Ikunum (akad. Ikūnum[1], w jego własnych inskrypcjach zapisywane i-ku-nu-um[2]) – władca miasta-państwa Aszur, syn i następca Eriszuma I, wymieniony w Asyryjskiej liście królów jako 34. władca Asyrii[3]. Jego panowanie datowane jest na lata ok. 1934–1921 p.n.e.[4] lub ok. 1932–1918 p.n.e.[5]

Tytulatura

Ikunum w swoich własnych inskrypcjach, podobnie jak jego ojciec Eriszum I w swych inskrypcjach, nosi tytuł „zarządcy/namiestnika (boga) Aszura” (énsi da-šùr)[2].

Dynastia

Ikunum jest piątym znanym władcą Aszur należącym do tzw. „dynastii Puzur-Aszura I”. W jednej ze swych inskrypcji przedstawia on siebie jako „syna Eriszuma”[1], natomiast Sargon I, jego następca, we własnej inskrypcji nazywa siebie „synem Ikunuma”[6]. W jednej z inskrypcji Ikunuma wspomniany jest też jego drugi syn o imieniu Aszur-imitti[7].

władcy z dynastii Puzur-Aszura I pokrewieństwo lata panowania
według Veenhofa[4]
lata panowania
według Barjamovica, Hertela i Larsena[5]
uwagi
Puzur-Aszur I - początek XX w. p.n.e. początek XX w. p.n.e. najprawdopodobniej założyciel dynastii
Szalim-ahum syn Puzur-Aszura I początek XX w. p.n.e. początek XX w. p.n.e. we własnej inskrypcji nazywa siebie „synem Puzur-Aszura”[8]
Ilu-szuma syn Szalim-ahuma  ?-1974 p.n.e.  ?-1971 p.n.e. we własnej inskrypcji nazywa siebie „synem Szalim-ahuma”[9]
Eriszum I syn Ilu-szumy 1974-1935 p.n.e. 1972-1933 p.n.e. we własnych inskrypcjach nazywa siebie „synem Ilu-szumy”[10]
Ikunum syn Eriszuma I 1934-1921 p.n.e. 1932-1918 p.n.e. we własnej inskrypcji nazywa siebie „synem Eriszuma”[1]
Sargon I syn Ikunuma 1920-1881 p.n.e. 1917-1878 p.n.e. we własnej inskrypcji nazywa siebie „synem Ikunuma”[6]
Puzur-Aszur II syn Sargona I 1880-1873 p.n.e. 1877-1870 p.n.e. nazywany „synem Sargona” w Asyryjskiej liście królów[3]
Naram-Sin syn Puzur-Aszura II 1872-1829/1819 p.n.e. 1869-? p.n.e. nazywany „synem Puzur-Aszura” w Asyryjskiej liście królów[3]
Eriszum II syn Naram-Sina 1828/1818-1809 p.n.e.  ?-1809 p.n.e. nazywany „synem Naram-Sina” w Asyryjskiej liście królów[3]

Długość i lata panowania

Długość panowania Ikunuma podana była pierwotnie w Asyryjskiej liście królów, ale zachowane jej kopie B i C są niestety uszkodzone w tym właśnie miejscu[3]. Ustalenie długości panowania tego władcy stało się możliwe dzięki odnalezieniu w asyryjskiej kolonii handlowej w Kanesz tekstu Kt 92/k 0193, który okazał się być jedną z kopii tzw. listy eponimów z Kültepe (ang. Kültepe Eponym List, w skrócie KEL)[5][11]. W tekście tym, znanym jako KEL A, panowaniu Ikunuma przyporządkowanych zostało 14 zmieniających się co rok asyryjskich urzędników limmu (eponimów)[12]. W oparciu o informacje pochodzące z listy eponimów z Kültepe (KEL) oraz kroniki eponimów z Mari (ang. Mari Eponym List, w skrócie MEL), w korelacji z informacjami pochodzącymi z Asyryjskiej listy królów, Veenhof zaproponował 14-letni okres panowania Ikunuma i wydatował go na lata 1934-1921 p.n.e. (chronologia średnia)[4]. Z kolei Barjamovic, Hertel i Larsen, w swej poprawionej liście eponimów (ang. Revised Eponym List, w skrócie REL), zaproponowali 15-letni okres panowania Ikunuma, przypisując mu 16 eponimów i datując jego panowanie na lata 1932-1918 p.n.e. (chronologia średnia)[5].

Panowanie

Ikunum znany jest z czterech swych inskrypcji, z których trzy są niestety mocno uszkodzone[13]. Zgodnie z jedną z nich, umieszczoną na glinianych cegłach, kontynuował on prace budowlane przy świątyni boga Adada w Aszur rozpoczęte jeszcze przez jego ojca Eriszuma I:

„Ikunum, zarządca boga Aszura, syn Eriszuma, zarządcy boga Aszura. Eriszum zbudował świątynię boga Adada i uczynił trwałym [swe] dzieło. Iku[num], jego syn, całkowicie ... świątynię boga [Adada] i [... tekst uszkodzony ...]”[2]

inna jego inskrypcja umieszczona jest na fragmencie szkatułki (nr inwent. VA 8830, Ass 4587), wykonanym z twardego białego materiału (porcelany?), znalezionym w świątyni Aszura w Aszur:

„Ikunum, zarządca boga Aszura, dedykował (tą) kamienną szkatułkę bogu Aszurowi swemu panu, swemu boskiemu pomocnikowi, a Aszur-imitti, jego syn, umieścił ją (w świątyni Aszura) za jego życie”[14]

Dwie pozostałe, mocno uszkodzone inskrypcje, też znaleziono w Aszur. Pierwszą z nich, umieszczoną na fragmencie kamiennego przedmiotu (nr inwent. Ass 13329), znaleziono w świątyni boga Nabu, a drugą, umieszczoną na fragmencie naczynia (nr inwent. VA Ass 2267, Ass 21341), znaleziono w świątyni boga Sina[15].

W inskrypcjach dwóch późniejszych władców asyryjskich Aszur-rem-niszeszu (1408-1401 p.n.e.) i Salmanasara III (858-824 p.n.e.) Ikunum wymieniany jest wśród wczesnych budowniczych murów obronnych miasta Aszur[16][17]. Wzmianka obu królów o Ikunumie sugeruje, iż w trakcie własnych prac budowlanych przy murach obronnych Aszur znaleźć oni musieli jakąś jego inskrypcję budowlaną, być może cegłę inskrybowaną jego imieniem[18].

Lista eponimów z czasów panowania Ikunuma

eponimowie przyporządkowani Ikunumowi
w poprawionej liście eponimów (REL)[5]
rok sprawowania urzędu
(według Barjamovica, Hertela i Larsena)[5]
Buzu, syn Adad-rabiego 1933 p.n.e.
Szuli, syn Szalim-ahuma 1932 p.n.e.
Iddin-Suen, syn Szuli 1931 p.n.e.
Ikunum, syn Szudaji 1930 p.n.e.
Dan-Wer (syn Ahuahi?) 1929 p.n.e.
Szu-Anum ša Nērabtim (syn Ahuahi?) 1928 p.n.e.
Ili-massu, syn Aszur-taba 1927 p.n.e.
Szu-Hubur, syn Szuli 1926 p.n.e.
Idia/Idua, syn Sulili 1925 p.n.e.
La-qepum, syn Puzur-Laby 1924 p.n.e.
Szu-Anum, hapiru 1923 p.n.e.
Uku, syn Beli 1922 p.n.e.
Aszur-malik, syn Panaki 1921 p.n.e.
Dan-Aszur, syn Puzur-Wera 1920 p.n.e.
Szu-Kubum, syn Ahuahi 1919 p.n.e.
Eriszum, syn Iddin-Aszura 1918 p.n.e.

Przypisy

  1. 1 2 3 A.K. Grayson, Assyrian Rulers of the Third and Second Millennia ..., s. 41.
  2. 1 2 3 A.K. Grayson, Assyrian Rulers of the Third and Second Millennia ..., s. 41-42.
  3. 1 2 3 4 5 A.K. Grayson, Königslisten..., s. 105.
  4. 1 2 3 K.R. Veenhof, J. Eidem, Mesopotamia. The Old Assyrian ..., s. 29
  5. 1 2 3 4 5 6 Old Assyrian limmu lists. cdli.ox.ac.uk. [dostęp 2018-08-29]. (ang.).
  6. 1 2 A.K. Grayson, Assyrian Rulers of the Third and Second Millennia ..., s. 46.
  7. A.K. Grayson, Assyrian Rulers of the Third and Second Millennia ..., s. 42.
  8. A.K. Grayson, Assyrian Rulers of the Third and Second Millennia ..., s. 14.
  9. A.K. Grayson, Assyrian Rulers of the Third and Second Millennia ..., s. 17.
  10. A.K. Grayson, Assyrian Rulers of the Third and Second Millennia ..., s. 19.
  11. The Old Assyrian Limmu List (Manuscript A). cdli.ox.ac.uk. [dostęp 2018-09-05]. (ang.).
  12. Tekst kt 92/k 0193 (KEL A) w bazie danych CDLI. cdli.ox.ac.uk. [dostęp 2018-09-05]. (ang.).
  13. A.K. Grayson, Assyrian Rulers of the Third and Second Millennia ..., s. 41-44.
  14. A.K. Grayson, Assyrian Rulers of the Third and Second Millennia ..., s. 42-43.
  15. A.K. Grayson, Assyrian Rulers of the Third and Second Millennia ..., s. 43-44.
  16. A.K. Grayson, Assyrian Rulers of the Third and Second Millennia ..., s. 101.
  17. A.K. Grayson, Assyrian Rulers of the Early First Millennium ..., s. 58.
  18. K.R. Veenhof, J. Eidem, Mesopotamia. The Old Assyrian ..., s. 124.

Bibliografia

  • A.K. Grayson, Assyrian Rulers of the Third and Second Millennia BC (to 1115 BC), tom I z serii The Royal Inscriptions of Mesopotamia. Assyrian Periods (RIMA 1), University of Toronto Press 2002.
  • A.K. Grayson, Assyrian Rulers of the Early First Millennium BC II (858-745 BC), tom 3 serii The Royal Inscriptions of Mesopotamia. Assyrian Periods, University of Toronto Press, 1996.
  • A.K. Grayson, Königslisten und Chroniken. B. Akkadisch, w: Reallexikon der Assyriologie, tom VI (Klagesang-Libanon), Walter de Gruyter, Berlin - New York 1980-83, s.86-135.
  • K.R. Veenhof, J. Eidem, Mesopotamia. The Old Assyrian Period, Academic Press Fribourg 2008.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.