Kustrzebka fioletowawa
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

workowce

Klasa

kustrzebniaki

Rząd

kustrzebkowce

Rodzina

kustrzebkowate

Rodzaj

Geoscypha

Gatunek

kustrzebka fioletowawa

Nazwa systematyczna
Peziza violacea (Pers.) Lambotte
Mém. Soc. roy. Sci. Liège, Série 2 14: 320 [prepr.] (1887) [1888]

Kustrzebka fioletowawa (Geoscypha violacea (Pers.) Lambotte) – gatunek grzybów z rodziny kustrzebkowatych (Pezizaceae)[1].

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Geoscypha, Pezizaceae, Pezizales, Pezizomycetidae, Pezizomycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi[1].

Po raz pierwszy opisał go w 1794 r. Christiaan Hendrik Persoon, nadając mu nazwę Peziza violacea. W 1888 r. Jean Baptiste Émil Lambotte przeniósł go do rodzaju Geoscypha[1]. Ma 8 synonimów. Niektóre z nich:

  • Aleuria violacea (Pers.) Gillet 1879
  • Galactinia violacea (Pers.) Svrček & Kubička 1961
  • Plicaria violacea (Pers.) Fuckel 1870[2].

Polska nazwa według M.A. Chmiel[3]. Jest niespójna z aktualną nazwą naukową[1].

Morfologia

Askokarp

Typu apotecjum bez trzonu, o szerokości 0,5–3,5 cm, początkowo kuliste do lekko urnowatego, z wiekiem staje się płytko kubkowate lub prawie płaskie. Brzeg początkowo podwinięty, potem wywinięty do góry, czasem falisty. Powierzchnia zewnętrzna u młodych okazów bladolilowa, u starszych biaława do jasnobrązowej, naga lub oprószona. Powierzchnia wewnętrzna (hymenialna) naga, początkowo fioletowa, u dojrzałych okazów matowa, brązowa do czarnobrązowej. Miąższ o grubości 0,5–2,0 mm, blady, nieco przezroczysty bez wyraźnego zapachu i smaku[4].

Cechy mikroskopowe

Szczyty worków w odczynniku Melzera niebieskie. Askospory 13,5-15,5 × 7,5-8,5 µm, elipsoidalne, gładkie, cienkościenne, zazwyczaj jajowate, niektóre niedojrzałe zarodniki z niewyraźną gutulą[4].

Gatunki podobne

Fioletową barwę tego grzyba najlepiej widać na młodych owocnikach rosnących w zacienionych miejscach, np. pod spalonymi kłodami lub skałami. Okazy wystawione na działanie promieni słonecznych szybko blakną i przybierają nieokreślony brązowy kolor i są mniej rozpoznawalne. Najbardziej podobna jest kustrzebka przeoczana (Peziza praetervisa). Aby rozróżnić te dwa gatunki niezbędne jest badanie mikroskopowe. Kustrzebka przeoczana ma zarodniki brodawkowate i w stanie dojrzałym zawierają dwie gutule[4].

Zasięg występowania i siedlisko

Znane jest występowanie kustrzebki fioletowawej w Ameryce Północnej i Południowej, w Europie, Azji, Australii i na Nowej Zelandii[5]. W Polsce M.A. Chmiel w 2006 r. przytoczyła wiele stanowisk (jako Peziza violacea)[3], w następnych latach podano następne (także jako P. violacea)[6].

Grzyby saprotroficzne i grzyby wypaleniskowe występujące na ziemi, zwłaszcza na spaleniskach i na spróchniałym drewnie[3]. Jest jednym z gatunków, które masowo pojawiają się na wypaleniskach po pożarach lasów[4].

Przypisy

  1. 1 2 3 4 Index Fungorum [online] [dostęp 2023-11-30] (ang.).
  2. ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2023-11-23] (ang.).
  3. 1 2 3 Maria Alicja Chmiel, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów workowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany PAN, 2006, s. 96, ISBN 978-83-89648-46-4.
  4. 1 2 3 4 California Fungi – Geoscypha violacea [online], mycoweb.com [dostęp 2023-11-30] (ang.).
  5. ↑ Występowanie Peziza violacea na świecie (mapa) [online] [dostęp 2023-11-30] (ang.).
  6. ↑ Grzyby makroskopijne Polski w literaturze mikologicznej [online], grzyby.pl [dostęp 2023-11-30] (pol.).
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.