła się dla statku minowego w dniu 1 kwietnia (wraz z należącymi do 1. dywizjonu monitorami OORP „Kraków” i „Wilno” i motorówkami M 5, M 22, M 23 i M 24), a jej zakończenie odbyło się 15 października[19]. Załoga jednostki składała się wówczas z dwóch oficerów oraz 25 podoficerów i marynarzy[20].

15 kwietnia 1929 roku ORP „Generał Szeptycki” rozpoczął kolejną letnią kampanię, przyporządkowany do 3. dywizjonu bojowego (który tworzyły ponadto monitory OORP „Toruń” i „Pińsk” oraz 3. grupa kutrów uzbrojonych), prawdopodobnie wyposażony w demontowalny pancerz opracowany w latach 1926-1927 przez biuro konstrukcyjne warsztatów portowych Flotylli[1][21]. Dowódcą jednostki był wówczas ppor. mar. Józef Mostowik, który otrzymał podczas kampanii awans na stopień por. mar.[22]. ORP „Generał Szeptycki” pełnił rolę okrętu dowodzenia dywizjonu, mającego zapewniać łączność z dowództwem przy użyciu radiostacji[23]. 30 września wszystkie jednostki 3. dywizjonu zostały odstawione do rezerwy, a ich załogi zakwaterowano na dywizjonowych krypach mieszkalnych[24].

Załoga statku uzbrojonego ORP „Generał Szeptycki” w 1930 r.

1 maja 1930 roku jednostki tworzące 3. dywizjon bojowy (w niezmienionym w stosunku do poprzedniego roku składzie) rozpoczęły kampanię letnią[25]. Pierwszy jej etap odbył się na dolnym odcinku Prypeci i Horynia w dniach 6–28 maja i obejmował szkolenie załóg w ramach pojedynczego okrętu; drugi etap kampanii (29 maja – 8 sierpnia) obejmował szkolenie taktyczne dywizjonów, Oddziału Łączności i Rzecznego Plutonu Lotniczego oraz 4-tygodniowe ćwiczenia minowo-trałowe[26]. Trzeci etap, przeprowadzony między 7 sierpnia a 28 września, obejmował strzelania poligonowe oraz ćwiczenia w dowodzeniu zespołami i użyciu całej Flotylli w walce, w tym we współdziałaniu z wojskami lądowymi; czwarty (29 września – 15 października) wykorzystany został na ćwiczenie możliwości odwrotu przy niskim stanie wód[27]. Jednostki 3. dywizjonu zakończyły kampanię 15 listopada[28].

W kwietniu 1931 roku wcielono do służby krypę minowo-gazową K 5 (nazwaną w 1933 roku „Mątwa”) i od tego czasu ORP „Generał Szeptycki” pełnił rolę statku uzbrojonego[1][29]. Okręt rozpoczął kampanię 1931 roku w dniu 1 maja, razem z pozostałymi jednostkami 3. dywizjonu bojowego[30]. Flotylla przeprowadziła ćwiczenia na Prypeci, Strumieniu, Jasiołdzie, jeziorze Horodyszcze, Prostyrze i Horyniu, bazując w Horodyszczu, Starych Koniach, Bereźcach, Stachowie, Wolańskich Mostach, Nyrczy, Dawidgródku oraz Przewozie Kozaka i powracając na przełomie każdego miesiąca (oprócz przełomu lipca i sierpnia) do Pińska[31]. 17 października 1931 roku Flotylla Pińska została przemianowana na Flotyllę Rzeczną Marynarki Wojennej, a 25 października „Generał Szeptycki” zakończył kampanię i trafił do rezerwy[32].

Kolejną kampanię letnią okręt rozpoczął 1 maja 1932 roku, wraz z resztą jednostek tworzących 3. dywizjon bojowy[33]. Flotylla operowała na wodach nadgranicznych w rejonie Przewozu Kozaka, a także na środkowym Strumieniu, Prostyrze oraz Horyniu[34]. 15 października „Generał Szeptycki” został odstawiony do rezerwy, obsadzony przez załogę szkieletową[35]. W kwietniu 1933 roku szef Kierownictwa Marynarki Wojennej, kontradmirał Jerzy Świrski przedstawił plan rozbudowy Floty, w którym m.in. znajdowała się przebudowa OORP „Generała Szeptyckiego”, „Generała Sikorskiego” i „Hetmana Chodkiewicza” na okręty obrony przeciwlotniczej[36][37]. Ostatecznie jednak fundusze pozwoliły na przebudowę jedynie dwóch jednostek („Generała Sikorskiego” i „Hetmana Chodkiewicza”), choć przebudowa „Generała Szeptyckiego” nadal znajdowała się w planach (z terminem realizacji do 1940 roku)[36][38]. 1 maja większość okrętów 3. dywizjonu (OORP „Generał Szeptycki”, „Toruń” i 3. grupa kutrów uzbrojonych) rozpoczęła kampanię czynną[39]. Podczas jednego z rejsów na okręcie doszło do uszkodzenia steru[40]. 22 lipca okręt wziął udział w konkursie zorganizowanym na koniec strzelań artyleryjskich, zajmując w kategorii statków uzbrojonych 1. miejsce (obsługa dziobowego działa kal. 75 mm)[36][40]. 17 października „Generał Szeptycki” zakończył kampanię 1933 roku[41].

1 maja 1934 roku ORP „Generał Szeptycki” rozpoczął kampanię letnią, wraz z większością głównych okrętów Flotylli[42]. Jednostki działały w oparciu o Terebień, Horodyszcze, Nyrczę, Mosty Wolańskie i Przewóz Kozaka, prócz rejsów ćwiczebnych i doskonalących przeprowadzając ostre strzelania na strzelnicy bojowej batalionu KOP „Dawidgródek" w Chorsku (w dniach 11–16 i 20–23 czerwca, 17–18 i 23–28 lipca oraz 7–8 sierpnia)[42]. W sierpniu 1934 roku dowództwo okrętu sprawował por. mar. Ignacy Rarot, a bosmanem okrętowym był Ludwik Stefański[43]. Na pokładzie jednostki zaokrętowane było też dowództwo 3. dywizjonu bojowego w składzie: kpt. mar. Konstanty Łączkowski (dowódca), kpt. mar. Wacław Fiutak (oficer artyleryjski) i kpt. mar. Ludwik Schäfer (oficer mechanik)[43]. Zakończenie kampanii odbyło się 15 października, kiedy to okręt trafił do II rezerwy[44].

Kampanię czynną 1935 roku 3. dywizjon bojowy (OORP „Generał Szeptycki”, „Toruń”, „Pińsk” oraz 3. grupa kutrów uzbrojonych) rozpoczął w dniu 1 maja[45]. Program obejmował rejsy po Pinie, Prostyrze, Prypeci i Horyniu, a okręty zakończyły kampanię w dniu 1 października[46]. Załoga jednostki składała się wówczas z dwóch oficerów oraz 37 podoficerów i marynarzy[47]. W 1936 roku kampania letnia dla większości jednostek pływających Flotylli Rzecznej rozpoczęła się również 1 maja, a okręty realizowały szkolenie w Horodyszczu, Mostach Wolańskich, Nyrczy i Dawidgródku[48]. 1 października OORP „Generał Szeptycki” i „Pińsk” skierowano do rezerwy, a 8 października obie jednostki ze względów oszczędnościowych trafiły do stanu bez kampanii i rezerwy[49][uwaga 4]. Z powodu ograniczeń budżetowych ciągle w zawieszeniu była sprawa przebudowy „Generała Szeptyckiego” na okręt obrony przeciwlotniczej, przesuwana na kolejne lata (jej koszt miał wynieść 120 000 złotych)[51].

Kampania letnia w 1937 roku rozpoczęła się prawdopodobnie 1 maja[51]. 1 lipca usunięto z monitorów i statków uzbrojonych nazwy własne, w celu utrudnienia przeciwnikowi rozpoznania okrętów[51]. 1 września OORP „Generał Szeptycki” i „Generał Sikorski” zostały odstawione do rezerwy[51]. W 1938 roku kampania czynna rozpoczęła się prawdopodobnie w maju[52]. Na przełomie września i października, podczas kryzysu związanego z zajęciem Zaolzia, powodującego napięcie w stosunkach z ZSRR, okręty Flotylli zostały postawione w stan pogotowia wojennego, przygotowując się do zaminowania i zablokowania Prypeci (po wyrażeniu zgody przez rząd Czechosłowacji na zajęcie spornych ziem odwołano pogotowie wojenne i zakończono kampanię)[53].

Mobilizacja i kampania wrześniowa

Po wysunięciu przez Niemcy żądań terytorialnych i politycznych wobec Polski i ich ujawnieniu wiosną 1939 roku, 23 marca zarządzono częściową mobilizację Flotylli, w tym „Generała Szeptyckiego”. Po odrzuceniu żądań niemieckich w dniu 26 marca pogotowie wojenne odwołano[54][55]. 1 czerwca ORP „Generał Szeptycki” został odstawiony do rezerwy (prawdopodobnie w celu wymiany lub wzmocnienia uzbrojenia przeciwlotniczego)[36][56]. Kolejną mobilizację ogłoszono 27 sierpnia 1939 roku, a jej przeprowadzenie nie napotkało na trudności, gdyż okręty były w trakcie kampanii letniej[57]. Jednostki zostały przesunięte na wody w pobliżu Pińska, gdzie zostały zamaskowane i większości przemalowane w barwy ochronne (kamuflaż składał się z różnej wielkości i kształtu plam w kolorach czarnym, ciemnobrązowym i szarym, na tle zgniłej zieleni)[58].

W momencie wybuchu ataku Niemiec na Polskę okręt (dowodzony przez ppor. mar. rez. Wacława Przyjemskiego) znajdował się w porcie w Pińsku, w związku z prowadzonymi na nim pracami remontowymi (jednostka pełniła rolę okrętu dowodzenia w 3. dywizjonie bojowym)[59][60]. 3 września „Generał Szeptycki” opuścił Pińsk, chcąc udać się na wschód w celu zajęcia pozycji ogniowej, jednak z powodu niskiego stanu wód dotarł zaledwie do rozwidlenia Piny ze Strumieniem i musiał zawrócić (i to mimo dokonanego podczas remontu demontażu pancernych masek dział kal. 75 mm)[61][62]. Wobec zagrożenia bombardowaniem Mostów Wolańskich przez Luftwaffe, 5 września dowódca Flotylli kmdr Witold Zajączkowski wysłał w rejon wsi Koźlakowicze (5 km w górę Piny) „Generała Szeptyckiego", który miał spełniać rolę baterii pływającej osłaniającej Pińsk od zachodu (sprawować kontrolę nad szosą Pińsk – Brześć) i ewentualnie prowadzić ogień przeciwlotniczy do samolotów lecących na niskim pułapie (dzięki zdjęciu masek ochronnych zwiększeniu uległy kąty podniesienia luf[61][63].

13 września „Generał Szeptycki” wszedł w skład Samodzielnej Grupy Operacyjnej „Polesie”, z zadaniem ochrony mostu drogowego w Pińsku i zwodzonego mostu pontonowego pod Stetyczowem na Strumieniu[64]. Działania te miał podjąć we współpracy z dwoma odwodowymi batalionami marynarskimi SGO i w tym celu na statku uzbrojonym zaokrętowano dowódcę stacjonującej we wsi Damaszyce 2. kompanii 1. batalionu kpt. mar. w st. sp. Rudolfa Kuzio, który nazajutrz, po przekazaniu dowodzenia kompanii por. mar. Franciszkowi Rydzewskiemu, objął komendę nad okrętem[61][65]. Po agresji radzieckiej dowódca SGO „Polesie” gen. bryg. Franciszek Kleeberg nakazał 17 września zniszczenie i zatopienie jednostek pływających Flotylli Pińskiej z powodu niemożliwości ewakuacji ze względu na niskie stany wód[66]. ORP „Generał Szeptycki” otrzymał jednak rozkaz obrony dostępu do Pińska od zachodu do czasu przewidywanego zajęcia miasta przez Armię Czerwoną, a wtedy dowódca miał zniszczyć statek wraz ze stojącymi nieopodal krypami i z załogą dotrzeć do Morocznej[67][68]. 17 września o godz. 11:00 okręt odpędził ogniem działa kal. 75 mm nadlatujący od zachodu nad Pińsk niemiecki samolot bombowy, jednak przy późniejszym nalocie dwóch radzieckich bombowców nie mógł otworzyć ognia z powodu operowania samolotów na wyższym pułapie[61][69].

18 września załamany nerwowo dowódca „Generała Szeptyckiego”, kpt. mar. w st. sp. Rudolf Kuzio nakazał zejście załogi i samozatopienie jednostki (po zdemontowaniu oraz wyrzuceniu za burtę uzbrojenia i amunicji)[70][71][uwaga 5]. Okręt został podpalony około południa w odległości 6 km od Pińska w rejonie wsi Koźlakowicze, a pozostała jeszcze dziesięcioosobowa załoga udała się do Pińska[70][71]. Za niewykonanie rozkazu obrony miasta do momentu wkroczenia Sowietów poprzez przedwczesne zniszczenie okrętu dowódca jednostki oraz jego zastępca (ppor. mar. rez. Wacław Przyjemski) zostali aresztowani 19 września i oddani pod sąd wojenny, jednak z powodu ewakuacji do rozprawy nie doszło i oficerowie zostali zwolnieni[70][71]. Tego dnia wieczorem dziesięcioosobowa grupa marynarzy z ORP „Generał Szeptycki” pod dowództwem bsmt rez. Zenona Korolko wysłano z Pińska z zadaniem ochrony mostu kolejowego w Horodyszczu (marynarze powrócili do Pińska o godz. 10:00 20 września, po zluzowaniu przez trałowce rzeczne z sekcjami minerskimi, mające zniszczyć most)[70][72].

Służba we flotach radzieckiej i niemieckiej

Okręt został wydobyty przez służbę awaryjno-ratowniczą Dnieprzańskiej Flotylli Wojennej (przy pomocy specjalistów z przedsiębiorstwa robót ratowniczych i podwodnych EPRON) do 12 listopada 1939 roku i po remoncie i przebudowie w Kijowie wcielony do służby we Flotylli Dnieprzańskiej pod nazwą „Nieman” (ros. „Неман”) jako samodzielna baza pływająca w 1941 roku[73][74]. Po ataku Niemiec na ZSRR „Nieman” został zatopiony we wrześniu 1941 roku na Dnieprze[73][75]. Jednostka została wydobyta przez Niemców i odholowana do Kijowa, po czym wyremontowana i prawdopodobnie włączona do niemieckiej flotylli rzecznej (niem. Dnieprflottille) pod oznaczeniem Pi D-5[73][75]. Dalsze losy jednostki są nieznane[73][75].

Dane taktyczno-techniczne

Jednostka była statkiem rzecznym o długości między pionami 41,6 metra, szerokości 6 metrów i zanurzeniu 0,5 metra[2][76][uwaga 6]. Wolna burta wynosiła 2,15 metra[23]. Wyporność wynosiła 163 tony[2][36][uwaga 7]. Siłownię jednostki stanowiła maszyna parowa potrójnego rozprężania o mocy 175 KM[36][75][uwaga 8]. Prędkość maksymalna bocznokołowca wynosiła 14 km/h (7,5 węzła)[36][76][uwaga 9].

Jednostka była uzbrojona w dwa pojedyncze działa wz. 1897 kalibru 75 mm i cztery pojedyncze ciężkie karabiny maszynowe Maxim wz. 08 kal. 7,92 mm[75][76]. Na początku lat 30. armaty kal. 75 mm na statkach uzbrojonych zamieniono w czasie pokoju na armaty kal. 47 mm (etat wojenny przewidywał nadal działa kal. 75 mm)[23]. Okręt mógł przenosić także miny typu Rybka[36][75]. Opancerzenie jednostki miało grubość 6–8 mm[2][36].

W toku służby okręt został wyposażony w radiostację nadawczą R-1 (RKM/O) i odbiorczą R-21 (RKM/O-D), a od 1935 roku także w krótkofalową radiostację nadawczo-odbiorczą R-36 (Z-51)[23].

Liczebność załogi jednostki była zmienna i składała się od 24 do 39 oficerów, podoficerów i marynarzy[23][47][77][uwaga 10].

Uwagi

  1. ↑ Borowiak 2014 ↓, s. 31 podaje błędnie, że był to rosyjski statek sztabowy „Gołownoj” (ex-„Desna”, ex-„Zwiagel”), który w latach 1920–1922 nosił także nazwę ORP „Generał Szeptycki”, zmienioną następnie na „Generał Sosnkowski”. Por. Borowiak 2019 ↓, s. 355 i Borowiak 2017 ↓, s. 6-7.
  2. ↑ Tę samą datę podaje Zasieczny 2010 ↓, s. 103. Borowiak 2019 ↓, s. 330 i Borowiak 2014 ↓, s. 35 podają, że statek został samozatopiony 20 lipca 1920 roku, po wcześniejszym wejściu na mieliznę.
  3. ↑ Zasieczny 2010 ↓, s. 103 podaje, że statek podniesiono wiosną 1921 roku.
  4. ↑ W stanie bez kampanii i rezerwy nie wypłacano załogom szkieletowym dodatku za zaokrętowanie[50].
  5. ↑ Borowiak 2019 ↓, s. 334-336 i Borowiak 2014 ↓, s. 41-42 podają na podstawie relacji kmdra Witolda Zajączkowskiego, że kpt. mar. w st. sp. Rudolf Kuzio podjął tę decyzję z powodu demoralizacji i pijaństwa, ale przeczy temu relacja bsmt rez. Zenona Korolko, ówczesnego członka załogi okrętu.
  6. ↑ Identycznie podaje Pertek 1990 ↓, s. 606. Borowiak 2019 ↓, s. 332 i Borowiak 2014 ↓, s. 43 podają, że długość wynosiła 47,5 metra, szerokość 3,5 metra (7 metrów z tamborami) i zanurzenie 0,7 metra, zaś Bartelski i Bartelski 2013 ↓, s. 34 podają, że długość całkowita bez steru wynosiła 42,6 metra, między pionami 41,6 metra, szerokość kadłuba 6 metrów, szerokość całkowita (z tamborami) 11,07 metra, a zanurzenie od 0,5 do 0,9 metra.
  7. ↑ Bartelski i Bartelski 2013 ↓, s. 34 podają, że wyporność wynosiła 125 ton.
  8. ↑ Pertek 1990 ↓, s. 606, Piwowoński 1989 ↓, s. 291 i Zasieczny 2010 ↓, s. 103 podają, że moc siłowni wynosiła 178 KM, zaś Bartelski i Bartelski 2013 ↓, s. 34 podają, że moc silnika wynosiła 225 KM.
  9. ↑ Zasieczny 2010 ↓, s. 103 omyłkowo podaje, że okręt rozwijał prędkość 14 węzłów, zaś Bartelski i Bartelski 2013 ↓, s. 34 podają, że okręt rozwijał 12 km/h.
  10. ↑ Pertek 1990 ↓, s. 606, Piwowoński 1989 ↓, s. 291, Borowiak 2019 ↓, s. 332, Borowiak 2014 ↓, s. 43 i Zasieczny 2010 ↓, s. 103 podają, że załoga składała się z 40 osób.

Przypisy

  1. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 Borowiak 2019 ↓, s. 330.
  2. 1 2 3 4 5 6 7 Zasieczny 2010 ↓, s. 103.
  3. 1 2 Bartlewicz 2013 ↓, s. 125.
  4. 1 2 Dyskant 1994 ↓, s. 81.
  5. ↑ Bartlewicz 2013 ↓, s. 105, 128.
  6. ↑ Bartlewicz 2013 ↓, s. 105.
  7. 1 2 Dyskant 1994 ↓, s. 91.
  8. ↑ Bartlewicz 2013 ↓, s. 175-178.
  9. ↑ Bartlewicz 2013 ↓, s. 177-179.
  10. ↑ Dyskant 1994 ↓, s. 93-94.
  11. ↑ Dyskant 1994 ↓, s. 97.
  12. ↑ Kułakowski 1988a ↓, s. 167.
  13. ↑ Kułakowski 1988a ↓, s. 197.
  14. 1 2 Dyskant 1994 ↓, s. 101.
  15. ↑ Kułakowski 1988a ↓, s. 196.
  16. 1 2 3 Dyskant 1994 ↓, s. 102.
  17. ↑ Kułakowski 1988a ↓, s. 199.
  18. ↑ Dyskant 1994 ↓, s. 109, 114.
  19. ↑ Dyskant 1994 ↓, s. 115, 121-122.
  20. ↑ Kułakowski 1988a ↓, s. 203.
  21. ↑ Dyskant 1994 ↓, s. 125-126.
  22. ↑ Dyskant 1994 ↓, s. 129.
  23. 1 2 3 4 5 Bartelski i Bartelski 2013 ↓, s. 34.
  24. ↑ Dyskant 1994 ↓, s. 129-130.
  25. ↑ Dyskant 1994 ↓, s. 131.
  26. ↑ Dyskant 1994 ↓, s. 133.
  27. ↑ Dyskant 1994 ↓, s. 133-134.
  28. ↑ Dyskant 1994 ↓, s. 135.
  29. ↑ Dyskant 1994 ↓, s. 145-146, 163.
  30. ↑ Dyskant 1994 ↓, s. 146.
  31. ↑ Dyskant 1994 ↓, s. 147.
  32. ↑ Dyskant 1994 ↓, s. 149.
  33. ↑ Dyskant 1994 ↓, s. 153.
  34. ↑ Dyskant 1994 ↓, s. 154.
  35. ↑ Dyskant 1994 ↓, s. 157-158.
  36. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Borowiak 2019 ↓, s. 332.
  37. ↑ Dyskant 1994 ↓, s. 161.
  38. ↑ Dyskant 1994 ↓, s. 189-190.
  39. ↑ Dyskant 1994 ↓, s. 162.
  40. 1 2 Dyskant 1994 ↓, s. 164.
  41. ↑ Dyskant 1994 ↓, s. 165.
  42. 1 2 Dyskant 1994 ↓, s. 172.
  43. 1 2 Kułakowski 1988b ↓, s. 417.
  44. ↑ Dyskant 1994 ↓, s. 174.
  45. ↑ Dyskant 1994 ↓, s. 182.
  46. ↑ Dyskant 1994 ↓, s. 182, 186.
  47. 1 2 Kułakowski 1988b ↓, s. 425.
  48. ↑ Dyskant 1994 ↓, s. 195-196.
  49. ↑ Dyskant 1994 ↓, s. 199.
  50. ↑ Dyskant 1994 ↓, s. 201.
  51. 1 2 3 4 Dyskant 1994 ↓, s. 202.
  52. ↑ Dyskant 1994 ↓, s. 206.
  53. ↑ Dyskant 1994 ↓, s. 208.
  54. ↑ Dyskant 1994 ↓, s. 249.
  55. ↑ Dyskant 2000 ↓, s. 33.
  56. ↑ Dyskant 1994 ↓, s. 254.
  57. ↑ Dyskant 1994 ↓, s. 261.
  58. ↑ Dyskant 1994 ↓, s. 263.
  59. ↑ Borowiak 2019 ↓, s. 332-334.
  60. ↑ Dyskant 1994 ↓, s. 269, 272.
  61. 1 2 3 4 Borowiak 2019 ↓, s. 334.
  62. ↑ Dyskant 1994 ↓, s. 269.
  63. ↑ Dyskant 1994 ↓, s. 272-273.
  64. ↑ Dyskant 1994 ↓, s. 280.
  65. ↑ Dyskant 1994 ↓, s. 281.
  66. ↑ Dyskant 1994 ↓, s. 291.
  67. ↑ Dyskant 1994 ↓, s. 292-293.
  68. ↑ Pertek 1990 ↓, s. 192-194.
  69. ↑ Dyskant 1994 ↓, s. 294.
  70. 1 2 3 4 Borowiak 2019 ↓, s. 336.
  71. 1 2 3 Dyskant 1994 ↓, s. 299.
  72. ↑ Dyskant 1994 ↓, s. 305, 308.
  73. 1 2 3 4 Borowiak 2019 ↓, s. 338.
  74. ↑ Dyskant 1994 ↓, s. 317-318.
  75. 1 2 3 4 5 6 Borowiak 2014 ↓, s. 43.
  76. 1 2 3 Piwowoński 1989 ↓, s. 291.
  77. ↑ Kułakowski 1988a ↓, s. 199, 203.

Bibliografia

  • Andrzej S. Bartelski, Jan A. Bartelski. Dywizjonowy statek dowodzenia Admirał Dickman. „Morze, Statki i Okręty”. Nr 9/2013. XVIII (137), s. 34-36, wrzesień 2013. Warszawa: Magnum X. 
  • Jan Bartlewicz: Flotylla Pińska i jej udział w wojnie polsko-sowieckiej 1918-1920. Oświęcim: Napoleon V, 2013. ISBN 978-83-7889-062-1.
  • Mariusz Borowiak: Polskie Flotylle Rzeczne 1918–1939. Okręty i statki pod biało-czerwoną banderą. Oświęcim: Wydawnictwo Napoleon V, 2019. ISBN 978-83-8178-117-6.
  • Mariusz Borowiak: ORP Generał Sosnkowski. Warszawa: Edipresse Polska S.A., 2017, seria: Wielki Leksykon Uzbrojenia Wrzesień 1939. Tom 114. ISBN 978-83-7945-645-1.
  • Mariusz Borowiak: Statki uzbrojone Flotylli Pińskiej. Warszawa: Edipresse Polska S.A., 2014, seria: Wielki Leksykon Uzbrojenia Wrzesień 1939. Tom 48. ISBN 978-83-7945-007-7.
  • Józef Wiesław Dyskant: Flotylla Rzeczna Marynarki Wojennej 1919-1939. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1994. ISBN 83-11-08251-0.
  • Józef Wiesław Dyskant: Polska Marynarka Wojenna w 1939 roku cz. 1: W przededniu wojny. Gdańsk: Wydawnictwo AJ-Press, 2000. ISBN 83-7237-044-3.
  • Mirosław Kułakowski: Marynarka Wojenna Polski Odrodzonej: 1918-1939. T. I. Toronto: Futura Graphics, 1988. ISBN 978-0-921866-00-8.
  • Mirosław Kułakowski: Marynarka Wojenna Polski Odrodzonej: 1918-1939. T. II. Toronto: Futura Graphics, 1988. ISBN 0-921866-00-3.
  • Jerzy Pertek: Wielkie dni małej floty. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1990. ISBN 83-210-0895-X.
  • Jan Piwowoński: Flota spod biało-czerwonej. Warszawa: Nasza Księgarnia, 1989. ISBN 83-10-08902-3.
  • Andrzej Zasieczny: Broń Wojska Polskiego 1939-1945. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Alma-Press, 2010. ISBN 978-83-7020-425-9.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.