Kruchaweczka meduzogłowa
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

podstawczaki

Klasa

pieczarniaki

Rząd

pieczarkowce

Rodzina

kruchaweczkowate

Rodzaj

kruchaweczka

Gatunek

kruchaweczka meduzogłowa

Nazwa systematyczna
Psathyrella caput-medusae (Fr.) Konrad & Maubl.
Encyclop. Mycol. (Paris) 14: 127 (1949) [1948]

Kruchaweczka meduzogłowa (Psathyrella caput-medusae (Fr.) Konrad & Maubl.) – gatunek grzybów należący do rodziny kruchaweczkowatych (Psathyrellaceae)[1].

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Psathyrella, Psathyrellaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].

Takson ten po raz pierwszy opisał Elias Fries w 1838 r. nadając mu nazwę Agaricus caput-medusae[1]. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadali mu Paul Konrad i André Maublanc w 1960 r.[1]

Synonimy[2]:

  • Agaricus caput-medusae Fr. 1838
  • Agaricus jerdonii Berk. & Broom 1861
  • Drosophila caput-medusae (Fr.) Kühner & Romagn. 1953
  • Drosophila caput-medusae var. depauperata (J.E. Lange) Kühner & Romagn. 1953
  • Drosophila jerdonii (Berk. & Broome) Kühner & Romagn. 1953
  • Drosophila jerdonii (Berk. & Broome) J. Favre 1958
  • Fungus caput-medusae (Fr.) Kuntze 1898
  • Fungus jerdonii (Berk. & Broome) Kuntze 1898
  • Geophila caput-medusae (Fr.) Quél. 1886
  • Psathyrella caput-medusae var. depauperata 1983
  • Psathyrella jerdonii (Berk. & Broome) Konrad & Maubl 1949
  • Stropharia caput-medusae (Fr.) P. Karst. 1879
  • Stropharia caput-medusae var. alba P. Karst. 1883
  • Stropharia caput-medusae var. depauperata J.E. Lange, 1923
  • Stropharia jerdonii (Berk. & Broome) Sacc. 1887

Polską nazwę zaproponował Władysław Wojewoda w 2003 r.[3]

Morfologia

Kapelusz

Średnica 3–6 cm, początkowo dzwonkowaty, potem stożkowato-dzwonkowaty, w końcu rozpostarty z tępym garbem. Młode okazy przykrywa włókienko-łuskowata biała osłona. Potem podczas wzrostu owocnika na środku osłona znika i staje się on brązowy, brzeg pozostaje białawy z odstającymi włóknistymi łuskami[4].

Trzon

Wysokość 7 do 11 cm, grubość do 8 mm, walcowaty, przy podstawie zwężony. Powierzchnia początkowo włóknisto-łuskowata i biaława, potem z resztek osłony tworzy się podwójny pierścień, a na trzonie powstają odstające łuski[4].

Blaszki

Wąsko przyrośnięte, szerokie, początkowo białawe, potem czekoladowo-brązowe z ciemnymi cętkami. Ostrza jaśniejsze[4].

Występowanie

Znane jest występowanie Psathyrella caput-medusae w Europie[5]. Do 2020 r. w Polsce podano 4 stanowiska pewne i jedno wątpliwe[6]. Jest rzadki. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status V– gatunek narażony na wymarcie, który w najbliższej przyszłości prawdopodobnie przesunie się do kategorii wymierających, jeśli nadal będą działać czynniki zagrożenia[7]. W latach 1995-2004 i powtórnie od roku 2014 gatunek ten objęty ochroną częściową bez możliwości zastosowania wyłączeń spod ochrony uzasadnionych względami gospodarki rolnej, leśnej lub rybackiej[6].

Saprotrof. Rozwija się na martwym drewnie, głównie drzew iglastych, zwłaszcza świerków. Owocniki wyrastają kępami na leżących na ziemi pniach drzew[4].

Gatunki podobne

Kruchaweczka brudnobiała (Psathyrella cotonea) jest również łuskowata, ale jej łuski są przylegające, a na trzonie nie tworzy się pierścień, poza tym rośnie na drewnie drzew liściastych, głównie buków. Młode owocniki kruchaweczki meduzogłowej są podobne do łuskwiaka topolowego (Pholiota populnea), ten jednak rośnie na topolach[4].

Przypisy

  1. 1 2 3 4 Index Fungorum [online] [dostęp 2020-11-22] (ang.).
  2. ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2020-11-22].
  3. ↑ Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.
  4. 1 2 3 4 5 Pavol Škubla, Wielki atlas grzybów, Poznań: Elipsa, 2007, ISBN 978-83-245-9550-1.
  5. ↑ Psathyrella caput-medusae [online], Discover Life [dostęp 2020-11-22] (ang.).
  6. 1 2 Anna Kujawa, Małgorzata Ruszkiewicz-Michalska, Izabela L. Kałucka (red.), Grzyby chronione Polski. Rozmieszczenie, zagrożenia, rekomendacje ochronne, Poznań: Instytut Środowiska Rolniczego i Leśnego Polskiej Akademii Nauk, 2020, ISBN 978-83-938379-8-4.
  7. ↑ Zbigniew Mirek i inni, Czerwona lista roślin i grzybów Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, PAN, 2006, ISBN 83-89648-38-5.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.