Mleczaj bukowy
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

podstawczaki

Klasa

pieczarniaki

Rząd

gołąbkowce

Rodzina

gołąbkowate

Rodzaj

mleczaj

Gatunek

Mleczaj bukowy

Nazwa systematyczna
Lactarius subdulcis (Pers.) Gray
Nat. Arr. Brit. Pl. (London) 1: 625 (1821)
Zasięg
Mapa zasięgu
Zasięg w Europie

Mleczaj bukowy (Lactarius subdulcis (Pers.) Gray) – gatunek grzybów należący do rodziny gołąbkowatych (Russulaceae)[1].

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Lactarius, Russulaceae, Russulales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].

Po raz pierwszy opisał go w 1801 r. Christiaan Hendrik Persoon, nadając mu nazwę Agaricus subdulcis. W 1821 r. Samuel Frederick Gray przeniósł go do rodzaju mleczaj (Lactarius)[1]. Ma 17 synonimów. Są nimi m.in. wszystkie formy i odmiany[2].

Feliks Berdau w 1876 r. opisywał go pod polską nazwą podrydzyk łagodny lub bedłka słodkawa, Franciszek Błoński jako podrydzyk, mleczaj łagodny (1889) lub mleczaj słodkawy (1890), Stanisław Chełchowski w 1898 r. jako mleczaj podrydzyk, Władysław Wojewoda w 2003 r. zarekomendował nazwę mleczaj bukowy[3].

Morfologia

Kapelusz

Średnica 3–7 cm, początkowo wypukły ze stożkowatym garbem i podgiętym brzegiem, później stopniowo rozpłaszczający się, na koniec płaski z prostym brzegiem, czasami krótko karbowanym i śluzowatym. Powierzchnia gładka, matowa, ubarwiona jednolicie, bez pręgowania, początkowo czerwonobrązowa, kasztanowata, potem jaśniejąca, bardziej płowa[4].

Blaszki

Gęste, z blaszeczkami, początkowo białawe, potem jasnoochrowe z kawowym odcieniem, po uszkodzeniu zmieniające barwę na szarorudawą[4].

Trzon

O wysokości 5–7 cm i średnicy 0,3–1 cm, walcowaty, u starszych okazów czasami rynnowaty. Powierzchnia początkowo bladożółtawa, ale szybko nabierająca barwy kapelusza, u podstawy z grzybnią[4].

Miąższ

Białawocielisty z rudawym odcieniem, w trzonie ciemniejszy. Smak łagodny, zapach podobny do zapachu pluskwiaków. Mleczko początkowo wydziela się obficie, jest wodnistobiałe lub białe, niezmieniające barwy, początkowo łagodne w smaku, ale po dłuższym czasie nieco gorzkie i ostre[4].

Wysyp zarodników

Kremowy[4].

Cechy mikroskopowe

Podstawki 36–45 × 9–811 µm. Cheilocystydy liczne, pleurocystydy rzadsze, wrzecionowate, 55–65 × 6–8 µm. Zarodniki o wymiarach 7–9,5 × 6–8 µm, o powierzchni pokrytej brodawkami i łączącymi je listewkami[4].

Gatunki podobne

Mleczaj pomarańczowy (Lactarius aurantiacus) ma mleczko o niewyraźnym zapachu, bez gorzkawego posmaku i rośnie w lasach iglastych[5]. Podobny jest także mleczaj dębowy (Lactarius quietus)[6].

Występowanie i siedlisko

Znane są jego stanowiska w Ameryce Północnej i Środkowej, w Europie, Azji, Australii i Nowej Zelandii. W Europie występuje na całym obszarze od Morza Śródziemnego po północne krańce Półwyspu Skandynawskiego, brak go na Islandii[7]. W Polsce W. Wojewoda w 2003 r. wymienił go jako gatunek pospolity[3], jego stanowiska podają także autorzy późniejszej literatury mykologicznej[8].

Naziemny grzyb mykoryzowy. Występuje w lasach, zwłaszcza bukowych w towarzystwie buka, jodły, leszczyny, dębu szypułkowego. Owocniki pojawiają się od lata do jesieni[3]. W Europie Środkowej jest uważany za gatunek przewodni dla dębów[4]. Preferuje gleby kwaśne, na glebach wapiennych występuje tylko wówczas, gdy jest na nich gruba warstwa próchnicy[5].

Znaczenie

Jest grzybem jadalnym[5]. Jest zbierany do celów spożywczych np. w Meksyku i na Ukrainie[9], w Polsce jednak przez grzybiarzy zwykle nie jest zbierany[4].

Przypisy

  1. 1 2 3 Index Fungorum [online] [dostęp 2023-04-21] (ang.).
  2. ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2023-04-21] (ang.).
  3. 1 2 3 Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.
  4. 1 2 3 4 5 6 7 8 Alina Skirgiełło, Mleczaj (''Lactarius''). Grzyby (''Mycota''), tom 25. Podstawczaki (''Basidiomycetes''), gołąbkowce (''Russulales''), gołąbkowate (''Russulaceae''), mleczaj (''Lactarius''), Kraków: PWN, 1998, ISBN 83-85444-65-3.
  5. 1 2 3 Pavol Škubla, Wielki atlas grzybów, Poznań: Elipsa, 2007, ISBN 978-83-245-9550-1.
  6. ↑ E. Gerhardt, Grzyby: wielki ilustrowany przewodnik, Warszawa: Klub dla Ciebie - Bauer-Weltbild Media, 2006, ISBN 83-7404-513-2.
  7. ↑ Występowanie Lactarius subdulcis na świecie (mapa) [online], gbif.org [dostęp 2023-04-21] (ang.).
  8. ↑ Grzyby makroskopijne Polski w literaturze mikologicznej [online], grzyby.pl [dostęp 2023-04-21].
  9. ↑ Eric Boa, Wild edible fungi: A global overview of their use and importance to people, FAO, 2004 (Non-wood Forest Products 17), ISBN 92-5-105157-7.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.