Kolcomysz arabska
Acomys dimidiatus[1]
(Cretzschmar, 1826)
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ssaki

Podgromada

żyworodne

Infragromada

łożyskowce

Rząd

gryzonie

Podrząd

Supramyomorpha

Infrarząd

myszokształtne

Nadrodzina

myszowe

Rodzina

myszowate

Podrodzina

sztywniaki

Rodzaj

kolcomysz

Gatunek

kolcomysz arabska

Synonimy
  • Mus dimidiatus Cretzschmar, 1826[2]
  • Mus hispidus Brants, 1827[3]
  • Mus megalotis Lichtenstein, 1829[4]
  • Acomys flavidus O. Thomas, 1917[5]
  • Acomys carmeliensis Haas, 1952[6]
  • Acomys cahirinus megalodus Setzer, 1959[7]
  • Acomys whitei D.L. Harrison, 1980[8]
Podgatunki
  • A. d. dimidiatus (Cretzschmar, 1826)
  • A. d. flavidus O. Thomas, 1917
  • A. d. homericus O. Thomas, 1923[9]
  • A. d. megalodus Setzer, 1959
  • A. d. megalotis (Lichtenstein, 1829)
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[10]

Kolcomysz arabska[11] (Acomys dimidiatus) – gatunek ssaka z podrodziny sztywniaków (Deomyinae) w obrębie rodziny myszowatych (Muridae), występujący w Azji[10][12].

Zasięg występowania

Kolcomysz arabska występuje na Bliskim Wschodzie i południowo-zachodniej Azji zamieszkując w zależności od podgatunku[13]:

  • A. dimidiatus dimidiatus – Egipt (Synaj), Izrael, Jordania i Arabia Saudyjska.
  • A. dimidiatus flavidus – południowo-zachodni Pakistan.
  • A. dimidiatus homericus – Arabia Saudyjska i południowo-zachodni Jemen.
  • A. dimidiatus megalodus – znany tylko z miejsca typowego w Egipcie, 60 km na południe od Suezu.
  • A. dimidiatus megalotis – Arabia.

Występuje również w południowym Iranie, lecz przynależność podgatunkowa nie jest znana[13].

Taksonomia

Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1826 roku niemiecki zoolog Philipp Jakob Cretzschmar nadając mu nazwę Mus dimidiatus[2]. Holotyp pochodził z Synaju, w Egipcie[12].

A. dimidiatus jest prawie nie do odróżnienia od A. cahirinus pod względem morfologii zewnętrznej, co spowodowało duże zamieszanie w jego klasyfikacji do czasu oceny morfologii zębów, cytogenetyki i pokrewieństwa molekularnego[13]. Najnowsza analiza molekularna pozwoliła na utworzenie kladu afro-śródziemnomorskiego obejmującego A. dimidiatus. A. cahirinus, A. cilicicus i A. minous[14]. Filogenetycznie A. dimidiatus występuje w Izraelu sympatryczni z A. russatus[15]. Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World rozpoznają pięć podgatunków[13].

Etymologia

  • Acomys: gr. ακη akē „ostry punkt”; μυς mus, μυός muos „mysz”[16].
  • dimidiatus: łac. dimidiatus „podzielony”, od dimidius „przepołowiony”, od di- „oprócz, osobno”; medius „środek”[17].
  • flavidus: łac. flavidus „złotożółty, żółtawy”, od flavus „żółty, złotożółty”[18].
  • homericus: Homer (gr. Ὅμηρος Homēros), grecki pieśniarz wędrowny, epik, śpiewak, recytator żyjący w VIII wieku p.n.e.[19]
  • megalodus: gr. μεγας megas, μεγαλη megalē „wielki”[20]; οδους odous, οδοντος odontos „ząb”[21].
  • megalotis: gr. μεγαλως megalōs „niezmiernie”, od μεγας megas, μεγαλη megalē „wielki”; -ωτις -ōtis „-uchy”, od ους ous, ωτος ōtos „ucho”[22].

Morfologia

Kolcomysz arabska w zoo

Długość ciała (bez ogona) 85–129 mm, długość ogona 88–117 mm, długość ucha 18–22 mm, długość tylnej stopy 19–22 mm; masa ciała 30–45 g[23]. Gryzonie te są bardzo podobne z wyglądu do kolcomyszy skalnych (A. cahirinus) występujących w Afryce Północnej, ale występują między nimi różnice w genach i uzębieniu[12].

Populacja

Ze względu na szeroki zasięg występowania, sporą tolerancję środowiskową i najprawdopodobniej dużą liczebność, jest to gatunek najmniejszej troski. Myszy te są pospolite w niektórych częściach zamieszkiwanego obszaru (np. w Izraelu i Jordanii), choć w Zjednoczonych Emiratach Arabskich bywały klasyfikowane jako bliskie zagrożenia. Gryzonie te występują w obszarach suchych i półpustynnych, w Egipcie są spotykane w siedzibach ludzkich i na terenach rolniczych[10].

Przypisy

  1. ↑ Acomys dimidiatus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. 1 2 P.J. Cretzschmar: Säugethiere. W: E. Rüppell: Atlas zu der Reise im nördlichen Afrika. Frankfurt am Main: Gedruckt und in Commission bei Heinr. Ludw. Brönner, 1826, s. ryc. 13, rys. a i tekst. (niem.).
  3. ↑ A. Brants: Het geslacht der muizen door Linnaeus opgesteld: volgens de tegenswoordige toestand der wetenschap in familien, geslachten en soorten verdeeld. Berlyn: Akademische boekdrukkery, 1827, s. 154. (niderl.).
  4. ↑ M.H.C. Lichtenstein: Darstellung neuer oder wenig bekannter Säugethiere in Abbildungen und Beschreibungen: von fünf und sechzig Arten auf funfzig colorirten Steindrucktafeln nach den Originalen des Zoologischen Museums der Universität zu Berlin. Berlin: C.G. Lüderitz, 1827–1834, s. tekst i ryc. xxxvii. (niem.).
  5. ↑ O. Thomas. The spiny-mouse of Sind. „Journal of the Bombay Natural History Society”. 25, s. 205, 1917. (ang.).
  6. ↑ M. Stekelis & G. Haas. The Abu Usba Cave (Mount Carmel). „Israel Exploration Journal”. 2 (1), s. 40, 1952. DOI: 10.2307/27924459. (ang.).
  7. ↑ H.W. Setzer. The spiny mice (Acomys) of Egypt. „Journal of the Egyptian Public Health Association”. 34 (3), s. 98, 1959. (ang.).
  8. ↑ D.L. Harrison. The mammals obtained in Dhofar by the 1977 Oman Flora and Fauna Survey. „Journal of Oman Studies”. 2, s. 393, 1980. (ang.).
  9. ↑ O. Thomas. Notes on some spiny mice (Acomys). „The Annals and Magazine of Natural History”. Ninth series. 12, s. 173, 1923. (ang.).
  10. 1 2 3 F. Cassola, Acomys dimidiatus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2021-3 [dostęp 2021-12-28] (ang.).
  11. ↑ W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 257. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
  12. 1 2 3 D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Acomys (Acomys) dimidiatus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-12-28].
  13. 1 2 3 4 C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 440. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
  14. ↑ D. Frynta, K. Palupčíková, E. Bellinvia, P. Benda, H. Skarlantová, L. Schwarzová & D. Modrý. Phylogenetic relationships within the cahirinus-dimidiatus group of the genus Acomys (Rodentia: Muridae): new mitochondrial lineages from Sahara, Iran and the Arabian Peninsula. „Zootaxa”. 2660 (1), s. 46–56, 2010. DOI: 10.11646/ZOOTAXA.2660.1.4. (ang.).
  15. ↑ Y. Hadid, T. Pavlíček, A. Beiles, R. Ianovici, S. Raz & E. Nevo. Sympatric incipient speciation of spiny mice Acomys at “Evolution Canyon,” Israel. „Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America”. 111 (3), s. 1043–1048, 2014. DOI: 10.1073/pnas.1322301111. (ang.).
  16. ↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 75, 1904. (ang.).
  17. ↑ dimidiatus, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2021-12-28] (ang.).
  18. ↑ flavidus, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2021-12-28] (ang.).
  19. ↑ J. Nijhof: Nederlandse namen voor een deel van de Knaagdieren. paulvoorhaar.nl. [dostęp 2021-12-28]. (niderl.).
  20. ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 133.
  21. ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 151.
  22. ↑ megalotis, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2021-12-28] (ang.).
  23. ↑ Ch. Denys, P. Taylor & K. Aplin. Opisy gatunków Muridae: Ch. Denys, P. Taylor, C. Burgin, K. Aplin, P.-H. Fabre, R. Haslauer, J. Woinarski, B. Breed & J. Menzies: Family Muridae (True Mice and Rats, Gerbils and relatives). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 600. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).

Bibliografia

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.