Ninurta-apil-Ekur (akad. Ninurta-apil-Ekur[1][2], w transliteracji z pisma klinowego zapisywane mdMAŠ-A-é-kur[2], tłum. „Bóg Ninurta jest dziedzicem świątyni E-kur”[1]) – król Asyrii; według Asyryjskiej listy królów panować miał przez 13 lat[uwaga 1]. Jego rządy datowane są na lata 1191-1179 p.n.e.[1][3]

Pochodził z bocznej linii asyryjskiej rodziny królewskiej, której członkowie pełnili na asyryjskim dworze dziedziczną funkcję „wielkiego wezyra” (sukkallu rabiu)[4]. Wezyrami królów asyryjskich byli jego ojciec Ili-pada, dziad Aszur-iddin i pradziad Qibi-Aszur[4]. Jego prapradziad Ibaszi-ili był synem króla Adad-nirari I (1305-1274 p.n.e.) i bratem króla Salmanasara I (1273-1244 p.n.e.)[4]. Asyryjska lista królów sięga jeszcze dalej w przeszłość i nazywa Ninurta-apil-Ekura „potomkiem” króla Eriba-Adada I (1390-1364 p.n.e.)[5]. Członkowie dynastii Ninurta-apil-Ekura nie tylko zajmowali najważniejszy po królu urząd w państwie, ale zarządzali też najważniejszą asyryjską prowincją - prowincją Hanigalbat[4]. Niektórzy z nich, jak jego ojciec Ili-pada i pradziad Qibi-Aszur, nosili nawet honorowy tytuł „króla Hanigalbatu” (šar māt Ḫanigalbat)[4].

Okoliczności towarzyszące objęciu przez niego tronu Asyrii wciąż pozostają niejasne[1]. Zgodnie z Asyryjską listą królów Ninurta-apil-Ekur udał się do Karduniasz (Babilonii), po czym „wyruszył z Karduniasz (i) przejął tron”[1][5]. To samo wydarzenie opisuje również mocno uszkodzony fragment Kroniki synchronistycznej[1]. Podaje on, iż w czasie walk pomiędzy królem asyryjskim Enlil-kudurri-usurem (1196-1192 p.n.e.) a królem babilońskim Adad-szuma-usurem (1216-1187 p.n.e.) Ninurta-apil-Ekur „powrócił do swego kraju”[1][6]. Następnie ktoś (tekst jest uszkodzony) zebrał swe oddziały i „pomaszerował na Libbi-ali (tj. miasto Aszur) aby je zdobyć”[1][6]. Z obu tekstów zdaje się wynikać, że Adad-szuma-usur i Ninurta-apil-Ekur sprzymierzyli się przeciw Enlil-kudurri-usurowi, dzięki czemu Ninurta-apil-Ekur mógł zasiąść na asyryjskim tronie[1].

O samym panowaniu Ninurta-apil-Ekura wiadomo bardzo niewiele. Znane są jedynie dwie bardzo krótkie jego inskrypcje, umieszczone na kamiennych wazach i niewielkim przedmiocie z turkusu, w których nazywany jest on „królem Asyrii” (MAN KUR da-šur), „królem wszechświata” (MAN KIŠ) i „wybrańcem bogów Enlila i Ninurty” (ni-šit dBAD u dMAŠ/nin-urta)[2]. Wydaje się również, że jego kontrola nad dworem krolewskim była bardzo słaba, gdyż musiał wydać niezwykle dużą liczbę (dziewięć) edyktów pałacowych[1].

Uwagi

  1. ↑ Taką liczbę lat podaje kopia A Asyryjskiej listy królów. Według kopii B i C panować miał 3 lata; Grayson A.K., Königslisten ..., s.111.

Przypisy

  1. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Grayson A.K., Ninurta-apil-Ekur, w: Reallexikon ... , s. 524-525.
  2. 1 2 3 Grayson A.K., Assyrian Rulers ... , s. 303-304.
  3. ↑ Grayson A.K., Königslisten ..., s.132.
  4. 1 2 3 4 5 May N., The Vizier ... , s. 492-493.
  5. 1 2 Glassner J.-J., Mesopotamian ... , s. 143.
  6. 1 2 Glassner J.-J., Mesopotamian ... , s. 179.

Bibliografia

  • Glassner J.-J., Mesopotamian Chronicles, Society of Biblical Literature, Atlanta 2004.
  • Grayson A.K., Assyrian Rulers of the Third and Second Millennia B.C. ( to 1115 B.C.), The Royal Inscriptions of Mesopotamia. Assyrian Periods 1 (RIMA 1), University of Toronto Press, 2002.
  • Grayson A.K., Königslisten und Chroniken. B. Akkadisch, w: Reallexikon der Assyriologie, tom VI, Walter de Gruyter, Berlin - New York 1980-83, s. 86-135.
  • Grayson A.K., Ninurta-apil-Ekur, w: Reallexikon der Assyriologie, tom IX, Walter de Gruyter, Berlin - New York 1999, s. 524-525.
  • May N., The Vizier and the Brother: Sargon II’s Brother and Vizier Sīn-aḫu-uṣur and the Neo-Assyrian Collateral Branches, w: Bibliotheca Orientalis, tom LXXIV, n. 5-6, 2017, s. 491-527.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.