Ludwik Aleksander Buszard

Data i miejsce urodzenia	1828 Warszawa
Data i miejsce śmierci	1 lutego 1912 Włocławek
Zawód, zajęcie	malarz, pedagog

Pejzaż z trzema świerkami

Ludwik Aleksander Buszard (ur. 1828 w Warszawie, zm. 1 lutego 1912 we Włocławku^[1]) – polski malarz i pedagog pochodzenia francuskiego.

Życiorys

Był synem francuskich imigrantów Ludwika Boucharda i Elżbiety Coterelle^[2]. Jego ojciec był oficerem armii cesarza Napoleona I^[3]. Rodzina Bouchardów przybyła do Polski w 1810 roku.

Po ukończeniu Gimnazjum Realnego w Warszawie zaczął kształcić się w sztuce malarskiej. Jego pierwszym nauczycielem był Aleksander Kokular, zmarły w 1846 roku. W latach 1846-1847 pobierał nauki w Szkole Sztuk Pięknych w Warszawie. Następnie kształcił się u Bonawentury Dąbrowskiego i Jana Feliksa Piwarskiego. Od 1855 roku należał do grupy artystów skupionych wokół Wojciecha Gersona, którzy przyczynili się do założenia Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych^[2].

W roku 1857 został mianowany nauczycielem rysunków w szkole powiatowej przy kościele Karmelitów w warszawskim Lesznie^[2].

W latach 50. wędrował też wraz z innymi malarzami po kraju, malując pejzaże. Już w 1858 roku wziął po raz pierwszy udział w dwóch wystawach malarskich – w Krakowie oraz w Krajowej Wystawie Sztuk Pięknych w Warszawie. W latach 1860, 1862, 1863, 1869 i 1874 wystawiał swoje prace w Towarzystwie Zachęty Sztuk Pięknych w Warszawie^[2].

W 1859 roku rozpoczął pracę jako korespondent nowo powstałego Tygodnika Ilustrowanego, prowadząc rubrykę Kronika Sztuk Pięknych. Współpracował też z Biblioteką Warszawską, w której publikował rozprawy dot. sztuki polskiej i powszechnej. Oprócz tego pisywał do Bluszczu i Wędrowca^[2].

Jako krytyk artystyczny był zwolennikiem narodowego charakteru twórczości polskiej, mimo jej korzeni w sztuce europejskiej. Był też orędownikiem pracy krytyków. W 1868 roku wydał własnym nakładem rozprawę pt. Geniusz Grecji i tegocześni malarze francuscy: David, Ingres, Hipolit Flandrin, Eugeniusz Delacroix^[2].

Oprócz malarstwa Buszard interesował się też architekturą, szczególnie gotycką i renesansową^[2].

W 1862 roku został przeniesiony do Włocławka, gdzie rozpoczął pracę jako nauczyciel rysunku w 5-letniej szkole powiatowej. We Włocławku przyjaźnił się z Rafałem Krajewskim, z którym łączyło go zainteresowanie architekturą, a także sprawą polskiej niepodległości^[2]. Sam Buszard również był związany z ruchem spiskowców^[4].

We Włocławku dał się poznać jako bardzo dobry pedagog. Jednym z jego uczniów był Stanisław Noakowski, który po latach przyznawał, że to właśnie Buszard zainspirował go do zostania malarzem. Noakowski przyjaźnił się z Buszardem do jego śmierci^[2].

Przeprowadzka do Włocławka wpłynęła negatywnie na jego działalność artystyczną. Było to spowodowane przede wszystkim nadmiarem pracy pedagogicznej, ale też odcięciem od życia kulturalnego stolicy. Z czasem przestał malować twórcze pejzaże. Przyjmował natomiast zlecenia na obrazy religijne. Prywatnie przyjaźnił się ze księdzem Stanisławem Chodyńskim (m.in. prefektem szkoły realnej w latach 1869-1882), co mogło mieć wpływ na jego skierowanie się na twórczość o tematyce religijnej^[2].

Izolacja Buszarda pogłębiła się po tym, jak w 1863 roku jego przyjaciel Rafał Krajewski wyjechał do Warszawy, gdzie po wybuchu powstania styczniowego został członkiem Rządu Narodowego. W 1868 roku Buszard zaprzestał działalności jako korespondent prasowy^[2].

W latach 70. powstała we Włocławku fabryka fajansu. Buszard zainteresował się wtedy ceramiką, zaczął tworzyć projekty waz, kafli i ornamentów na płytkach. Niektóre z jego projektów są dziś przechowywane w Muzeum Ziemi Kujawskiej i Dobrzyńskiej we Włocławku^[2].

W 1892 roku przeszedł na emeryturę^[2]. Zmarł 1 lutego 1912 roku. Został pochowany na cmentarzu komunalnym we Włocławku, w kwaterze 23/1/32^[5].

Prace Buszarda są przechowywane m.in. w Muzeum Narodowym w Warszawie oraz Muzeum Ziemi Kujawskiej i Dobrzyńskiej we Włocławku. W kościołach Włocławka i okolic można odnaleźć obrazy Buszarda o tematyce religijnej^[2].

Życie prywatne

Izabela Zbiegniewska wspominała, że w jego domu przy ul. Wojska Polskiego 4 Buszardowie prowadzili salon literacki^[2]. W 2016 roku odsłonięto tu kamień upamiętniający Buszarda, a także mieszkających w tym samym domu, ale w różnych okresach: Włodzimierza Gniazdowskiego i Feliksę Szałwińską. Głaz ufundowali Jacek i Bożena Rejowie^[6]. Państwo Rejowie byli też pomysłodawcami nazwania skweru przed Teatrem Impresaryjnym im. Włodzimierza Gniazdowskiego imieniem Buszarda^[3].

Był dwukrotnie żonaty. Jego pierwszą żoną była Ludwika Porzycka, zaś drugą Helena Nowacka pochodząca z Włocławka^[2].

Jego nazwisko występuje też w wariantach: Bouchard i Buszar^[2].

Bibliografia

• Biografia. pegaz.wwi.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-01-04)].
• Piotr Nowakowski (opr). Ludwik Bouchard 1828-1912. Katalog wystawy malarstwa i rysunku, MZKID Włocławek 1994

Przypisy