Koźlarz czarnobrązowy
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

podstawczaki

Klasa

pieczarniaki

Rząd

borowikowce

Rodzina

borowikowate

Rodzaj

koźlarz

Gatunek

koźlarz czarnobrązowy

Nazwa systematyczna
Leccinum melaneum (Smotl.) Pilát & Dermek
Hribovité Huby [Boletaceous Fungi]: 145 (1974)

Koźlarz czarnobrązowy (Leccinum melaneum (Smotl.) Pilát & Dermek) – gatunek grzybów z rodziny borowikowatych (Boletaceae)[1]. Grzyb jadalny.

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Leccinum, Boletaceae, Boletales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].

Gatunek ten opisał w 1951 roku František Smotlacha nadając mu nazwę Boletus scaber var. melaneus. W 1974 r. Albert Pilát i Auel Dermek nadali mu uznaną przez Index Fungorum nazwę Leccinum melaneum[1].

Synonimy[2]:

  • Boletus melaneus (Smotl.) Hlaváček 1989
  • Boletus scaber var. melaneus Smotl. 1951
  • Krombholzia scabra f. melanea (Smotl.) Vassilkov 1956
  • Krombholziella melanea (Smotl.) Šutara 1982
  • Leccinum scabrum var. melaneum (Smotl.) Dermek 1987

Polską nazwę zaproponował w 2003 r. Władysław Wojewoda[3].

Morfologia

Kapelusz

O średnicy 3–15 cm, w młodych okazach stożkowaty, potem kolejno dzwonkowaty, płaskołukowaty i poduchowato rozpostarty. Powierzchnia gładka, rzadziej pomarszczona, delikatnie pilśniowata, matowa, w stanie wilgotnym nieco lepka. Barwa ciemnoumbrowobrązowa, brązowoczarna lub prawie czarna[4].

Rurki

Przy trzonie głęboko wykrojone, początkowo białawe, potem brudnokremowe. Po uszkodzeniu nie zmieniają barwy. Pory drobne, początkowo białe, potem brudnosiwokremowe, w końcu siwobrązowe[4].

Trzon

Grubość 2–4 cm, wysokość 7–15 cm. Kształt początkowo beczkowaty, potem lekko maczugowaty, zwężający się ku wierzchołkowi. Powierzchnia biała, pokryta odstającymi, delikatnymi brązowoczarnymi lub czarnymi łuseczkami[4].

Miąższ

W młodych owocnikach soczysty, w starszych w kapeluszu wodnisty, w trzonie twardy, włóknisty, przy podstawie zdrewniały. Zapach i smak słaby, przyjemny[4].

Gatunki podobne

Najbardziej podobny jest koźlarz babka Leccinum scabrum. Odróżnia się jaśniejszą barwą[4].

Występowanie i siedlisko

Do 2003 r. w piśmiennictwie naukowym na terenie Polski podano 5 stanowisk[3]. Bardziej aktualne stanowiska podaje internetowy atlas grzybów[5]. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status V – gatunek, który zapewne w najbliższej przyszłości przesunie się do kategorii wymierających, jeśli nadal będą działać czynniki zagrożenia[6]. Znajduje się na listach gatunków zagrożonych także w Holandii[3].

Naziemny grzyb ektomykoryzowy żyjący w symbiozie z brzozą. Występuje w lasach liściastych i mieszanych z domieszka sosny. Owocniki tworzy zazwyczaj od lipca do września[3].

Przypisy

  1. 1 2 3 Index Fungorum [online] [dostęp 2021-12-01].
  2. ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2021-12-01].
  3. 1 2 3 4 Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.
  4. 1 2 3 4 5 Pavol Škubla, Wielki atlas grzybów, Poznań: Elipsa, 2007, ISBN 978-83-245-9550-1.
  5. ↑ Aktualne stanowiska koźlarza czarnobrązowego w Polsce [online] [dostęp 2021-12-01].
  6. ↑ Zbigniew Mirek i inni, Czerwona lista roślin i grzybów Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, PAN, 2006, ISBN 83-89648-38-5.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.